Morgunblaðið - 07.01.1989, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. JANÚAR 1989
13
ara var efnt til myndgerðarsam-
keppni meðal 10 ára bama í öllum
skólum landsins. Viðfangsefni
keppninnar var „Tækni framtíðar-
innar", þar sem bömin áttu að lýsa
myndrænt þeirri framtíðarsýn, sem
gæti orðið raunvemleiki í framtíð-
inni. Kennarar vom beðnir að stuðla
að samkeppninni og senda inn bestu
myndimar, hver úr sínum skóla.
Alls bámst um 130 myndir, og 60
bestu myndimar vom sýndar á
Kjarvalsstöðum í maí. Bestu mynd-
ir vom verðlaunaðar við hátíðlega
athöfn á sýningunni, og þær vom
einnig birtar í Lesbók Morgunblaðs-
ins í júlí.
Ritgerðasamkeppni
í samvinnu við Menntamálaráðu-
neytið og Félag íslenskra móður-
málskennara var efnt til ritgerða-
samkeppni meðal 12 ára bama í
öllum skólum landsins. Viðfangs-
efni samkeppninnar var „Tæknilaus
dagur", þar sem bömin áttu að
ímynda sér, að þau vöknuðu að
morgni og öll nútíma tækni væri
óvirk. Markmiðið var að vekja nem-
endur til umhugsunar um, hve
miklu máli tækni skiptir í lífí okk-
ar.
Kennarar vom beðnir að stuðla
að samkeppninni og senda inn bestu
ritgerðir, hver úr sínum skóla. Alls
bámst um 200 ritgerðir, og af þeim
fengu 18 viðurkenningu og vom
kynntar á myndasýningunni á
Kjarvalsstöðum. Bestu ritgerðimar
vom verðlaunaðar við hátíðlega at-
höfn á sýningunni, og þær vom
einnig birtar í Lesbók Morgunblaðs-
ins í júlí.
Samkeppni
framhaldsskólanema
í samvinnu við Félag raungreina-
kennara var efnt til samkeppni
meðal þeirra nemenda í framhalds-
skólum, sem vom undir 21 árs
aldri. Viðfangsefni samkeppninnar
skiptist í fímm flokka og gátu nem-
endur valið við hvaða flokk þeir
glímdu:
1. Gerð myndbands um tækniþró-
un á ákveðnu sviði, eða tækni í
nýrri atvinnugrein.
2. Hönnun líkans af sýningarbás,
þar sem tækniþróun á ákveðnu sviði
eða ný atvinnugrein var kynnt.
3. Uppfínningasamkeppni um
tæknibúnað er gerði fötluðum lífið
léttara, eða yki öryggi sjómanna.
4. Tölvutækni beitt til stýringar á
einhveiju ótilteknu ferli.
5. Forritun á sviði gervigreindar.
Samkeppninni lauk í nóvember.
Verðlaun vom veitt fýrir tölvuforrit
sem setur upp skjámyndir, les inn-
tak frá lyklaborði og stjómar jaðar-
tækjum. Auk verðlaunanna fékk
verðlaunahafinn ferð til Stokk-
hólms, þar sem hann var viðstaddur
Nóbelsverðlaunaafhendinguna
þann 10. desember, ásamt öðmm
ungmennum er höfðu unnið til svip-
aðra verðlauna á hinum Norður-
löndunum.
Norræn tækniverðlaun
Norðurlandaráð ákvað í tilefni
Norræns tækniárs að veita sérstök
tækniverðlaun, að upphæð 100 þús-
und dkr., til einstaklings eða vinnu-
hóps, fyrir verkefni sem hefði aukið
tækniþekkingu á Norðurlöndum á
þýðingarmikinn hátt. Hvert Norð-
urlandanna mátti tilnefna tvo futl-
trúa. Fjórtán tilnefningar og ábend-
ingar bámst um íslensk verkefni.
Þau verkefni sem vom valin af
íslands hálfu í þessa samkeppni
vom: „Hitastig og efniseiginleikar
kísiljáms“ og „Sjálfvirkni og vinnu-
hagræðing í frystihúsum".
Iðnaðarráðherra veitti síðan
þeim, er að þessum verkefnum
stóðu, sérstaka viðurkenningu í
hófí Borgartúni 6.
Svo fór að finnskt verkefni hlaut
Norrænu tækniverðlaunin.
Tækni og trú
Þjóðkirkjan lagði einnig sitt af
mörkum á Norræna tækniárinu, og
biskup íslands beindi því til safnað-
anna, að þeir sameinuðust á hinum
almenna bænadegi 8. maí, „í trú
og bæn um, að mönnum auðnist
að nota nútíma tækni og vísindi
mannkyni og öllu lífi til vemdar,
réttlætis og farsældar".
