Morgunblaðið - 25.06.1989, Page 2

2 FRÉTTIR/INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25. JÚNÍ 1989
Fyrirtækin ábyrg
fyrir sköttunum
—segir Halldór Jónatansson forstjóri Landsvirkjunar
HALLDOR Jónatansson forstjóri Landsvirkjunar segir að þegar fyrir-
tæki bjóði í verk fyrir Landsvirkjun séu þau ábyrg fyrir sköttum
og skyldum við hið opinbera án milligöngu og afskipta Landsvirkjun-
ar. Þau eigi að reikna með slíku í tilboðsverði og Landsvirkjun færi
ekki ofan í hvemig tilboðsverðið væri samsett.
Morgunblaðið/Einar Falur
Fjölmennt var á fundi starfsmanna Hagvirkis í gær, þar sem þess var krafist af fjármálaráðherra, að
hann drægi til baka ákvörðun sina um lokun fyrirtækisins vegna meintra vanskila á söluskatti.
Starfsmenn Hagvirkis:
Ráðherra endurskoði
alstöðu sína til lokunar
Lokun fyrirtækisins mótmælt á flölmennum fimdi
STARFSMENN verktakafyrirtækisins Hagvirkis héldu í gær fund,
þar sem þess var krafist, að fjármálaráðherra drægi til baka ákvörð-
un sína um lokun fyrirtækisins vegna ætlaðra vanskila á söluskatti
og heimilaði opnun þess að nýju. Milli 150 og 200 manns sóttu fiind-
inn og komu þar fram miklar áhyggjur starfsmannanna vegna þessa
Hagvirki hf. taldi að vegafram-
kvæmdir og gerð viriqunar-
mannvirkja væru undanþegin sölu-
skatti, samkvæmt söluskattslögum.
Hagvirki bauð í virkjunar- og vega-
vinnu fyrir Landsvirkjun 1981-1985
og við tilboðsgerð var ekki reiknað
með söluskatti á vélavinnu af þess-
um sökum.
Skattstjóri Suðurlandsumdæmis
gerði þá kröfu 1987 að Hagvirki
greiddi 36 milljónir í söluskatt af
vélavinnu á árunum 1981-1985. Sú
krafa er til meðferðar hjá ríkis-
skattanefnd en upphæðin er komin
í 153 milljónir króna vegna dráttar-
vaxta og kostnaðar. Hreinn Sveins-
son skattstjóri Suðurlandsumdæmis
vildi ekki tjá sig um forsendur kröf-
unnar. „Við sendum okkar greinar-
gerð skriflega frá okkur í ábyrgðar-
bréfi til framteljandans og aðrar
yfírlýsingar verða ekki gefnar,"
sagði hann við Morgunblaðið.
Halldór Jónatansson sagði við
Morgunblaðið að fyrirtæki væru
ábyrg gagnvart því opinbera hvað
alla skatta snerti. Þannig væri einn-
ig með söluskatt sem þeim bæri að
greiða lögum samkvæmt af að-
föngum og vélavinnu ef því væri
að skipta. Hann sagði aðspurður,
að tilboð Hagvirkis hf. í verk sem
fyrirtækið vann fyrir Landsvirkjun
á umræddum árum, hafi verið lægst
MARKÚS Örn Antonsson, út-
varpsstjóri, segir að það sé hagn-
aður á rekstri Ríkisútvarpsins í
ár, og endanleg reikningsskil
fyrir árið 1988 sýni jákvæða nið-
urstöðu um átta milljónir. í þessu
ljósi séu yfirlýsingar fjármála-
ráðherra um rekstrar- og stjóm-
unarvandkvæði hjá stofiiuninni
og viðbótarframlög úr ríkissjóði
þeirra vegna, enn undarlegri en
ella.
Síðasta ár var að mörgu leyti
erfitt, sérstaklega vegna þess
að vanefndir urðu á hækkun afnota-
gjalda af hálfu stjórnvalda. Þannig
vantaði um 100 milljónir króna upp
á að stofnunin fengi þær afnota-
gjaldahækkanir, sem samþykktar
voru í íjárlögum," sagði útvarps-
stjóri. „Við þessu var brugðizt með
miklum aðhaldsaðgerðum og spam-
aði, niðurskurði yfirvinnu og breyt-
ingum á dagskrárdrögum, þannig
að þessi árangur náðist."
Markús Öm sagði að á árinu
stefndi allt í að hægt væri að ná
þeim markmiðum, sem sett hefðu
verið í upphafí árs, enda stæðu
auglýsingaviðskipti vel. Þá hefði
núverandi menntamálaráðherra
tekið myndarlega á málefnum RÚV
og hefðu fyrstu tillögur hans og
sérstaks starfshóps á hans vegum
komið til framkvæmda með afnota-
gjaldahækkun 1. marz síðastliðinn.
