Morgunblaðið - 06.02.1990, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. FEBRÚAR 1990
47
Petra K. Guðlaugs-
dóttir - Kveðjuorð
Fædd 28. september 1912
Dáin 15. janúar 1990
Þegar Petra Kristine og Benedikt
komu að Deildartungu árið 1938,
ásamt Gunnari syni þeirra sem þá
var 7 mánaða gamall, fengu þau
til íbúðar litla stofu og fornfálegt
eldhús í gamla húsinu. Petra var
26 ára, björt yfirlitum og fínleg.
Margir ráku upp stór augu. í
Reykholtsdal sátu menn að búum
sínum, litu á jörðina sem beitiland,
jurtir voru skepnufóður, fæstir
þekktu aðrar ætar plöntur en rófur
og kartöflur, epli fengust fyrir jólin.
Þá var djarft að byija búskap
með því að byggja gróðurhús og
rækta afurðir sem áttu langt í land
að teljast dagleg nauðsynjavara.
Fjölmiðlar voru þá hlutlausari en
nú gerist og landnámsmönnum í
Víðigerði var hlíft við ásókn þeirra,
en því forvitnari voru nágrannarnir
um framvindu mála. Þá þekktu
menn ekki orðið fjármagnskostnað-
ur, en orð eins og ráðdeild og fyrir-
hyggja voru notuð til að lýsa því
ef mönnum gekk vel að koma und-
ir sig fótum og forðuðust að binda
sér þunga skuldabagga. Ég þykist
vita að þeim Víðigerðishjónum hafi
búnast svo vel sem raun varð á
vegna þess að þau kunnu til verka,
vöktu yfir hinum viðkvæma bú-
stofni í gróðurhúsunum og voru í
öllum samhent í nægjusemi og hag-
sýni. Á tæpum þremur árum komu
þau upp garðyrkjubýlinu Víðigerði
við Deildartunguhver, gróðurhúsum
og íbúðarhúsi sem varð heimili
þeirra í 34 ár.
í gamla húsinu tókust hin bestu
kynni milli nýju íbúanna og foreldra
minna, Sigurbjargar ogJóns. Petra
virtist fljótt kunna allt og vita sem
þurfti til að búa á íslandi, þá fyrir
skömmu flutt hingað á berangrið
úr gróðursæld Danmerkur. Hafí
einhverntíma hvarflað að henni
óyndi lét hún það ekki í ljós. Vera
kann að stóri reynirinn og grænt
túnið fyrir utan stofugluggann hafí
mildað umskiptin.
I gömul og slitin híbýli flutti hún
með sér nokkuð af rótgróinni menn-
ingu móðurlandsins, hlýleik og
umgengisprýði, án þess að kosta
miklu til, enda eru þau lífsgæði
ófáanleg fyrir peninga.
Mig furðaði á því að Petra sagð-
ist ekki ætla að læra íslensku, allir
skildu hana, röddin var hljómþýð,
hún talaði skýrt og notaði íslensk
orð þegar með þurfti. Síðar skildi
ég að ákvörðun hennar var hyggi-
leg. Unglingar glíma nú við að ná
tökum á að panta sér kaffi eða
koma fyrir sig orði í erlendum versl-
unum, sumir hveijir með árangurs-
litlu striti, en vita jafn lítið um
menningu útlandsins eftir sem áð-
ur, og margir Danir hafa strítt við
föllin í okkar máli með hæpnum
árangri. Petra hafði annað þarfara
að gera. En auðvitað lærði hún
íslensku, fyrst að skilja og lesa og
síðan að tala.
Benedikt var félagslyndur og
ræðinn og þótt þau töluðust við á
móðurmáli hennar varð fljótt gest-
kvæmt á heimilinu. Benedikt kunni
þá list að fá gesti til að leysa frá
skjóðunni og sjálfur var hann óspar
á að fræða og skemmta. Leó bróðir
hans, sem var þeim hjálparhella við
að byggja, svo og ættingjar þeirra
norðan af Ströndum kunnu vel að
koma fyrir sig orði. Nefni ég þar
til líka móður mína Sigurbjörgu.
Þær nágrannakonur, Petra og hún,
iðkuðu þá fomu grein íslenskra
fræða að rekja aftur í tíma uppruna
og tengsl vina og nágranna og gátu
stundum brosað að sérkennum sem
virtust ættgeng. En allt var það
með háttvísi stundað, því báðar
voru umtalsfrómar. íslenskan henn-
ar Petru var samþætt arfi og þjóð-
menningu landsins þar sem hún
deildi kjörum með fólkinu og lærði
að skilja hugsunarhátt þess og
lífsbaráttu. Með fallegu brosi og
ljúfu geði sagði hún líka meira en
hægt er með orðskrúði. I framkomu
hennar var öryggi sem vakti traust,
hún hafði líka fallegar hendur sem
allt færðu til betri vegar, hvort
heldur var 'i þvottakofa við hverinn
eða í híbýlum þar sem hún annað-
ist þrif.