Blöð og tímarit
Morgunblaðið birti að staðaldri
greinaflokk undir nafninu „Nor-
rænt tækniár 1988“. Þama birtust
40 laugardaga samtals 63 greinar,
er fjölluðu um þær stofnanir og þau
fyrirtæki er vom með „Opin hús“
næsta sunnudag, og einnig vom
þama greinar um aðra atburði árs-
ins. Greinaflokkur þessi vakti vem-
lega athygli almennings á Tækniár-
inu og atburðum þess.
Mörg önnur dagblöð fjölluðu um
einstaka atburði Norræns tækniárs
og greinar um Tækniárið hafa birst
í ýmsum tímaritum.
Sjónvarp
Ríkissjónvarpið fjallaði oft um
atburði Tækniárs í fréttatímum
sínum.
í þættinum „Nýjasta tækni og
vísindi" í Ríkissjónvarpinu vom
sýndar 13 íslenskar myndir á árinu,
undir merki Norræns tækniárs.
Útvarp
Ríkisútvarpið fjallaði einnig um
atburði Tækniárs í fréttatímum
sínum. Auk þess var fjallað sérstak-
lega um Tækniárið í útvarpsþáttum,
bæði við upphaf þess og lok.
Aðrar útvarpsstöðvar ijölluðu
einnig nokkuð um atburði Tækni-
árs.
Skoðanakönnun
í desember stóð Gallup fyrir
skoðanakönnun, þar sem meðal
annars var spurt fáeinna spuminga
um Norrænt tækniár. Af helstu nið-
urstöðum má nefna, að 73,7% að-
spurðra sögðust kannast við Nor-
rænt tækniár, 52,2% sögðust hafa
séð eða lesið greinar um „Opið
hús“ á Norrænu tækniári, 15%
kváðust hafa farið á Opið hús, og
4,6% oftar en einu sinni.
Lokahóf
Lokahóf Norræns tækniárs var
15. desember í Bella Centret í
Kaupmannahöfn. Formaður
íslensku samstarfsnefndarinnar tók
þátt í pallborðsumræðum og einnig
vom þar kynntir atburðir Tækniárs-
ins á Islandi.
Lokahóf á íslandi var haldið 6.
janúar 1989 í Norræna húsinu.
Þangað var boðið um 200 manns,
fyrst og fremst þeim sem höfðu
borið hitann og þungann af starfi
við Norræna tækniárið. Iðnaðarráð-
herra og formaður samstarfsnefnd-
ar héldu ávörp, og atburðir Tækni-
ársins vom rifjaðir upp.
Sigurður H. Richter fram-
kvæmdastjóri Norræns
tækniárs
Aðstandendur Norræns tækniárs
Alþýðusamband íslands Iðntæknistofnun íslands
Félag íslenskra iðnrekenda Rannsóknaráð ríkisins
Háskóli íslands Tæknifræðingafélag íslands
Iðnaðarráðuneytið Verkfræðingafélaglslands
Til Péturs
eftirÁrna Sigfússon
í Staksteinum Morgunblaðsins
þ. 28. desember sl. birtist stutt
klausa úr grein sem ég reit í Höfuð-
borgina, blað Fulltrúaráðs Sjálf-
stæðisfélagana í Reykjavík, í des-
ember sl. Ekki stjórna ég því sem
í Staksteinum birtist en þar var
réttilega dregið fram úr grein minni
að skortur á hjúkmnarrýmum fyrir
Reykvíkinga væri tilfínnanlegur.
Bent var á að 461 hjúkmnarrúm í
Reykjavík væri nú nýtt af Reyk-
víkingum en þar munaði langmestu
um Elli- og hjúkrunarheimilið
Gmnd, sem væri vel rekin stofnun.
Að meginefni fjallaði grein mín
um áhersluverkefni Reykjavíkur-
borgar í málefnum aldraðra, og þau
mál sem vinna þyrfti að á næstu
ámm. Niðurstaðan var sú að það
stórátak sem Reykjavíkurborg hef-
ur unnið að á undanförnum ámm,
sérstaklega með uppbyggingu þjón-
ustukjarna fyrir aldraða í 9 hverfum
borgarinnar, strandaði á ríkinu sem
sinnti illa uppbyggingu á hjúkr-
unarrýmum fyrir aldraða Reyk-
víkinga.