„Það var líka í niðurstöðum ráð-
herra og starfshóps hans gert ráð
fyrir að launaskuld við RÚV, sem
hafði safnazt upp hjá launadeild
íjármálaráðuneytisins á alllöngum
tíma, yrði greidd á næstu þremur
árum. Fjármálaráðuneytið hefur
óskað eftir því fyrír allnokkru að
frá þeim málum verði gengið um
næstkomandi mánaðamót. Ef fjár-
málaráðherra á við þessa launa-
skuld, þegar hann talar um við-
bótarfjárveitingar, þá er það mál
sem var afgreitt í tillögum mennta-
málaráðherra og öllum ljóst hvemig
á sínum tíma. „Við kappkostum að
taka lægsta tilboði, svo það fer
ekkert á milli mála,“ sagði Halldór.
Því hefur verið lýst yfir af hálfu
skattyfirvalda, að hart verði gengið
eftir innheimtu á meintri söluskatt-
skuld Hagvirkis. Vinnuveitenda-
samband Islands óskaði eftir því
við forsætisráðherra á föstudag, að
dómstólar og ríkisskattanefnd fái
starfsfrið til að Ijúka umfjöllun um
deilumál vegna söluskattsinn-
heimtu, þannig að látið verði af
þvingunum í öllum þeim tilvikum
þar sem deilur um skattgreiðslur
eru til meðferðar hjá dóms- og úr-
skurðaraðilum.
Einar Oddur Kristjánsson for-
maður VSÍ sagði við Morgunblaðið
í gær, að sambandið myndi varla
sætta sig við annað en tekið verði
tillit til sjónarmiða þess. „Við höfum
þó ekki verið uppi með neinar hót-
anir í því sambandi," sagði Einar
en viðurkenndi að rætt hefði verið
um mögulegar aðgerðir, svo sem
stöðvun atvinnureksturs í mót-
mælaskyni.
„En það eru mjög margir á móti
því, að minnsta kosti á þessu stigi
málsins. Hvað við kunnum að hrekj-
ast út í á næstu vikum og mánuðum
er þó ómögulegt að segja," sagði
Einar Oddur.
gera skyldi upp, enda var um það
fullt samkomulag við starfsmenn
fjármálaráðuneytisins," sagði
Markús Örn.
máls.
*
Iupphafí fundarins gerði Ami
Baldursson, formaður Starfs-
mannafélags Hagvirkis, grein fyrir
ástæðum lokunarinnar. Kom fram
í máli hans að skattyfirvöld teldu
fyrirtækið skulda söluskatt frá ár-
unum 1981 til 1985 vegna fram-
kvæmda við virkjanir og vegagerð.
Hagvirki hefði aldrei innheimt
þennan söluskatt af verkkaupum,
en skattyfirvöld hefðu áætlað hann
eftir á, árið 1987. Þau krefðu fyrir-
tækið nú um greiðslu upp á 153
milljónir króna. Málinu hefði verið
skotið til dómstóla, þar sem fyrir-
tækið viðurkenndi ekki þessa skuld.
Síðastliðinn föstudag hefði svo
skrifstofu fyrirtækisins verið lokað
fyrirvaralaust og því hefði verið
lýst yfir að öll starfsemi þess yrði
stöðvuð ef skuldin yrði ekki greidd.
Sljóm Starfsmannafélagsins
kynnti yfirlýsingu, sem hún sendi
frá sér á föstudaginn og var síðan
lesin upp ályktunartillaga, þar sem
segir meðal annars, að harkalegar
aðgerðir íjármálaráðherra í málinu
hljóti að orka tvímælis. Ifyrirtækinu
hefði verið lokað fyrirvaralaust, á
sama tíma og verið væri að fjalla
um réttmæti kröfu skattyfirvalda
fyrir dómstólum. Með þessari að-
gerð væri afkomu íjölda heimila
stefiit í óvissu, á sama tíma og ríkis-
stjómin segðist stefna að því að
efla atvinnulífið og draga úr at-
vinnuleysi.
í lok ályktunartillögunnar sagði,
að nær væri að láta málið fá eðli-
lega meðferð hjá réttum yfírvöld-
um. Fundurinn krefðist þess af fjár-
málaráðherra, að hann endurskoð-
aði afstöðu sína, drægi ákvörðun
sína til baka og opnaði fyrirtækið
á ný.
Þessi tillaga var samþykkt sam-
hljóða sem ályktun fundarins.
Leitað aðgerða til að bregðast við
vaxandi samdrætti í kindakjötssölu
SAMDRÁTTUR í sölu kindakjöts innanlands fyrstu níu mánuði
þessa verðlagsárs er tæplega 11% miðað við sama tímabil í fyrra,
ten heildarsamdráttur í kindakjötssölunni er um 14,5%. Síðastliðið
haust var slátrað um 10.500 tonnum, sem var um 2.000 tonnum
minna en haustið 1987, og voru birgðir í lok maí rúmlega 5.000
tonn, en það eru 2,5% meiri birgðir en voru á sama tíma í fyrra.
Þessi þróun veldur hagsmunaaðilum i landbúnaði verulegum
áhyggjum og hefiir nú verið stofiiaður sérstakur vinnuhópur til
að markaðssetja kindakjöt á svipuðum grunni og Mjólkurdags-
nefiid gerir fyrir mjólkuriðnaðinn.
