Morgunblaðið - 12.05.1990, Side 20

20
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. MAI 1990
Tjarnarskóli fímm ára:
Ótvíræður árangur af starfinu
- segja skólasljórarnir Margrét Theódórsdóttir og María Solveig Héðinsdóttir
TJARNARSKÓLI er fimm ára
um þessar mundir. Skólastjórar
og stofnendur þessa einka-
rekna skóla eru þær Margrét
Theódórsdóttir og María Sol-
veig Héðinsdóttir. I samtali við
Morgunblaðið sögðu þær stöll-
ur að skólastarfið hefði borið
ótvíræðan árangur og fram-
undan væri enn frekari fram-
þróun.
Tjarnarskóli fékk leyfi til
rekstrar í júníbyijun 1985. Skól-
inn starfaði fyrstu tvö starfsárin
í Miðbæjarskóíanum en flutti því
næst í Búnaðarfélagshúsið við
Tjörnina, þar sem hann er nú til
húsa. Reyndar eru enn nokkrar
sérgreinar kenndar í Miðbæjar-
skólanum og tölvufræðsla er
kennd í Verzlunarskólanum nýja.
Nemendur við Tjarnarskóla eru
nú 75 talsins; ein bekkjardeild í
hverjum árgangi, 7., 8. og 9.bekk.
Hefur þessi tala ekki breyst frá
stofnun skólans. Samtals 13-14
manns tengjast rekstri skólans á
einn eða annan hátt, en 5 kennar-
ar bera hitann og þungann af
starfínu.
Aðspurðar um það, að hvaða
leyti starfið I Tjarnaskóla væri
frábrugðið því sem aimennt
tíðkaðist, sögðu skólastjóramir að
skólinn skæri sig úr varðandi
lengd skóladagsins. Skóladagur-
inn í Tjarnarskóla er frá 8.15 til
16.00. Eftir að hefðbundinni
kennslu lýkur, er skólinn opinn
sem vinnustaður nemenda, þar
sem kennarar eru með í að skipu-
Morgunblaðið/Þorkell
Margrét Theódórsdóttir og María Solveig Héðinsdóttir: Tjarnarskóli hefiir hiklaust sannað gildi sitt.
leggja heimanám. Skólinn er sam-
felldur og hann er einsetinn.
Við skólann er að sögn Margr-
étar og Maríu lögð mikil áhersla
á námstækni og góð vinnubrögð.
Er í því skyni lagt mikið upp úr
ritgerðarsmíðum og ýmis konar
verkefnavinnu. Skólinn hefur auk
hefðbundinna skyldugreina, við-
bótar-námsgreinar; framsögn,
ræðumennsku, vélritun og tölvu-
fræðslu og heilbrigðisfræðslu, auk
námskeiða sem víkka sjóndeildar-
hring nemenda og svala fróðleiks-
fýsn þeirra (s.s. sjávarlíffræði).
Oflug heilbrigðisfræðsla hefur
verið skipulögð og þar er ungling-
urinn að sjálfsögðu í brennidepli.
í þessu sambandi má geta þess,
að Tjarnarskóli er reyklaus skóli.
„Við leggjum mikla áherslu á
tengsl nemenda við umhverfi sitt
og samfélag, þannig höfum farið
í ýmsar vettfangsferðir og í heim-
sóknir til fyrirtækja," segir María
Solveig. „Það er sérlega ánægju-
legt hve starfsfólk fyrirtækja og
stofnana er tilbúið að taka á móti
nemendum, og er það þakkarvert.
Sem lið í umhverfisfræðslu, taka
nemendurnir sig gjaman til og
hreinsa Tjarnarbakkann. Þess má
og geta að nemendaskipti hafa
átt sér stað milli skólans og
dansks grunnskóla.
Um stefnu skólans almennt
segir Margrét: „Stefna okkar er
í stuttu máli að koma unga fólk-
inu til manns. Við viljum að það
fái verulega góðan undirbúning
fyrir framhaldsnám og við viljum
búa það undir þátttöku í nútíma-
þjóðfélagi. Við kennum því aga,
reglusemi og vönduð vinnubrögð."
Námsdvöl við Tjarnarskóla
kostar nú um 12.000 krónur á
mánuði. „Það hefur sýnt sig að
fjölmargir foreldrar kjósa þennan
valkost. Þeir hafa metnað fyrir
hönd barna sinna og telja að það
skólastarf sem hér er boðið upp
á, ásamt góðum félagsskap og
öryggi, sé þess virði,“ sagði Maria
Soiveig. Margir spyrja hvort í
skólanum séu einvörðungu börn
velstæðra foreldra. Aðspurðar
sögðu þær að svo væri alls ekki.
