Morgunblaðið - 01.11.1988, Qupperneq 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. NÓVEMBER 1988
Yaldið fært úr ráðu-
neyti út til skólanna
- sagði menntamálaráðherra á fimdi með skólamönnum á Akureyri
SVAVAR Gestsson menntamálaráðherra og Gerður Óskarsdóttir ráðu-
nautur í skóla- og uppeldismálum héldu fund með skólamönnum á
Akureyri á Hótel KEA síðastliðinn sunnudag. Fjölmenni var á fundin-
um, skólastjórnendur, kennarar, nemendur, fulltrúar foreldrafélaga
og annað áhugafólk um menntamál, viða af Norðurlandi. Fjöldi fundar-
manna lýsti áhyggjum vegna margra brotalama í fræðslukerfinu og
spurðist fyrir um breytingar og bætur á því og stefiiu nýrrar ríkis-
stjórnar í menntamálum. Meðal annars sem fram kom á fúndinum
var að styrkur til framhaldsskólanema sem sækja skóla fjarri heima-
slóðum, svokallaður dreifbýlisstyrkur, verður nú hækkaður í fyrsta
sinn síðan 1982. Ráðherra sagði að hækkunin væri langt frá því að
ná raungildi, en áfangi á þeirri leið.
Morgunblaðið/Rúnar Þór
Svavar Gestsson menntamálaráðherra og Gerður Óskarsdóttir ráðu-
nautur í skóla- og uppeldismálum héldu fúnd með skólamönnum á
Akureyri um helgina.
Ráðherra tók til máls í upphafi
fundar og kvað þessa norðurferð
sína upphaf fundaherferðar í því
skyni að ráðuneytið leitaði nú út á
akurinn, leitaði til skólanna þar sem
sjálft skólastarfið færi fram og til
fræðsluskrifstofanna úti í héruðun-
um til samstarfs um stefnu og starf
að skólamálum.
!
Gerður Oskarsdóttir flutti því
næst yfirlitsræðu um nokkur helstu
viðfangsefni sem fyrir lægju í
menntamálum. I fyrsta lagi væru
það stóru málin þijú: Einsetinn
skóli, kennaraskortur og þróunar-
starf í skólum. Mjög brýnt væri að
koma því á að skólar yrðu einsetnir.
Því fylgdi að auka yrði húsnæði
skólanna og aðstöðu alla að mun,
jafnvel þótt fyrirsjáanlegt væri að
fækkaði talsvert í árgöngum næstu
^árin. Kvað hún hafa verið gerðar
ricostnaðaráætlanir um þetta og sam-
kvæmt því mundi kosta um tvo millj-
arða króna að einsetja grunnskól-
ana. Nauðsynlegt væri að skipu-
leggja þetta og vinna á ákveðnum
árafjölda.
Varðandi kennaraskortinn sagði
Gerður að ekki væri nóg að fjölga
kennurum til að bæta upp núverandi
kennaraskort heldur myndu breyt-
ingar á skólafyrirkomulagi krefjast
þess að kennurum stórfjölgaði. Því
væri nauðsynlegt að gera kennara-
starfið eftirsóknarvert. Núna væru
útskrifaðir um það bil 100 kennarar
á ári en þyrftu að vera að minnsta
kosti þrisvar sú tala. í þessu sam-
Kaupþing
Norðurlands hf.;
Fundurmeð
Þorvaldi
Gylfasyni
Kaupþing Norðurlands hf. gengst
fyrir fúndi í dag með Þorvaldi
Gylfasyni. Fundurinn hefst kl.
16.00 i Alþýðuhúsinu, fjórðu hæð.
Þorvaldur ætlaði að koma norður
fyrr, en vegna veðurs, varð að
afboða fúndinn. Hann mun i dag
ræða þá stöðu, sem íslenskt þjóð-
arbú er í dag, hver séu vandamál-
inn sem við er að etja og hvaða
leiðir séu vænlegar til árangurs.
