Morgunblaðið - 04.09.1987, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 4. SEPTEMBER 1987
Náttúruverndarfélag Suðvesturlands:
V ettvangsf er ðir
Á undanfömum fjórum árum
hefur margskonar starfsemi verið
skipulögð af Náttúruvemdarfélagi
Suðvesturlands með það fyrir aug-
um að vekja athygli á náttúru-
fræðslu, náttúruvemd og
umhverfismálum og koma af stað
umræðu um þau. Má þar nefna
„Ferðaraðimar" svonefndu. Fyrst
var það „Náttúrugripasafn undir
berum himni“ til að minna á að
íslendingar eiga ekkert náttúm-
fræðihús eins og flestar aðarar
menningarþjóðir. Því næst „Um-
hverfið okkar", náttúruskoðunar-
og söguferðir um öll sveitarfélögin
á Suðvesturlandi, sextán að tölu,
margar ferðir um sum þeirra. I
þessum ferðum var fræðslan aðal-
lega í langferðabílum en í stuttum
gönguferðum sem famar vom á
leiðinni urðu oft miklar umræður.
í síðustu ferðaröðinni sem byijað
var á í haust, „Umhverfisgöngu-
ferðunum", gengum við leiðir sem
tengja saman útivistarsvæði sveit-
arfélaganna í hringferðum um
aðalbyggðarlq'amana. Fræðslan var
þar á ákveðnum stöðum en umræð-
umar urðu í göngunni sjálfri. Bein
og óbein áhrif af þesari starfsemi
hafa verið vonum framar. Sérstak-
lega viljum við þakka náttúmfræð-
ingunum og sögu- og ömefnafróð-
um mönnum sem vom
leiðsögumenn í ferðunum. Komin
er af stað töluverð umræða um
umhverfismál í fjölmiðlum og und-
anfarið hafa verið stofnaðir
áhugahópar sem láta til sín taka
ákveðin verkefni í náttúmfræðslu
og náttúruvemdarmálum. Sveitar-
félögin hafa sýnt þessum málum
aukinn skilning og margt er í undir-
búningi hjá þeim.
Nú er ætlunin að NVSV bryddi
upp á nýjung sem nefnd verður
„vettvangsferðir". Hún er fólgin í
því að bjóða upp á stuttar vett-
vangsferðir með nýju sniði. Við
veljum ákveðna staði og tökum þar
fyrir ýmis mál sem tengjast þeim
og náttúmvemd, minjavemd og
umhverfismálum.
Hugmyndin með þessu er að
gefa fólki tækifæri til lifandi
tengsla við það efni sem fjallað er
um hveiju sinni, þ.e. að fræðast um
það á stöðunum og fá þar svör við
spumingum. Þá er ætlunin að að-
stoða fólk við að kynna sér málið
nánar. Öllum er heimil þátttaka
hvort sem þeir em félagsmenn eða
ekki. Þátttökugjald er ekkert.
(Frá NVSV)
11!
Morgunblaðið/Theodór Kr. Þórðareon
Kristján Jóhannsson og Lára Raf nsdóttir á tónleikunum í Borgamesi.
Borgarnes:
Vel heppnaðir
lokatónleikar
Borgarnesi.
ÓPERUSÖNGVARINN Kristján
Jóhannsson hélt síðustu tónleik-
ana fyrir Ítalíuför sína á Hótel
Borgarnesi um síðustu helgi.
Fjölmenni var á tónleikunum og
vom undirtektir áheyrenda mjög
góðar. Á efnisskránni vom lög eftir
Áma Thorsteinsson, Jón Ásgeirs-
son, Seharder, Grieg, Sjöberg,
Nordqvist, Sibelius, Falvo og Lec-
oncvallo. Undirleikari var Lára
Rafnsdóttir.
ÖRBYLGJUOFN
ZANUSSI
Einstakt verð
XX.

