Morgunblaðið - 24.03.1991, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24. MARZ 1991
C 11
Adda Steina með ferjumanni og barni hans við Gangesfljót.
sé ábótinn í klaustrinu í Transylv-
aníu uppi í fjöllum í Rúmeníu. Þau
höfðu frétt, að í gömlu klaustri
væri búið að byggja menningarmið-
stöð þar sem fólk af öllum trúar-
brögðum gæti komið, búið þar og
rætt saman. Þar væri málari sem
enn málaði „naiva“ íkona á gler,
þar sem hann vissi ekki að allir
væru löngu hættir slíku. Þetta
kveikti í Oddu Steinu og þau óku
langa leið upp í fjöllin, komu þar
um kvöld. „Við hittum ábótann,
sem var lítill maður, þéttvaxinn og
klókur á svip. Hann var bróðir lista-
mannsins, sem var alger andstæða
hans, langur og mjór og sveif áfram
eins og heilagur maður. Hann mál-
aði guði til dýrðar stórkostlegar
helgimyndir og bróðir hans sá um
að koma þeim í verð. Munkarnir
hafa haldið sýningar í New York
og Genf. Ábótinn veitti heima-
bruggaðan snaps og sagði að við
yrðum að skála fyrir föður, syni
og heilögum anda. Eftir að hafa
tæmt þijú staup var okkur farið
Ferðalangarnir á fílsbaki.
ég verið viðloðandi fjölmiðlana og
skrifaði lokaritgerð mína í guð-
fræði um fjölmiðlasiðfræði á ís-
landi 1989. Það var Björn Bjöms-
son prófessor í siðfræði sem stakk
uppáþví við mig.“
Að hvaða niðurstöðum ætli Adda
Steina hafi komist um fjölmiðlasið-
fræði á íslandi? „Ég gat farið í
skýrslur siðanefndar Blaðamanna-
félags íslands og siðareglur félags-
ins og eftir að hafa skoðað fjöl-
miðla erlendis og fréttir hér á landi
komst ég að þeirri niðurstöðu að
við værum ekkert svo illa stödd.
Það kom mér á óvart, því ég hafði
farið af stað með allt aðra skoðun.
Hér erum við siðferðilega betur
sett en fjölmiðlar í löndunum í kring
um okkur. En við þurfum samt að
gæta okkar.“
Brúðkaup í 12 vindstigum
Og svo lagðist Adda Steina í
ferðalög. Hvernig stóð á því? „Mig
langaði alltaf til að ferðast og sjá
heiminn. Svo kynntist ég Þóri
haustið 1987 á leiðtogafundinum
og við hittumst aftur árið eftir. Þá
var hann að tala um að leggjast í
ferðalög og við ákvaðum að fara
saman í heimsreisu. Hann hafði
áður farið þrisvar sinnum til Ind-
lands og unnið fyrir sér í ferðinni
og var búinn að fara kring um
hnöttinn, svo það var ekki nema
sanngjarnt að ég færi það líka.
1988 var hann farinn að tala um
að fara líka til Austur-Evrópu. Þar
færi eitthvað að gerast. Við ætluð-
um að halda af stað haustið 1989.
Þá hefðum við lent beint í bylting-
unni. En það dróst að við kæm-
umst af stað fram til 1. mars 1990.
Þá hélt Þórir til Berlínar en ég á
kirkjuþing í Kóreu.“ Kórea virðist
að vísu ekki vera beint í leiðinni
frá íslandi til Berlínar, en Adda
Steina segir ákveðin að það sé í
leiðinni ef maður fari bara réttu
leiðina.
Adda Steina og Þórir gengu í
hjónaband 1988. Það varfyrsta
veislan í Viðeyjarstofu við mikinn
fögnuð og góðan viðurgerning, seg-
ir hún. Svo þurftu allir að komast
í land — í 12 vindstigum. „í sein-
ustu ferðinni í bátnum með Haf-
steini var veðrið orðið alveg bijál-
að. Sumir voru dauðskelfdir, vissir
um að þetta yrði sitt síðasta, en
ég og öll mín fjölskylda, sem alltaf
hefur verið svo söngglöð, sungum
hástöfum eins og forhertustu sjóar-
Brúðkaupið í Viðey.
ar. Hafsteinn gerði þijár atlögur
að því að komast upp að í Sunda-
höfn, sem endaði við bakka Eim-
skips. Það tókst og gestirnir hímdu
undir gámi eins og hnípin þjóð í
vanda, brúðarvöndurinn minn að
tætast upp í loftið og skotthúfan á
mömmu komin út á kinn, meðan
hraustustu karlmennirnir brutust í
að sækja bílaná á stæðið við hefð-
bundna lendingarstaðinn. Þegar
þeir komu til baka ætluðu verðirnir
hjá Eimskip ekki að hleypa þessum
veisluklæddu mönnum inn. Hvað
'voru þeir að flækjast þarna á bakk-
anum? Hvort brúðhjónin hafi verið
seinust í land? Já, já, það var svo
gaman,“ segir Adda Steina og auð-
heyrt er að þetta hefur verið frá-
bært brúðkaup.
Lögst í ferðalög
Á næsta ári voru þau svo lögð
af stað út í heim, með þau áform
að vinna fyrir sér á ferðalaginu.