Iþessum vinnuhópi eru fulltrúar
frá Framleiðsluráði landbúnað-
arins, Landssamtökum sauðfjár-
bænda, Búvörudeild Sambands-
ins, Sláturfélagi Suðurlands og
landbúnaðarráðuneytinu, og verð-
ur fyrsta verkefni hans að mark-
aðssetja það kjöt sem ríkisstjómin
hefur nýlega ákveðið að selt verði
á 20-25% lægra verði en annað
kjöt. Reiknað er með að um 600
tonn af kindakjöti verði seld á
þessu tilboðsverði, en kjötið verð-
ur niðursagað og sérpakkað í
neytendaumbúðir í hálfum
skrokkum. Gert er ráð fyrir að
kjötið verði unnið á svipaðan hátt
og starfshópur á vegum Fram-
kvæmdanefndar um búvörusamn-
inga hefur lagt til að gert verði
í framtíðinni í sláturtíð, til þess
að koma við spamaði í vinnslu,
geymslu og sölu kindakjöts. I
skýrslu sem starfshópurinn hefur
sent frá sér kemur fram að aðal-
markmið hans hafí verið að ná
niður kostnaði
við vinnslu og
geymslu kinda-
kjöts, sem síðan
leiddi af sér
spamað í út-
gjöldum ríkis-
sjóðs og raunlækkun á verði vö-
mnnar til neytenda, sem væntan-
lega hefði í för með sér aukna
neyslu. Útfærðar vom tilraunir
sem gerðar vom hjá versluninni
Víði árið 1985 og hjá Kaupfélagi
Borgfirðinga árið 1988 um nið-
urbrytjun og grófpökkun kjöts í
sláturtíð, og reiknuð fram heildar-
áhrif breyttrar meðhöndlunar
kjöts á sláturkostnað, geymslu-
rými, niðurgreiðslur, útflutnings-
bætur, heildsölukostnað og verð
til neytenda.
Starfshópurinn telur að búast
megi við að enn geti dregið úr
neyslu kindakjöts, eða í besta falli
verði um óbreytta neyslu að ræða
að öðm óbreyttu. I skýrslunni er
BAKSVID
eftir Hall Þorsteinsson
bent á að árið 1988 hafi neysla á
kindakjöti verið um 8.300 tonn,
en framleiðsla innan verðábyrgðar
ríkisins hafi verið talsvert meiri,
og mismunurinn verið fluttur út
með æmum tilkostnaði og óviðun-
andi verð fengist fyrir. Hafi
starfshópurinn leitað leiða til að
nýta betur það fjármagn sem
þama er fyrir hendi, en þar sé
fyrst og fremst um að ræða niður-
greiðslur á vöm-
verði, vaxta- og
geymslugjöld og
útflutningsbæt-
ur.
Aðalatriði
nýju vinnsluað-
ferðarinnar em þau, að allt kjöt
verði brytjað jafnóðum í sláturtíð
samkvæmt staðli, og lqotið verði
síðan geymt grófbrytjað í kössum
til þess að spara geymslurými og
bæta meðferð þess. Sá afskurður
sem strax falli til verði þegar
keyptur út af ríkinu, sem síðan
endurselji hann til loðdýraræktar
eða í sérvinnslu. Ekki er gert ráð
fyrir að um neinn útflutning verði
að ræða, en það fé sem þannig
sparist verði að hluta til notað til
að fjármagna kaup á afskurðin-
um, og jafnframt muni hefð-
bundnar niðurgreiðslur og vaxta-
og geymslugjald falla niður.
Samkvæmt þessu telur starfs-
hópurinn að sláturkostnaður muni
lækka um 12% vegna sparnaðar
í mannafla og vegna hagræðingar
í sláturhúsum, og geymslukostn-
aður muni lækka um sem svarar
45% rýmisþarfar. Út af markaði
færu sem afskurður um 20% af
heildarmagni í 1. til 5. verðflokki,
ásamt öllum 6. verðflokki, sem
nýtast muni í loðdýrafóður og
sérvinnslu. Gæði vörunnar í aug-
um neytenda muni jafnframt
batna vegna afskurðar og staðl-
aðs framboðs, en útsöluverð
kindakjötsins muni hækka um
1,28% á völdu kjöti. Það þýddi
hins vegar um 17-20% raunlækk-
un á verði til neytenda, þar sem
gæði vörunnar hefðu aukist vegna
afskurðar, þ.e. slaga, hækla,
bringukolla, hálsa, nára og klof-
fitu, sem neytendur hafa hingað
til greitt fyrir, en nýst hefur þeim
illa eða ekki.
í skýrslu starfshópsins kemur
fram að ef taka ætti upp þessa
vinnsluaðferð yrði í upphafi að
verja um 105 milljónum króna til
nauðsynlegra breytinga á slátur-
húsum og til rannsókna og ráð-
gjafarstarfa. Miðað við núverandi
forsendur yrði árlegur spamaður
ríkissjóðs í framlögum til þessa
málaflokks um 248 milljónir
króna, en heildarspamaður ríkis
og neytenda yrði um 500 milljón-
ir króna.
Hagnaður þrátt fyrir
vaneftidir stjómvalda
••
- segir Markús Om Antonsson útvarpsstjóri