HAFNARFIRÐI LÆKJARGÖTU 22 SIMI: 50022
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir JÓHÖNNU KRISTJÓNSDÓTTUR
Kannskí sundið milli
Taiwan og Kína sé
ekki lengur óbruanlegt
EFTIR að herlög voru numin úr gildi á Taiwan í júlímánuði,
hafa orðið örar breytingar þar, eins og skrifað hefur verið um
í greinum í Morgunblaðinu upp á siðkastið. í nýjasta tölublaði
vikuritsins Far Eastern Economic Review sem er gefið út í
Hong Kong, er aðalgreinin um, hvers megi nú vænta. Og velt
vöngum yfir hversu hratt atburðir hafa gerzt þar síðan herlög-
in voru afnumin. Við þá grein er meðal annars stuðzt hér.
Þó að herlögin væm afnumin
eftir 38 ár, tilkynnti stjómin,
að sérstök neyðarlög yrðu áfram
og kviðu margir því, að þau gerðu
stjómvöldum á Taiwan kleift að
halda sínum fyrri tökum. Einnig
óttuðust ýmsir, að innbyrðis sun-
dmng stjómarandstöðuflokksins,
Lýðræðislega framfaraflokksins,
DPP, mjmdi gefa stjómarflokkn-
um, Kuomintang, KMT, átyllu til
inn er ekki að efa, að margir í
innsta hring flokksins em þessu
andsnúnir og vilja hamra áfram á
ógn og hættu, sem frá meginl-
andinu stafar. Á liðnum vikum
hefur það sýnt sig, að þeir hafa
enn sem komið er farið sínu fram.
í skrifum blaða á Taiwan sér þessa
merki á hveijum degi. Athygli
vakti í vikunni, þegar blaðið
„Central Daily News“ birti áber-
Taiwan gætu orðið til að einhvers
konar tengsl yrðu mynduð við
meginlandsstjómvöld. En þessar
breytingar í lýðræðishátt á Taiwan
og áhugi á auknum umsvifum út-
lendra stórfyrirtækja, gætu að
mati sumra sérfræðinga í þessum
heimshluta, leitt til þess að stjóm-
in í Peking myndi hugsa sig um
oftar en einu sinni og oftar en
tvisvar, áður en skipulagi og
stjómkerfi Hong Kong er breytt.
Kínverska stjómin gæti ályktað
sem svo, að breytingar í lýðræði-
sátt á Taiwan stefndu að því, að
landið lýsti yfir sjálfstæði og þar
með gæti verið, að Hong Kong
búar færu að hafa uppi einhveija
kröfugerð um einhveija sjálfs-
Deng Kínaforingí styður, að fylgt
verði „þolinmæðisstefnunni."
Frá Taiwan
að skella herlögunum á, ef henni
sýndist svo.
Nú er að koma í ljós, að það
er ekki síður innan KMT, sem ósk-
að er breytinga og ýmsir forsvars-
menn flokksins hafa hiklaust lýst
þeim hugmyndum, sem þeir vilja,
að verði hrint í framkvæmd. Nú
fyrir nokkrum dögum efndu til
dæmis þúsundir fyrverandi opin-
berra starfsmanna, sem eru
komnir á eftirlaun, til útifundar
við aðalbækistöððvar flokksins í
Taipei. Langflestir fundarmanna
eru flokksbundir í KMT. Þar vom
höfð upp kröfuspjöld um félagsleg-
ar umbætur og einnig var þess
krafizt, að stjómin féllist opin-
berlega og pukrunarlaust á að
leyfa Taiwönum að fara í heim-
sóknir upp á meginland Kína. Frá
því hefur verið sagt í greinum um
Taiwan, að stjómin hefur aflétt
helztu hömlum við ferðum til Hong
Kong, en þaðan fara Taiwanar
síðan inn í Kína. Með þessu hugði
stjómin án efa, að hún gæti sefað
óánægju manna nægilega mikið
til að ekki þyrfti að ganga lengra
að sinni. Eftir því sem segir í grein
Carl Goldstein í Far Eastem Ec-
onomic Review er nú jafnvel búizt
við, að stjómvöld fallizt á það,
fyrir opnum tjöldum, að menn
heimsæki meginlandið. Það væru
mikil tíðindi, svo að ekki sé dýpra
í árinni tekið.