Pétur Sigurðsson, fyrrverandi
þingmaður Reykvíkinga og einn af
máttarstólpum í málefnum aldraðra
um langa tíð, birtir grein í Morgun-
blaðinu miðvikudaginn 4. janúar sl.
í tilefni setninganna úr Stakstein-
um. Inntak greinar hans er, að því
er virðist, að lítillækka borgarfull-
trúann fyrir að hafa ekki hefnt
Hrafnistu á nafn þegar Elli- og
húkmnarheimilið Gmnd er sérstak-
lega lofað fyrir framlag sitt til
hjúkmnar öldmðum Reykvíkingum.
Mér hefur fundist full þörf á að
vekja athygli á brautryðjandastarfi
Gísla Sigurbjömssonar á Gmnd,
sem þó á ekki að kasta neinni rýrð
á gagnmerkt starf Hrafnistumanna
undir forystu Péturs Sigurðssonar.
Mér þykir leitt að hafa orðið það
á að útlista ekki nánar í umræddri
grein minni hvar þau 461 hjúkr-
unarrými em sem standa öldruðum
Reykvíkingum til boða í Reykjavík,
nema á Elli- og hjúkmnarheimilinu
Gmnd. Þar er Hrafnista í Reykjavík
einnig máttarstólpi, ekki síður en
Gmnd. Það var hins vegar aldrei
ætlun mín í umræddri grein að
sundurgreina frekar hvar hjúkr-
unarpláss fyrir Reykvíkinga í
Reykjavík em staðsett eða fjalla
um rekstur hjúkmnarstofnana fyrir
aldraða sem nú em starfræktar í
borginni. í slíkri umfjöllun hlyti
Hrafnista í Reykjavík réttilega
mjög veigamikinn sess. Þetta hafði
ég ítrekað við forstöðumann Hrafn-
istu í Reykjavík, Rafn Sigurðsson,
og ýmsa aðra yfirmenn Hrafnistu
í Reykjavík. Taldi ég sannast sagna
að þeir hefðu meðtekið skýringar
mínar.
Við Pétur Sigurðsson getum
líklega báðir lært af þessum grein-
arskrifum; ég skal reyna að forðast
að verða misskilinn vegna hróss til
eins, er skilst sem lítillækkun í garð
annars. Pétur temur sér vonandi
meira umburðarlyndi gagnvart okk-
ur, þessum ungu, reynsluminni
mönnum, sem af einlægni em að
fást við félagsleg mál, eins og mál-
efni aldraðra, í þeirri von að við
getum stutt við bakið á þeim sem
aðstoðar em þurfi.
í grein sinni skýrir Pétur frá fyr-
irspum til félagsmálaráðs borgar-
innar, sem hann segir margítrekað
hafa verið lagða fyrir ráðið. Hún
varði hagsmuni Reykvfkinga sem
búa á eða við Hrafnistu í Hafnar-
firði, m.a. kostnað við heimilis-
þjónustu.
Fyrirspum frá Hrafnistu í Hafn-
arfírði varðandi þessi mál hefur
ekki borist félagsmálaráði þau tvö
ár sem ég hef þar starfað.
Ami Sigfusson
„Mér hefur fundist full
þörf á að vekja athyg-li
á brautryðjandastarfí
Gísla Sig-urbjörnssonar
á Grund, sem þó á ekki
að kasta neinni rýrð á
gagnmerkt starf
Hrafíiistumanna undir
forystu Péturs Sigurðs-
sonar.“
Eftir að fýrirspum Péturs birtist
í Morgunblaðinu, fékk ég staðfest
hjá félagsmálastjóra að Félags-
málastofnun hefur fengið ýmis mál
til umfjöllunar er tengjast lög-
heimili Reykvíkinga í þjónustuíbúð-
um í tengslum við Hrafnistu í Hafn-
arfirði, lögð fyrir félagsmálaráð og
munum við sjá til þess að ekki
standi á svörum til Hrafnistumanna
framvegis.
Með vinsemd,
Höfúndur erborgarfulltrúi Sj&lf-
stæðisflokks í Reykjavík.
Blaa eðlan frumsýnd í Laugarásbíói:
Fyrst og fremst óður til
einkaspæjaramynda og vestra
-Segir Sigurjón Sighvatsson, annar framleiðenda
Kvikmyndin Bláa eðlan verður
frumsýnd í Laugarásbíói í dag.