Hver hefur árangurinn af starfi
skólans verið? Þær María og
Mar-grét telja að hann sé góður.
Gamlir nemendur líti gjarnan inn
og veiti upplýsingar um hvernig
veganestið hafi reynst. Sé það
áberandi að viðbrigðin við upphaf
náms í framhaldsskóla séu minni
en hjá mörgum öðrum. Einnig
nefni nemendur að námstækni og
þau vinnubrögð sem þeir hafi til-
einkað sér í Tjarnarskóla, nýtist
þeim vel. Einnig benda þær á að
kennarar skólans sé samstilltur
hópur, en það sé án efa kjölfestan
í farsælu skólastarfi.
Um framtíðina segja þær stöll-
ur að draumurinn sé að stækka
skólann, ef til vill að fjölga bekkj-
ardeildum um þijár. Farsælt
skólastarf byggist á ótalmörgu;
eitt af því sé að hver skólaeining
sé lítil og manneskjuleg.
ÓRÆÐ FRAMTÍÐ
eftir Steingrím
Gunnarsson
Það er kunnara en frá þurfi að
segja, að íslenzk fiskvinnsla stendur
höllum fæti fjárhagslega og eiga
fyrirtæki í þessari grein við vax-
andi erfiðleika að stríða. Óhag-
kvæmt rekstrarumhverfi gerir
flestum fiskvinnslufyrirtækjum
ókleift að skila hagnaði, hvað þá
að fjárfesta í nýrri tækni, því síður
veija miklu fé til vöruþróunar eða
kynningarstarfs á erlendum mörk-
uðum. Þeim sem starfa í greininni
er flestum ljóst hve nauðsynin er
brýn að bæta rekstrargrundvöllinn
til að fyrirtækin geti staðið undir
iaunakostnaði og staðizt sam-
keppni. Aukin samkeppni um hrá-
efnið innanlands og utan eykur á
rekstrarvanda fiskvinnslufyrirtækj-
anna og flest þeirra eru illa í stakk
búin að taka þátt í þeirri sam-
keppni, m.a. vegna skuldasöfnunar
síðustu ára.
í nýrri skýrslu Þjóðhagsstofnun-
ar um atvinnuvegi þjóðarinnar kem-
ur fram að íslenzkur sjávarútvegur
■ EFTIRFARANDI listi Félags-
hyggjufólks í Njarðvíkum hefur
verið samþykktur: 1. Sólveig Þórð-
ardóttir, ljósmóðir, 2. Jón Bjarni
Helgason, verslunarmaður. 3.
Gróa Hreinsdóttir, organisti. 4.
Gunnar Ólafsson, leigubílstjóri. 5.
Óskar Bjarnason, húsasmíða-
meistari. 6. Friðrik Ingi Rúnars-
son, nemi. 7. Ásdís Friðriksdóttir,
tannsmiður. 8. Þórarinn Þórarins-
son, lögreglumaður. 9. Dagný
Helgadóttir, starfsmaður á dag-
heimili. 10. Helena Guðjónsdóttir,
eftirlitsmaður, 11. Sigurður H.
Jónsson, sjómaður. 12. Signý Guð-
mundsdóttir, sjúkraliði. 13. Bára
Hauksdóttir, verkakona. 14.
Sveinborg Daníelsdóttir, lækna-
ritari.
hefur verið rekinn með tapi nær
óslitið frá 1980. Tapreksturinn hef-
ur leikið hérlenda fiskvinnslu grátt
og skuldasöfnunin mun draga úr
samkeppnishæfni fiskvinnslunnar
vegna mikillar greiðslubyrði á
næstu árum.
Núverandi ástand lofar ekki góðu
um framtíðina og vekur til umhugs-
unar þvi að flest önnur starfsemi í
okkar þjóðfélagi byggir á einn eða
annan hátt á þessum undirstöðu-
atvinnuvegi. Erlendir aðilar hafa
nú þegar keypt sig inn í íslenzka
fískvinnslu og nærtækt er að álykta
að slæm fjárhagsstaða fiskvinnslu-
fyrirtækja komi til að ýta undir þá
þróun.
Markaðshlutdeildin í EB
Það er forvitnilegt að skoða hlut-
deild okkar í heildarinnflutningi
Evrópubandalagsins á sjávarafurð-
um en þangað fóru rúm 70% af fisk-
útflutningi okkar 1988. Eins og
skífuritin sýna er mikill munur ,á
magnprósentu og verðmætapró-
sentu í innflutningi frá íslandi til
EB. Hver er skýringin? Hlutfall af
verðminni sjávarafurðum svo sem
Mývatnssveit.