Chiang Ching-kuo forseti og Lee
Huan, flokksleiðtogi, sem óumdeil-
anlega eru áhrifamestir í forystu
KMT hafa sagt afdráttaraluast,
að þeir séru staðráðnir í að gera
þær umbætur, sem eru nauðsyn-
legar til að Taiwan geti með réttu
kallað sig lýðræðisríki. Á hinn bóg-
andi frétt um, að ákveðið hefði
verið að efna til ritgerðarsam-
keppni um efnið „Eitt land, tvö
stjómkerfi." Þó svo að fæstir for-
ystumanna á Taiwan geti hugsað
þá hugsun til enda, að Taiwan
sameinaðist skilmálalaust meginl-
andi Kína, ber þetta vott um, að
stjómvöld vilja kanna hug ungu
kynslóðarinnar til þessa máls, ekki
hvað sízt í ljósi breytinganna að
undanfömu og enn frekari áforma.
Margir Taiwanar leggja ekki
alls kostar trúnað á yfirlýsingar
sijómarinnar í Peking um, að land-
svæði eins og Hong Kong, fái að
halda kapitalisku kerfi sínu eftir
1997. Og meirihluti Taiwana er
enn sem komið er, í alvöru mót-
fallinn því, að slík tilraun verði
reynd á Taiwan. Á hinn bóginn
gæti breytingin á stöðu Hong
Kong hleypt meira kappi í Taiwana
að finna lausn á sinni eigin framtíð.
Sumar hugmyndir snúast um,
að Taiwan skuli taka við af Hong
Kong sem alþjóðleg fjármálamið-
stöð. Augljóst er, að reynt er með
ýmsum ráðum að ýta undir erlenda
fjárfestingu í landinu og erlendum
stórfyrirtækjum í Hong Kong hafa
verið boðnir hagstæðir kostir, ef
þau verði flutt til Taiwan. Sömu-
leiðis stendur fyrir dyrum herferð
til að fá Hong Kong íbúa til að
flytjast búferlum til Taiwan í
rfkara mæli en nú. En eins og
komið hefur fram hafa þúsundir
manna frá Hong Kong sótt um að
flytjast til Bandaríkjanna og
Kanada, eftir að sýnt var, að Hong
Kong myndi sameinast Kínverska
alþýðulýðveldinu.
Sumir fréttaritarar halda þvi
fram að umbætur í lýðræðisátt á
stjóm.Það vilja Kínveijar vitanlega
fyrir hvem mun forðast. Þetta em
vitanlega allt hugmyndir og óljósar
bollaleggingar, það veit svo sem
enginn, öðmm fremur, hver áhrif
aukins fijálsræðis á Taiwan gætu
orðið.
Það em engin ný sannindi, að
Peking stjómin metur það svo, að
óhjákvæmilegt sé, að Taiwan sam-
einist Kínverska alþýðulýðveldinu.
En eftir að herlögunum á eynni
var aflétt og kannski einkum eftir
að það fór að verða sýnilegt, að
stjómvöld stefna að því, ofurhægt
og rólega að vísu - til að missa
ekki andlitið of snögglega, að þau
væm kannski tilleiðanleg að rétta
sáttarhönd yfir sundið, er eins og
Pekingstjómin hafi ákveðið að
taka upp mjúka og umburðarlynda
afstöðu gagnvart Taiwan. Og sé
reiðubúin að bíða. Deng Kínafor-
ingi komst þannig að orði nýlega,
svo að enn sé vitnað i Far Eastem
Economic Review að sundið virtist
ekki jafti óbrúanlegt, og það hefði
verið. Hann gaf í skyn, að það
myndi koma í ljós á fyrsta fjórð-
ungi 21.aldar, að sameining kynni
að reynast raunhæfur kostur.
Orð hans renna því stoðum und-
ir fyrrnefnda umburðarlyndis-
stefnu. Á Taiwan virðist engum
detta í hug, að menn séu reiðubún-
ir til að stíga það skref að lýsa
yfir sjálfstæði og gera þar með að
engu vonir, sem menn ala með sér
um sameiningu. Því að þrátt fyrir
allt vilja Taiwanar vera í Kína.
En það vefst fyrir öllum hvemig
unnt verði að ganga frá því, svo
að allir sætti sig við. Þar stendur
hnífurinn í kúnni. Og gerir það
ugglaust áfram um langar tíðir.