Höfundur handrits og leikstjóri
er John Lafia, en framleiðendur
eru Steven Golin og Siguijón
Sighvatsson. Myndin var finun-
sýnd í Bandaríkjunum 20. apríl
sl. og sýnd í aðalflokki á kvik-
myndahátiðinni í Cannes, þar
sem hún hlaut, að sögn Sigur-
jóns, mjög góða dóma. Bláa eðlan
hefur einnig verið sýnd í Suður-
Ameríku, Belgiu, Hollandi, ítaliu
og ísrael og á næstu mánuðum
hefjast sýningar hennar i Frakkl-
andi, Þýskalandi og Bretlandi.
Sigurjón var beðinn að segja lítil-
lega frá Bláu eðlunni.
„Fyrst og fremst er myndin óður
til þeirra kvikmyndategunda sem
við dáum mest, einkaspæjaramynd-
anna og vestrans og um leið létt
grín á þær myndir. Við gerð kvik-
mynda stendur valið um það að
gera formúlumyndir eða fínna nýjar
hliðar á gömlu formunum og við
völdum seinni kostinn. Það er að
sumu leyti áhættusamara, þú veist
ekki viðbrögð áhorfenda, en kostur-
inn er sá að þetta eru öðruvísi
myndir. Bláa eðlan er fyrst og
fremst spennumynd, þótt gaman-
semin sé einnig með í myndinni. í
henni eru beinar tilvísanir í aðrar
myndir, sem kæta þá sem þær
myndir þekkja og spilla ekki
ánægjunni fyrir þeim sem þekkja
þær ekki. Hún er í stíl þeirra mynda
sem gerðar voru á 5. og 6. áratugn-
um og byggðu á reyfurum eftir
menn eins og Hammet og Chandl-
er, þar sem einkaspæjarinn sigrar
aldrei nema að hluta til. Það er þó
nokkur nýbylgjustíll á myndinni,
Einkaspæjarinn Vince Holloway
(Dylan McDermott) með glæsi-
kvendið Dakota (Pameia Gidley),
eiganda barsins Bláu eðlunnar,
upp á arminn.
ýmis stflbrögð færð til dagsins í
dag. Kvenfólkið í Bláu eðlunni er
heldur ekki þessar hefðbundnu
kvenbrúður kvikmyndanna sem ein-
ungis eru til skrautSj heldur miklu
líkara kvenfólkinu í Islendingasög-
unum, örlagavaldar miklir og jafn-
okar karlanna hvað varðar gáfur
og slægð."
„Okkur tókst að selja dreifingar-
rétt myndarinnar til Paramount og
20th Century Fox, sem er mjög
fátítt með sjálfstæðar myndir og
ég tel að þáð hafi hjálpað mikið upp
á aðsóknina í Evrópu að myndinni
er dreift þar af 20th Century Fox,
það þykir ákveðinn gæðastimpill."
Hvað um næstu verkefni?
„Það eru ýmis spennandi verk-
efni framundan ef allt gengur að
óskum, en í þessum bransa er ekk-
ert tryggt fyrr en tökur eru hafnar
þannig að ég vil ekki fullyrða neitt.
Þó er víst að nú í febrúar hefjast
tökur á mynd fyrir MGM, spennu-
mynd sem heitir „Kill me again“
og er um annan einkaspæjara.
Einnig er í bígerð mynd sem' fjallar
um Jack Ruby, þann sem myrti
morðingja Kennedys og væntanlega
mun Bob Hoskins fara með hlut-
verk Rubys. Þá eru í undirbúningi
tvö verkefni með leikstjóranum
David Lynch, sem m.a. leikstýrði
Fflamanninum og „Blue Velvet".
Önnur er sjónvarpsmynd fyrir ABC-
-sjónvarpsstöðina, spennumynd
sem gerist í smáþorpi í Miðríkjum
Bandaríkjanna og ef hún gengur
vel verða væntanlega framleiddir
sjónvarpsþættir um sama efni. Hitt
verkefnið með Lynch er það lang-
stærsta sem ég hef komið nálægt,
kvikmynd þar sem Isabella Rossel-
ini mun sennilega leika aðalhlut-
verkið og nefnist „Svart eða rautt“
og gerist í Hollywood í dag, nokk-
urs konar paródía á kvikmyndaiðn-
aðinn. En eins og ég sagði eru þetta
stærri verkefni en ég hef unnið að
áður og meiri áhætta, þannig að
ég vil ekkert fullyrða um hvenær
eða hvort af þeim verður."
Aðalhlutverkin í Bláu eðlunni eru
leikin af Dylan McDermott, Jessicu
Harper, James Russo og Pamelu
Gidley. Frumsýning verður sem fyrr
segir í dag en almennar sýningar
heíjast ekki fyrr en um næstu helgi.