Haldgóð kunnátta í matreiðslu
er algeng meðal danskra kvenna,
þeim er lagið að nýta vel þær fæðu-
tegundir sem fyrir hendi eru, ekki
síst grænmeti, enda er þar löng
hefð að baki. Hjá Petru settust
menn til borðs með eftirvæntingu,
þar var veitt af gleði, og alúð lögð
við matreiðslu jafnt og framleiðslu,
og voru húsbændur samtaka í að
láta áhyggjuefni lönd og leið meðan
stundarinnar vár notið í friði og
sátt.
Hjá Petru var aldrei vart við öf-
und eða metnaðargirni og aðrar
rætur andlegra meina sem nú er
beinlínis plantað í hugskot varnar-
lausra og einfaldra sálna með því
að bregða stöðugt upp glæsimynd-
um af frægð og auðlegð úr heimi
ijölmiðla. Hún barst ekki með tísku-
sveiflum en vissi alltaf hvað best
hæfði og kom fram með yfirlætis-
lausum þokka hvort sem hún var
að fagna gestum eða vinna í garð-
yrkjunni.
Löngu eftir að ég var farin að
heiman spurði ég garðyrkjumann á
öðru býli, hvernig honum litist á
garðyrkjuna í Víðigerði: Vel, en þau
Benedikt og Petra eru eins og börn
sem leika sér, nokkru af dýrmætu
plássi undir gleri er eytt í að rækta
blóm og og jurtir sem gefa engan
arð. — Þessi ummæli eru mér minn-
isstæð, þau lýsa viðhorfi þeirra sem
meta hveija stund lífsins til fjár og
ekkert eiga aflögu til hugbóta ann-
að en það sem keypt er fyrir pen-
inga, en meta að engu fegurð gróð-
urs sem er uppspretta gleði og
nærir andann.
Á fyrstu jólum sínum í gamla
húsinu kom Petra með jólagjöf sem
allir fyrri íbúar hússins nutu góðs
af. Það var fallega skreytt dönsk
eplakaka sem hún ein kunni að búa
til, ljúffengari en allar slíkar sem
ég hef síðar bragðað. Við sama
tækifæri gaf Benedikt okkur jóla-
kerti, skreytt greni, blómum og
böndum með þeirri sérstöku
smekkvísi sem honum er lagin.
Þessar línur eiga að vera þakkar-
kveðja til Petru frá þeim sem
bjuggu í gamla húsinu og samúðar-
vottur tileinkaður Benedikt, börn-
um þeirra fjórum og öðrum vanda-
mönnum.
Minning Petru er okkur öllum
kær, á hana fellur enginn skuggi.
Síðustu orðin fæ ég að láni hjá
Halldóri Helgasyni, skáldi:
En - þegar nú er að hinzta brunni ber,
brostinn er hlekkur okkar tengikeðjú,
finn ég hver tregða tungu-málsins er,
túlkunin smá í einni vinarkveðju,
- skiljumst þvi hér í blóma sólskinsbæn,
- blóm, sem hvísla, en tala ei né skrifa —:
svo jörðin verði græn og aftur græn,
gefi þeim frið, sem hverfa - og þeim sem
lifa.
Vigdís Jónsdóttir
Aftur á markaðnum!
BOSCH HEIMILISTÆKIN
Þvottavél
Þurrkari
Hagstætt
verd!
JÓHANN ÓLAFSSON & C0. HF.
43 Sundaborg 13-104 Reykjavík - Sfmi 688 588
SIEMENS-gæði
ÁREIÐANLEG OG HAGKVÆM
ÞVOTTAVÉL FRÁ SIEMENS
SIEMENS þvottavélar eru traustar, endingargóðar og
þægilegar í notkun. Það sannar áratuga reynsla.
■ Vinduhraði 600 og 850 snún./mín. ■ Sparnaðarhnappur
og hagkvæmnihnappur ■ Frjálst hitaval og mörg þvotta-
kerfi ■ Þægilegtog aðgengilegt stjórnborð. ■ varðkr.es.eoo,
Munið umboðsmenn okkar víðs vegar um landið.
SMITH &NORLAND
NÓATÚNI 4 • SlMI 28300
AÐEINS FYRIR
SÖLUMENN
Viltu njóta starfsins betur?
Ljúka sölunni á auðveldari hátt?
Svara mótbárum afmeira öryggi?
Dale Carnegie sölunámskeiðið
er einu sinni í viku í 12 vikur, á föstudagsmorgnum frá kl. 9.00-
12.30 og er eingöngu ætlað starfandi sölumönnum.
Námskeiðið er metið til háskólanáms í Bandaríkjunum.
Námskeiðið getur hjálpað þér að:
• Gera söluna auðveldari.
• Njóta starfsins betur.
• Byggja upp eldmóð.
• Ná sölutakmarki þínu.
• Svara mótbárum af öryggi.
• Öðlast meira öryggi.
• Skipuleggja sjálfan þig og söluna.
• Vekja áhuga viðskiptavinarins.
FJÁRFESTING í MENHTUN SKILAR ÞÉR ARÐIÆVILANGT
INNRITUN OG UPPLÝSINGAR í SÍMA
0
STJÚRNUIMARSKÓLINIM
Konrað Adolphsson Einkaumboð tyrir Dale Carnegie namskeiðin *