Þorvaldur hefur víðtæka þekk--
ingu og reynslu á sviði þjóðhagfræði
og hefur ákveðnar skoðanir um
stjómun efnahagsmála. Hann hefur
haldið fyrirlestra og skrifað fjölda
greina um það efni í blöð og tíma-
rit, innlend sem erlend, segir í frétta-
tilkynningu. Þorvaldur lauk BA Ec-
on-prófí í hagfræði frá University
of Manchester í Englandi árið 1973
og varði doktorsritgerð í þjóðhag-
fræði þremur árum síðar við Prin-
ceton University í Bandaríkjunum.
Hann starfaði sem hagfræðingur hjá
Alþjóðagjaldeyrissjóðnum í Was-
hington DC á árunum 1976-1981.
Fúndurinn er öllum opinn, sem
áhuga hafa á efninu.
bandi mætti hugsa sér að breyta
Kennaraháskólanum þannig að hann
starfaði að hluta til í Reykjavík og
að hluta víðs vegar um landið. Nám-
ið gæti til dæmis verið í samvinnu
Kennaraháskólans og fræðsluskrif-
stofanna.
Um þróunarstarfíð í skólum sagði
Gerður að Þróunarsjóðurinn fengi
nú loks fé, en mikilvægt væri að
tengja saman skólaþróunina og end-
urmenntun kennara.
Gerður fjallaði einnig um einstök
skólastig. Hún benti á nauðsyn þess
að sett yrði rammalöggjöf um for-
skóianámið, ganga þyrfti frá endur-
skoðun grunnskólalaga og aðal-
námsskrár fyrir grunnskóla, meðal
annars til að breyta þar tóni og
SVIPTINGAR hafa verið f kring-
um frystihús Kaldbaks hf. á
Grenivík undanfarnar vikur og
mánuði. Fjárhagsstaða fyrirtæk-
isins hefúr verið erfið og fram-
kvæmdastjóra þess, Knúti Karls-
syni, hefiir verið sagt upp störf-
um. Nýlega var Núpur ÞH 3, 180
tonna stálskip fyrirtækisins, seld-
ur til EskiQarðar og lftil vinna
hefúr verið í frystihúsinu þar til
f síðustu viku vegna hráefniss-
korts. Morgunblaðið ræddi við
stjórnarformann fyrirtækisins,
Jóhann Ingólfsson, um stöðu þess
og framtfðaráform.
Sviptingar innan stjórnar
Jóhann sagði að samstarfsörðug-
leikar innan stjórnar Kaldbaks hf.
hefðu varað talsvert lengi. Þeir
hefðu ágerst með tímanum. Er hann
var að því spurður hvers vegna
heimabátar hefðu þurft að leita ann-
að til þess að fá viðunandi verð fyr-
ir afla sinn og hvers vegna 200 tonn-
um af físki hafi verið landað beint
á bíl og selt annað, sagði hann:
„Ég held að það hafí verið hluti
af þessum samstarfsörðugleikum;
að það hafi kannski ekki borið mik-
ið á milli í verði, heldur hafí sam-
skiptin verið orðin erfið. Stjómin
ræddi þessi mál, en þótti slæmt að
taka fram fyrir hendur á þáverandi
framkvæmdastjóra. Ennfremur er
það alltaf matsatriði hveiju sinni
hvað hægt er að greiða hátt fisk-
verð. Það var vissulega blóðugt að
horfa á eftir hráefni í burtu og það
var ekki í þeim anda sem uppi var
er frystihúsið var sett á fót.“
í desember sl. var haldinn aðal-
fundur Kaldbaks hf. og var Jóhann
þá kosinn stjómarformaður, en úr
stjóminni fór Þorsteinn Jóhannes-
son. I stjórn Kaldbaks hf. eru nú,
auk Jóhanns, Knútur Karlsson, Ög-
mundur Knútsson og Jakob Þórðar-
son. Knútur Karlsson og hans fjöl-
áherslum svo ljóst yrði að í skóla
ætti að fara fram skapandi starf og
þar ríkti samvinna og lýðræði. Skóli
ætti að vera fyrir alla. Lögum um
framhaldsskóla yrði að breyta að
sama skapi, auk þess sem þar þyrfti
að kveða á um sjálfsstjóm og fag-
lega stjómun. Um háskólastigið
sagði hún brýnt að auka sjálfstæði
þess og efla framhaldsnám í háskól-
um, en það ásamt fullorðinsfræðslu
og endurmenntun væru þættir, sem
myndu vaxa mjög í framtíðinni sam-
kvæmt öllum spám.
