Morgunblaðið - 11.09.1987, Qupperneq 6

6 B
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 11. SEPTEMBER 1987
HELGIÞORGILS FRIÐJÓNSSON, MYNDLISTARMAÐUR:
(Morgunblaðið/Einar Falur)
Á KJARVALSSTÖÐUM og í
Gallerí Svart á Hvítu stendur
nú yfir sýning á verkum Helga
Þorgils Friðjónssonar, myndlist-
armanns. í Galleríinu sýnir
Helgi grafík, vatnslitamyndir
og olíupastel, en á Kjarvalsstöð-
um, sýnir hann olíumálverk í
austursal hússins. Helgi er
fæddur árið 1953. Hann var við
Myndlistar— og handíðaskóla
íslands árin 1971 til 1976. Eft-
ir það lá leiðin til Hollands, þar
sem Helgi dvaldi við nám árin
1976 til 1979. Hann hefur hald-
ið fjölda einkasýninga víða um
heim, meðal annars í Haarlem,
Luzern, Syracusa, Stokkhólmi,
Z“urich og Malmö og tekið þátt
í mörgum einkasýningum, þar
á meðal Biennale de Paris, í San
Fransiskó, Amsterdam, Lundi,
New York og í Kóreu. Að sjógðu
hefur Helgi einnig haldið sýn-
ingar í Reykjavík. Hann er jú
Eg lifði æsku mína að
mestu í Búðardal,"
segir Helgi. „Foreldr-
ar mínir bjuggu þar.
En ekki bara í Búð-
ardal, því égvar
alltaf í svein í Dölunum á sumrin,
fram að tvítugsaldri. Þannig að ég
er svolítill sveitamaður. Reyndar
hef ég alltaf lagt áherslu á að vera
Dalamaður. Enn þann dag í dag
vinn ég mikið þar á sumrin. Ég hef
þar vinnuaðstöðu á eyðibýli. Maður
sækir einhvemveginn alltaf á æsku-
slóðimar aftur. Eins og laxinn."
Ertu laxveiðimaður?
„Nei, ég hegða mér bara eins og
hann. Reyndar var ég alltaf í sveit
við eina mestu laxveiðiá landsins,
á Höskuldsstöðum við Laxá í Lax-
árdal. Þangað sem komu frægir
leikarar til að veiða, eins og Bing
Crosby. En ég vissi ekkert hvaða
fólk þetta var. Það var nú svo með
frægðina. Hún náði ekki vestur í
Dali.
Ég var alltaf mikið einn með
sjálfum mér. Ég lék mér mest við
læk á Höskuldsstöðum þar sem
Höskuldur á að hafa uppgötvað
málið hjá Melkorku. Þar lék ég mér
með leggi, stundaði mikinn fjárbú-
skap. Ég ætlaði um tíma að verða
bóndi og listamaður, en svo sá ég
að það færi illa saman. Búðardalur
er aðallega miðstöð fyrir sveitimar
í kring og atvinnulífíð er mest í
kringum sláturhúsið og kaupfélag-
ið. Þannig var þetta líka þegar ég
var að alast upp.
Ég gekk í skóla í Búðardal til
12 ára aldurs, en flutti þá í Stykkis-
hólm. Ég hélt þó áfram að vara í
sveit á Höskuldsstöðum, og síðan
Breiðabólsstað á Fellsströnd, á
sumrin. Mérfínnst mikill kostur að
hafa verið í sveit sem bam og ungl-
ingur. Það kemur manni að miklu
gagni í vinnuserni í dag. Ég vann
alla daga með eldri manni. Kannski
vorum við allan daginn að grafa
holur fyrir girðingastaura. Maður
lærði mikla þolinmæði. Allavega
vorkenni ég í dag þeim bömum sem
maður sér á götunum og hafa ekk-
ertað gera.
Ég var í Stykkishólmi til 15 ára
aldurs. Þá kom ég til Reykjavíkur
og var einn vetur í Verslunarskólan-
um. Hann átti ekki við mið, en ég
þurfti að bíða í eitt ár eftir að kom-
ast í myndlistarskólann og ég held
satt að segja að ég hafí verið þama
í Versló afþví ég nennit ekki að
vinna í eitt ár.
