Morgunblaðið - 16.10.1987, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 16. OKTÓBER 1987
Vígbúnaður á norðurslóðum:
NATO-ríki hvött til
afvopnunarviðræðna
Teppahreinsara tilkynnt að
hann fengi Nóbelsverðlaun
Sænska akademían fór mannavillt
Los Ang'eles, Reuter.
DONALD O. Cram var ekki í nokkrum vafa um að verið væri að
narrast að sér þegar hann vaknaði við símhringingu á miðvikudag
og fékk að vita frá Stokkhólmi að hann hefði rétt I þessu fengið
Nóbelsverðlaunin í efnafræði. Glæsilegt afrek hjá manni, sem vinn-
ur við að hreinsa teppi.
„Maðurinn talaði með sterkum
hreim og sagði „það er mér sönn
ánægja að tilkynna að þú hefur
unnið tii NóbeÍ8verðlauna“. Ég
ákvað að taka þátt í leiknum og
spurði „á hvaða sviði?" Og hann
svaraði: „í efnafræði“,“ sagði
Cram, sem reyndar hefur háskóla-
gráðu í efnafræði, en hefur aldrei
starfað á því sviði. „Ég hélt að
þetta væri brandari og það nokkuð
góður því að hreimurinn var sann-
færandi og símtalið virtist vera frá
útlöndum. Þannig að ég sagði: „Það
er stórkostlegt", og skellti á.“
Cram sagði konu sir.ni hlægjandi
frá símtalinu þegar hann skreiddist
aftur upp í rúm. En fimm mínútum
síðar hringdi síminn á ný og nú
útskýrði maðurinn með hreiminn
rækilega fyrir Cram hvers vegna
hann hefði hreppt hin eftirsóttu
sænsku verðlaun. Rann þá upp fyr-
ir Cram, sem rekur teppahreinsun
í Los Angeles, að sá sænski hlyti
að vilja hafa tal af nafna sínum
Donald J. Cram við Kaliforníu-
háskóla (UCLA).
„Ég þekki Cram ekki, en ég vissi
af honum vegna þess að í háskóla
fékk ég í henijur bréf, sem ætluð
voru honurn," sagði teppahreinsun-
armaðurinn.
Hinn rétti Cram frétti að hann
hefði fengið verðlaunin eftir venju-
legri boðleið: vinur hans heyrði frétt
um það í útvarpinu. Þegar Cram
var sagt að Sænska akademían
hefði í tvígang tilkjmnt nafna hans
teppahreinsaranum um efnafræði-
verðlaunin sagði hann: „Vissulega
er það nokkurs konar efnafræði að
hreinsa teppi, en hún er af öðru
tagi en sú efnafræði, sem ég fæst
Kaupmannahöfn, Reuter.
VLADIMIR Borisovich Lomjeko, sérlegur sendimaður Sovét-
stjórnarinnar, hvatti ríki Atlantshafsbandalagsins í gær að
ganga til samninga um eyðingu kjarnorkuvopna á norðurslóð-
um og í íshafinu. Lomjeko er nú staddur í Kaupmannahöfn
en sovéskir sendimenn hafa sótt heim nokkur ríki Norður-
landa m.a. ísland til að kynna tillögur Mikhails Gorbachev
Sovétleiðtoga um að fram fari sérstakar viðræður um takmörk-
un vígbúnað á norðurslóðum.
Lomjeko hvatti NATO-ríkin til
að ganga til viðræðna við ráða-
menn í Moskvu um leiðir til að
draga úr viðbúnaði og vinna að
slökun á spennu á Noregshafi,
Eystrasalti og Grænlandshafi.
„Sovétstjómin vill koma á viðræð-
um og fækka vopnum," sagði hann
á blaðamannafundi í Kaupmanna-
höfn í gær. „Við viljum að norður-
slóðir verði lýstar kjamorkuvopna-
laust svæði sem og Norðurpóllinn
og nágrenni," bætti hann við.
Lomjeko gagnrýndi viðbrögð
NATO-ríkja við ræðu Gorbachevs
í Múrmansk á dögunum og hvatti
þau til að sýna samningsvilja í stað
tortryggni. Sagði hann löngu tíma-
bært að vinna bug á tortryggni
milli austurs og vesturs sem hefði
verið allsráðandi allt frá því kom-
múnistar komust til valda í
Sovétríkjunum árið 1917.
Lomjeko sagði Sovétmönnum
sérstaklega umhugað um að
treysta samskiptin við Norðurlönd
og nefndi sem dæmi umhverfis-
og mengunarmál og nýtingu nátt-
úruauðlinda sem kynnu að leynast
á hafsbotni.
Oleg Grinevsky, sendimaður
Sovétstjórnarinnar, sagði í Stokk-
hólmi í síðustu viklu að Sovétmenn
væru reiðubúnir til að ganga til
viðræðna um fækkun kjarnorku-
vopna í víghreiðrinu á Kola-skaga.
Grinevsky kom einnig hingað til
lands til að kynna tillögur Gorbac-
hevs.