Fundarmenn vöktu máls á mörg-
um vandamálum, sem við væri að
glíma í skólum nú. Meðal annars
má nefna skólaskyldu á forskólastigi
og mismunandi kjör, sem búa verður
við í dreifbýli og þéttbýli. Bent var
á misrétti, sem í því fælist að ráðu-
neytið miðaði aðgerðir sínar um of
við Reykjavíkursvæðið. Rætt var um
kennaraskort og samskiptaörðug-
leika skólamanna á landsbyggðinni
við ráðuneytið í Reykjavík, sem svar-
aði ekki bréfum nema endrum og
sinnum. Fjallað var um erlenda
tungumálakennslu í grunnskólum,
rannsóknir og skýrslur um skóla-
starf þar sem kennurum bærust
helst tíðindi um að þeir væru ómögu-
skylda áttu 35% í fyrirtækinu,
Grýtubakkahreppur 6-7% og ýmsir
aðilar áttu minni hluta. Knútur hef-
ur selt Kaldbaki sinn hlut og verður
öðrum hluthöfum boðinn forkaups-
réttur innan skamms. Morgunblaðið
hefur eftir áreiðanlegum heimildum
að tap Kaldbaks hf. hafi aukist um
30 milljónir króna frá síðustu ára-
mótum, en ekki vildi Jóhann tjá sig
um það mál nú.
Samstarfsslit
Jóhann Ingólfsson var inntur eftir
því hvað hafi orðið til þess að Knúti
Karlssyni var sagt upp störfum:
„Samstarfserfiðleikamir mögnuð-
ust smátt og smátt. Undir lokin voru
framkvæmdastjóri og meirihluti
stjómar ósammála um ýmsa hluti
þannig að leiðir urðu að skilja." Jó-
hann sagði að stjórnin hefði ekki
vitað almennt um stöðu frystihússins
og því miður mætti eflaust segja
slíkt hið sama um stjómir ýmissa
annarra fyrirtækja. Stjómarmenn
legir og síðan væri ekkert gert með
málin frekar. Þá var og fjallað um
sérkennslu og nýja rannsókn á þeim
málum sem bendir til að sérkennsla
við núverandi aðstæður nýtist ekki
nema að hluta vegna þess að kenn-
ara skorti menntun til að geta sinnt
henni.
Menntamálaráðherra ítrc'iaði í
lokin þá skoðun að koma þyrfti
stjómun og ákvarðanatöku um
skólamál sem mest út til skólanna
sjálfra. Menntamálaráðuneytið væri
að sínu viti alltof mikil afgreiðslu-
stofnun og þar væri verið að fást
við mál sem miklu betur yrðu leyst
í héraði. Hann ræddi um nauðsyn
þess að til væri skólamálaáætlun til
5 eða 10 ára ekki síður en til dæm-
is vegaáætlun. Þetta væri grundvall-
amauðsyn til að hægt yrði að taka
ákvarðanir af skynsamlegu viti um
hlytu að þurfa að fá að fylgjast mun
betur með til að vera í forsvari fyrir-
tækja. Stjómarformaðurinn var að
því spurður hvort hann teldi frysti-
húsið hafa verið vitlaust rekið í
gegnum árin. Einnig um hvort ekki
hefði verið hægt að borga hærra
verð fyrir fískinn svo heimabátar
lönduðu afla sínum í heimahöfn. Þar
með hefði hráefni verið nægilegt
fyrir húsið og atvinna næg handa
fólki.