Það kom nokkuð snemmað að
ég ætlaði að verða eitthvað á lista-
sviðinu. Lengi framan af vissi ég
ekki hvort ég vildi verða rithöfund-
ur eða myndlistarmaður. Ég var
alltaf að skrifa og teikna. Þetta var
alveg frá byijun. Frá fæðingu held
Helgi Þorgils Friðjónsson
ég, svei mér þá. Hinsvegar var það
ekki fyrr en upp úr 15 ára aldri
að ég áttaði mið á því að menn
vom eingöngu listamenn. Ég hafði
alltaf haldið að menn væru eitthvað
annað með, til dæmis bændur. Til
dæmis var Stefán frá Hvúitadal,
bóndi úr nágrenninu. Á tímabili
orti ég undir áhrifum frá honum.
Um tíma hvarflaði að mér að
verða prestur úti á landi, afþví þeir
hefðu svo lítið að gera. Sennillega
hefurþað verið mesti miksskilning-
ur hjá mér. Þeir hafa örugglega
nógaðgera."
Hélstu kannski að það yrði
snúið að lifa eingöngu af listinni?
„Nei, ég hef aldrei haft áhyggjur
af því. Persónlulega leiðist mér allt-
af þegar fólk er að kvarta og kveina.
Maður ákveður þetta sjálfur og
I verðuraðtakaþvísemaðhöndum
ber. Reyndar hefur þetta ekki verið
auðvelt fjárhagslega, en maður lifír
engu Van Gogh lífí lengur. Ef mað-
ur hugsar til hans og fleiri meistara,
ætti maður ekkert að kvarta."
Finnst þér listamenn á íslandi
bara hafa það gott?
„Ég held að hjá sumum sé þetta
mjög auðvelt. Ef fólk metur það
sem maður gerir, er auðveldara að
vera hér en annars staðar. Ég tek
það fram að ég er ekki í þeim hópi.
En hér kaupir almenningur mikið
af myndum. Ég, persónulega, fæ
meiri pening fyrir myndir mínar
erlendis frá, en hér heima. Ég sendi
myndir mjög reglulega út, bæði á
einkasýningar og á samsýningar.
Eftir jólin verð égtil dæmis með
einkasýningar í Malmö, Z“urich,
Helsinki og hugsanlega í Kaup-
mannahöfn."
En svo við snúum okkur að
myndunum þínum. Það sem kem-
ur manni fyrst á óvart er að þær
eru flestar af karlmönnum og
dýrum í framhaldi af einhvers
konar karlmennsku, til dæmis
hestar og kentárar. Ertu að tjá
þig um stöðu karlmannsins í
heiminum í dag?
„Já, ég held að þetta sé að megn-
inu til sjálfsskoðun og svo um-
hverfisskoðun í gegnum sjálfan
mig. Ég er ekki að hugsa um stöðu
karlmannsins út af fyrir sig. Ég
skoða stöðu manneskjunnar yfír-
leitt. En ég er ekki að gagnrýna
neitt. Ég mála hlutina eins og þeir
eru. Þetta er meira sálfræði.
Fyrir mér eru þetta allt tákn.
Dýrin þurfa ekki að taka þátt í þjóð-
félaginu og njóta því viss frelsis.
Að mörgu leiti eru þetta trúarlegar
myndir og ég get skýrt það pínulí-
tið með því að í dag skiptir engu
máli hvort þú ert trúaður eða ekki,
vegna þess að allt gengur út frá
þessum kristna þætti, lög og annað
sem maðurinn þarf að lifa eftir.
Ekki svo að skilja að mér fínnist
lifandi trú óþörf í dag. í mér er
einhver trúþáttur, en þetta er eitt-
hvað sem hver og einn verður að
gera upp við sig. Mér leiðast slag-
orð um trúnna, sem hafa ekkert á
bak við sig. sjálfur þekki ég ekkert
kerfí sem er betra en trúin, svo
mér finnst óþarfí að eyða henni.
Hún er oft góð sem eintal við sálina.
Allavega vona ég að mjmdimar
mínar gefí frá sér einhvem straum
upphafningar, frekar en að fólki
fínnist þær ljúfar og fallegar. Upp-
hafningu eins og náttúran getur
líka gefíð okkur."