Reuter
Beðið á brautarstöðinni
Opinberir starfsmenn í Frakklandi efndu í gær til sólarhringsverkfalls og féll kennsla niður í
mörgum skólum af þeim sökum. Póstburður truflaðist en samgöngur röskuðust minna en við hafði
verið búist. Máttu þó margir sætta sig við að koma of seint til vinnunnar. Með verkfallinu vilja
opinberir starfsmenn mótmæla þvi, að siðan ríkisstjórn Jacques Chirac tók við í mars í fyrra hef-
ur hún ekki viljað ræða við þá um nýjan allsherjarsamning. Myndin var tekin í gærmorgun á einni
brautarstöðinni í París þar sem margir biðu eftir að komast leiðar sinnar.
ERLENT
Pantanir hafa hrúgast upp hjá
norskum skipasmíðastöðum
Sveik út fé
með stórutá
Bahrain, Reuter.
Bankastarfsmaður einn í
smáríkinu Bahrain við Persa-
flóa gerði sér lítið fyrir og
sveik 28 þúsund denara (um
þijár milljónir isl.kr.) út úr
banka sínum með stórutá.
Konan var gjaldkeri og kom
mál hennar fyrir rétt á miðviku-
dag. Falsaði hún fingraför
ólæsra og óskrifandi sparifjár-
eigenda með því að bera blek á
stórutá sína og þiýsta henni á
úttektareyðublöð. Konan verður
dæmd á mánudag.
PANTANIR hafa hrúgast upp
hjá norskum skipasmíðastöðvum
að undanförnu og nema þær nú
um 300 milljónum sterlings-
punda, eða jafnvirði 19, 2 millj-
arða ísl. króna.
Fulltrúar sambands skipasmíða-
stöðva í Vestur-Noregi segja að
stöðvar innan sambandsins séu að
smíða eða breyta skipum fyrir jafn-
virði 150 milljóna sterlingspunda.
Ulstein-skipasmíðastöðvarnar hafa
rétt verulega úr kútnum að undanf-
ömu og segjast hafa tekið við
pöntunum að jafnvirði 100 milljóna
punda. Aðrar skipasmíðastöðvar
eru að vinna upp í pantanir að verð-
mæti um 50 milljóna punda.
Ulstein-, Kleven- og Mjellem og
Karlsen-skipasmíðastöðvamar hafa
hreppt stærstu smíðasamningana,
en þær em allar um þessar mundir
að breyta skipum, sem notuð hafa
verið í sambandi við olíuleit á Norð-
ursjó, til fískveiða við Alaska. Verða
þau gerð út frá Seattle. Þá em í
farvatninu níu stórir samningar um
breytingar á skipum fyrir bandarísk
fyrirtæki og binda Norðmenn vonir
við að hljóta þá.
Óljóst er hins vegar með áfram-
haldið veg^ia hugsanlegra breytinga
á bandarískum lögum, sem skylda
myndu bandarísk fyrirtæki til að
breyta skipum sínum í bandarískum
skipasmíðastöðvum.
Kleven-skipasmíðastöðin er nú
að breyta tveimur 75 metra löngum
olíuskipum fyrir bandarísku fyrir-
tækin Seahawk Seafoods og
Seacatcher Fisheries. Verðmæti
samningsins nemur um 20 milljón-
um punda, samkvæmt upplýsingum
Kleven.
Skipasmíðastöð Mjellem og
Karlsen í Bergen er nú að breyta
70,3 metra löngu skipi fyrir Glacier
Fish-fyrirtækið í Seattle. Verður
það lengt í 83 metra og lestin
stækkuð í 1.250 rúmmetra. Eftir
breytinguna verður hægt að frysta
60 tonn af fiski um borð á sólar-
hring. Má segja að um nær algjöra
endursmíði verði að ræða því að
breytingu lokinni verður ekkert eft-
ir af gamla skipinu nema kjölurinn
og byrðingurinn. Verður það búið
vindum frá frá Hydraulik Brattvaag
og knúið áfram af tveimur 3.000
hestafla díselvélum frá Bergen Di-
esel.
Þá er Ulstein að breyta 100
metra löngn og 16 metra breiðu
skipi, Northem Eagle, fyrir Nort-
hern Eagle Partners í Seattle.
Breytingarnar kosta 25 milljónir
punda, eða 1,6 milljarð króna, og
á að vera iokið í marz á næsta ári.
Norsku skipasmíðastöðvarnar
hafa fengið aukin verkefni þrátt
fyrir að norsk fyrirtæki hafi pantað
nýsmíði erlendis frá. Þannig eiga
norsk fyrirtæki nú fimm 47,5 metra
langa verksmiðjutogara í smíðum
hjá C. N. Santodomingo-skip-
asmíðastöðinni í Vigo á Spáni.
Verða þau gerð út til þorsk- og
rækjuveiða.
Byggt á Fishing- News
Bandaríkin:
■ / i r * ■
Smokingar
GÆÐI Á GÆÐAVERÐI
.#.
ralbe