„Það eru nú skiptar skoðanir á
því hvað hægt er að borga fyrir
hráefnið, en við álítum að það eigi
að reyna til þrautar. Það er ljóst að
hægt er að semja við þessa útgerða-
raðila hér um að fá físk því ef menn
eru ekki samkeppnisfærir um fis-
kverð, þá segir það sig sjálft að við
fáum engan físk.“
Núpur erfíður
Stjómarformaðurinn sagði að
Núpurinn hefði ávallt verið erfíður
þessi mál. Það væri ekki síst vegna
skorts á skólamálaáætlun að skóla-
rekstur hefði gengið illa í ýmsum
héruðum undanfarið. Til þyrfti að
vera skólakerfi og skólastefna sem
gæti varið sig sjálft gegn geðþótta-
ákvörðunum þeirra sem veldust til
að stjóma hveiju sinni. Með ákveð-
inni skólastefnu yrði til dæmis auð-
veldara en ella að afla fjár til skóla
og skólaþróunar.
Ráðherra lauk máli sínu á því að
benda á nauðsyn þess að breyta við-
horfum til menntunar. Það yrði að
vera öllum ljóst að skóli væri lífskjör.
Skóli væri fyrst og fremst undirbún-
ingur framtíðarþjóðfélagsins. Þess
vegna væri menntun og skólastarf
sannarlega undirstöðuatvinnugrein.
Þess vegna þyrfti að koma á
íslenskri skólastefnu sem við gætum
öll verið stolt af.
í útgerð. Skipið aflaði ekki nægilegs
hráefnis og væri mjög einhæft til
útgerðar. „Þó svo að erfitt hafi ver-
ið að gera skipið út, þá lagði það
hér upp hráefni á heppilegum
tímum. Frystihúsið verður náttúru-
lega ekki rekið nema á hráefni þann-
ig að það má ef til vill alltaf deila
um það hvort rétt hafí verið að kaupa
þetta skip eða eitthvað annað. En
allavega stóðum við orðið frammi
fyrir því að skipið var of dýrt miðað
við þann 650 tonna kvóta, sem það
hafði. Nú er ljóst að við höfum hrá-
efni fram yfír áramót frá heimabát-
um þannig að næg atvinna ætti að
verða og við greiðum fyrir hráefnið
á svipuðum grunni og aðrir." Ekki
vildi Jóhann þó láta hafa eftir sér
neitt fískverð. Samkvæmt heimild-
um Morgunblaðsins er verið að
kanna möguleika á kaupum á 70
tonna báti, Sjöfn ÞH frá Grenivík.
Um það sagði Jóhann: „Það liggur
ekkert fyrir um kaup á Sjöfn. Ef
hún yrði hinsvegar sett á söluskrá,
myndum við skoða það mál.“
Framtíð Kaldbaks
Jóhann lítur björtum augum á
framtíð Kaldbaks og Grenivíkur, en
verður hann næsti framkvæmda-
stjóri Kaldbaks hf. eða verður hann
áfram bóndi á Lómatjörn? „Við erum
að leita að manni. Það er oft happa-
sælla að leita heldur en að auglýsa,
en ef þú getur bent okkur á ein-
hvem, þá grípum við hann fegins
hendi. Ég ætla ekki að verða fram-
kvæmdastjóri. Ég tók við stöðunni
í neyð og það tímabundið. Nýr verk-
stjóri var ráðinn í haust og við erum
að endurskipuleggja reksturinn
þessa dagana. Staða Kaldbaks hf.
ætti að lagast við sölu Núps, en
söluverð hans nam 87 millj. kr. Nú
leitum við að öðrum heppilegri bát
og verðum við að reyna að finna
hann fyrir febrúarlok," sagði Jóhann
Ingólfsson að lokum.
Vigdís
Samstarfsörðug’leikarnir mögu-
uðust og því urðu leiðir að skilja
- segir Jóhann Ingólfsson stjórnarformaður Kaldbaks hf. á Grenivík
Grenivík.
Morgunblaðið/Vigdís Kjartansdóttir
Frystihús Kaldbaks á Grenivík. A innfelldu
myndinni er Jóhann Ingólfsson, stjórnar-
formaður fyrirtækisins.