■ KIRKJUKÓR Reykjahlíðar-
sóknar hélt söngskemmtun í
Reykjahlíðarkirkju 7. maí síðastlið-
inn. Stjórnandi_ á söngskemmtun-
inni var Jón Árni Sigfiússon en
séra Örn Friðriksson undirleikari.
Einsöngvarar voru Ásmundur
Krisljánsson, Edda Stefánsdóttir
og María Pétursdóttir. Á söng-
skránni voru 13 lög. Var söngnum
frábærlega vel tekið og varð kórinn
að endurtaka mörg lög og syngja
aukalög. Aðsókn hefði þó mátt vera
betri.
Kristján
Steingrímur Gunnarsson
mjöli og lýsi er hátt í útflutningi
Islands til EB, en er það nægjanleg
skýring? Eflaust er útflutningur á
óunnu og hálfunnu hráefni einnig
mikilvægur þáttur í mismuninum á
milli verðs og magns.
íslenzk fiskvinnsla á í aukinni
samkeppni við aðila innan EB um
fiskinn þar sem afli EB-landanna
sjálfra fer minnkandi. Fiskvinnsla
t.d. Dana byggist í ríkum mæli á
hráefni frá ekki-EB-Iöndum þar á
meðal frá íslandi, en Danmnörk er
f dag helzta útflutningslandið á
sjávarafurðum innan EB.
Bókun 6 sem kom til fram-
kvæmda 1976 hefur verið mikilvæg
fyrir útflutning á íslenzkum sjávar-
afurðum til EB. Miklar vonir voru
þá m.a. bundnar við afnám 15%
tolls á freðfískflökum og var áltið
að tilbúnir frystir fiskréttir yrðu
þegar tímar liðu mikilvæg lyftistöng
í útflutningi okkar til EB.
Þessar vonir hafa rætzt aðeins
að hluta. Sölumiðstöð hraðfrystihú-
sanna hefur t.d. valið að reisa fisk-
réttaverksmiðjuna sína á Hum-
berside-svæðinu í stað þess að láta
Innflutningur EB á sjávarafurðum 1988
Verðmæti (%)
Magn (%)
Heimildir: Eurotish Report (maf. 1989), íslensk hagtföindi (leb.. 1989), Europe in Figures 1989/1990 (Luxembourg, 1989).
„Því miður eru fiest
íslenzk fiskvinnslufyrir-
tæki of upptekin við að
leysa vandamál gær-
dagsins í formi skulda
til að geta tekist á við
vandamál dagsins í dag
og undirbúið sig undir
verkeftii morgundags-
ins.“
reyna á framleiðslu hérlendis þrátt
fyrir tollfijálsan aðgang framleiðsl-
unnar að EB markaðnum. Það sem
vafalaust hefur ráðið ákvörðun SH
manna um staðsetningu verksmiðj-
unnar hefur verið lægri fjármagns-
kostnaður en hérlendis, auðveldari
aðföng hráefnis annars en fisks,
lægri launakostnaður og nálægð við
markaðinn. Það er mikilvægt fyrir
þjóðarhag að halda atvinnu og
þeirri verðmætasköpun sem tengd
er fiskvinnslu í landinu eins og kost-
ur er, en þróun síðastliðinna ára
virðist stefna í öfuga átt.
Eftirsóknarvert markmið
Framtíðarmarkmið okkar hlýtur
að vera að minnka bilið á milli
magnprósentu og verðmætapró-
sentu í innflutningi okkar til EB.
Þegar horft er til framtíðar verður
að líta á kringumstæðurnar eins og
þær eru nú. Því miður eru flest
íslenzk fiskvinnslufyrirtæki of upp-
tékin við að leysa vandamál gær-
dagsins í formi skulda til að geta
tekist á við vandamál dagsins í dag
og undirbúið sig undir verkefni
morgundagsins.
í byijun apríl var haldin ráð-
stefna um mótun fiskvinnslustefnu
á vegum Samtaka fiskvinnslu-
stöðva. Framkvæmdastjóri SÍF,
Magnús Gunnarsson, var einn
frummælenda og kom hann inn á
hvar íslenzk fiskvinnsla gæti staðið
um aldamótin, eftir tæp 10 ár.
Hann álítur að íslenzk fiskvinnsla
verði samkeppnisfær við erlend um
verð og vinnsla vörunnar fari fram
hérlendis. Ennfremur segir hann
að íslenzk fiskvinnsla muni kaupa
hráefni af erlendum aðilum til frá-
gangs og vinnslu hér á landi.
Framtíðarsýn framkvæmdastjórans
er eftirsóknarvert markmið, en til
þess.að svo megi verða þarf margt
að breytast.
Höfundur er áhugamaður
um sjávarútveg.