Morgunblaðið - 01.10.1989, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1. OKTOBER 1989
C 3
Rekstur um
sanda og hraun
Á Landmannaafrértti ægir
saman gróðurreitum og hijós-
trugum holtum og hæðum.
þetta væri allt annað en hann væri
að vinna við dags daglega, fallegt
landslag og samhentur hópur. Olgeir
er vel búinn ýmsum tækjum í bíl
sínum og vanvirðir síður en svo tal-
stöðvasafnið sitt í bílnum. Það er
stórkostlegt á stundum að sjá hvað
hann er snar að handleika græjurnar
þegar hann talar í margar stöðvar í
einu. Aðalsmerki fjallferðanna eru
léttur andi og skemmtileg skot
manna á milli og sá stíll er beinlínis
ræktaður upp með leitarmönnum,
saklaust glens og gaman sem getur
þó verið hárbeitt. Pálmi á Læk fer
gjarnan á óhefðbundnum hraða um
fjötl og firnindi og er að mörgu leyti
sinn eiginn vegagerðarmaður því
honum er illa við að fara í hjólför
annarra. Einn dag á íjallvegi í bíl
Einars í Götu, hins bílstjóra fjall-
manna, heyrðum við að Olgeir kallar
Pálma og spyr frétta af mönnum
málefnum, veðri og spá og ýmsu
en þeir höfðu ekki talast við
um morguninn. Svo kemur að
Mannlífslota.
Efst situr Þórður í Köldukinn
og virðist skemmta sér kon-
unglega. Þá er mynd úr
sæluhúsinu við Landmanna-
helli þar sem Olgeir klípur
gítarinn og aðrir syngja með,
Bogga, Gilli, Einar, Halla,
01geir,Sigrún og Vilborg og
neðst eru nokkrir fjalhnanna
í þungum þönkum að ræða
um þungamiðju lífsins og til-
verunnar. Frá vinstri: Þórð-
ur,Ágústa, Ari, Hilda og
Loftur.
því í einræðu Olgeirs að hann spyr
Pálma hvort hann sjái sig ekki, Pálmi
var frekar stuttur í spuna og segist
ekki sjár'hann, „ég er að keyra og
horfi á veginn,“ svarar Pálmi ískalt
og snöggt. „Já, það er nefnilega
það,“ svarar Olgeir að bragði, „ert
þú nú farinn að horfa á veginn.“
Hlaupið og gengið
á nær 100 §öll
Leitir á Landmannaafrétti eru
síður en svo léttur leikur og enn er
mönnum í fersku minni ægilega veðr-
ið sem skall á 1963 með hörkubyl
þannig að tveir leitarmanna voru nær
dauða en lífi vegna kulda og fá
þurfti jarðýtu til þess að ryðja leiðina
til byggða. Leitir á Landmannaaf-
rétti byggjast á hörku stjórnun og
göngu- og reiðleiðir eru ótrúlega
nákvæmar. Leitarmenn þurfa að
ganga allt að tugi kílómetra á dag
og lætur nærri að á einni viku séu
gengin og fínkembd nær hundrað
fjöll á svæðinu og gil og dalir að
auki. Leitarmenn verða að fara mjög
nákvæma slóð til þess að fá sem
mesta yfirsýn á stystri leið og jafn-
framt þannig að féð rekist niður en
ekki út og suður. Rangur háls eða
hundrað metrar hægra eða vinstra
megin við réttu leiðina geta þýtt
klukkustundir í tafir, þannig að það
er eins gott að vera með á nótunum.
Hvað er svo glatt
sem góðra vina fundur
Að loknum löngum og strembnum
leitardegi og smölun er það viðtekin
venja Land- og Holtamanna að taka
lagið, yrkja og rifja upp sögur úr
gömlu og nýju mannlífi og í þeim
þætti leitarferðarinnar eru menn eins
og Þórður skáld í Köldukinn ómiss-
andi ankeri. Reyndar má segja að
félagsandinn í fjallferð þessa hóps
er mannrækt sem bætir íslenska
menningu, mannrækt úr íslenskum
jarðvegi, mannrækt sem á í vök að
veijast, en skiptir öllu máli í sjálf-
stæðri framtíð íslands. Maður er
manns gaman er ósjálfrátt kjörorð
leitarmanna.
Einvala lið
íjallmenn í fyrstu leit 1989 voru
Skjólkvía komust þau þar sem bíll
þeirra var, en þegar þeir félagar
voru orðnir einir í bílnum aftur þá
spyr Kristján í Klofa hvort þeir hafi
ekki þekkt fólkið. Þeir kváðu nei við.
„Þetta var nú söngflokkurinn Bony
M, það heyrði ég þegar þeir fóru að
syngja," sagði Kristján í Klofa af
sínu aikunna frásagnaröryggi. Síðan
heitir þetta sandöldusvæði einfald-
lega Bony M-svæðið.
Sambland af útivist og antik
Landmannaafréttur er að mestu
gróðurlaus fjöll, hraun og sandur og
sandfok og uppblástur er mikill. En
haglendið leynir víða á sér þótt aðal-
lega sé það þar sem skjól er eða
vatn að fá og á undanförnum árum
hefur gróður sótt á. Fyrrum voru
6.000 til 7.000 fjár á afréttinum, en
Rangá
sundriðin.
Kristinn Guðnason fjallkóngur
í Skarði sundríður Rangá með
sauðkind, en hluti safnisns var
rekinn yfir ána.Heklah' tjarska.
nú eru það innan við 2.000 kindur
sem leitarmenn þurfa að smala.
„Þetta er orðið eins konar sambland
af antik og útivist," sagði Þórður
skáld í Köldukinn um leitirnar. „Það
er nú það, meiri er það útivistin,"
sagði Olgeir Engilbertsson bílstjóri
leitarmanna í aldarijórðung, sá liðs-
manna sem allar tölur veit og annað
sem harðsnúnustu tölvur réðu ekki
við. Hann sagði að Landmannaaf-
réttur væri um 700 ferkílómetrar að
Torfajökli meðtöldum og væri helm-
ingur þess svæðis smalaður og að
auki mætti bæta við Veiðivatnasvæð-
inu sem væri um 300 þúsund ferkíló-
metrar. Þarna er um að ræða nær 1
prósent af íslandi og það fannst 01-
geir góður slatti af antik. Viponinn
hans Olgeirs er undrabíll, einhvern
tímann frá fyrri hluta aldarinnar og
í honum er allur andskotinn til og
haganlega fyrir komið. Hedpakkn-
ingu innréttaði hann til dæmis inn í
einangrunina á afturhurðinni, því
það getur alltaf verið gott að hafa
eina til vara. Olgeir sagði að það
skemmtilegasta við ijallferðirnar
væri félagsskapurinn og það hve