Adda Steina hafði samið við út-
varpið um að senda fréttir frá stöð-
um þar sem það ekki hefur mann
og Þórir búinn að gera samning
um sjónvarpsfréttir við Pál Magn-
ússon á Stöð 2. „Við vorum með
Skódann að heiman og ókum svo
um alla Austur-Evrópu, komum í
hvert land nema Albaníu," segir
Adda Steina. „Vorum svo heppin
að lenda í öllum eftirmálum bylt-
inganna og gátum gert okkur grein
fyrir því sem var að gerast og vand-
amálunum sem við blasa í þessum
löndum, sem eru auðvitað gífurleg.
Við vorum því þarna í átta mánuði
eða lengur en ráð var fyrir gert.
Við ókum meira að segja um Hvít-
arússland og til Litháens. Þar var
engin fyrirstaða. Við vissum að
fylgst var með okkur, en eins og
Landsbergis forseti Litháens sagði
við okkur: „KGB hefur um annað
að hugsa núna.“ í nóvember flug-
um við svo til Indlands frá Vínar-
borg.
Otal skemmtilegir atburðir ger-
ast á langri leið, þótt ekki séu þeir
kannski fréttnæmir í sjálfu sér.
Adda Steina segir að minnisstæður
að hitna. Þarna var okkur boðið í
kvöldmat, sem var sá besti sem við
fengum í Rúmeníu. Þetta var allt
framleitt á staðnum og heimagert
hvítvín. Nú fórum við að spyija um
þessa miklu trúarlegu menninga-
miðstöð þeirra. Ábótinn skellihló.
Þarna var ekki annað en ósvikið
klaustur. Hann sagði bara yfirvöld-
unum að hann væri að stofna til
menningarmiðstöðvar og byggði
við klaustrið fyrir allt það fé sem
fékkst fyrir myndir bróðurins. Það
höfðu komið einhveijar eftirlits-
nefndir, sem ekkert þekktu mun-
inn.“ Meðan við erum að tala um
Rúmeníu skýtur Adda Steina því
inn í að tungumálið þar sé svo
skemmtilegt. Það er latneskt mál
og þó það sé óskiljanlegt talað, þá
sé vel hægt að lesa og skilja rúm-
ensku textana á sjónvarpinu, þegar
þeir fylgja enskum myndum.
Meðan á Evrópureisunni stóð
höfðu þau Adda Steina og Þórir
bækistöð í Búdapest, höfðu þar
íbúð og fóru svo akandi þaðan.
„Það var Þórir sem skipulagði ferð-
ina. Hann er óþreytandi ferðalang-
ur, alltaf á fartinni, þar sem ég
mundi una mér vel við að sitja og
skoða fólkið og lífið. Fólk heldur
að ég ráði öilu í þessu hjónabandi,
en það er misskilningur. Ég ræð
bara því sem við erum sammála
um. Hann tekur málið einfaldlega
upp aftur eftir svolítinn tíma. Og
hefur sitt fram. Það er þessi þögla
seigla sem er svo dijúg,“ segir
Adda Steina og hlær þessum smit-
andi hlátri sínum.
Lausamennskan gafst þeim vel
alla ferðina og gekk upp. „Við vor-
um aldrei með yfirdrátt á banka-
reikningnum. Vissum hvað við
sendum og reiknuðum þetta út.
Islendingar hafa áhuga á eriendum
fréttum og fréttastofurnar hér lif-
andi áhuga á því sem er að gerast
í heiminum. Það er stóri kosturinn.
I Austur-Evrópu var á ferðinni í
sumar margt fólk á borð við okk-
ur. Hópamir voru alltaf að hittast.
Fréttafólkinu frá stóru löndunum
gekk stundum miklu verr en okkur
að koma fréttum sínum á fram-
færi. Skandinavarnir eru best sett-
ir. Þeir gera ekkert nema fyrir liggi
örugg borgun."
A Indlandi voru ferðalangarnir
í sex vikur. Fóru líka til Nepal og
Thailands. „í Asíu ferðuðumst við
á öðrum forsendum," útskýrir Adda
Steina, sem tekur fram að í Austur-
Evrópu hafi þau verið ein um hit-
una, en margir íslendingar hafi
ferðast á líkan hátt um Indland,
þó þeir hafi ekki verið svona dug-
legir við að auglýsa sig. „Ég hafði
samið við Ævar Kjartansson um
að senda 30 mínútna þætti frá Indi-
andi. Gerði mér ekki grein fyrir því
hve gífurlega erfitt er að vera að
skrifa svona langa þætti meðan
maður er að ferðast. Við höfðum
nóg á okkar könnu. Ég var tökulið-
ið hans Þóris og hann hljóðmaður-
inn minn. Farangurinn var því mik-
ill. Við ferðuðumst með mynd-
bandstæki og allt sem því fylgir,
lítið upptökutæki og allt sem því
fylgir, heilmikið af spólum, tölvu
og prentara.“
Þar fyrir utan segir hún að þau
séu bæði ferlegir bókagleypar. „Við
gengum varla fram hjá bókabúð
án þess að bæta á okkur bók. Á
Indlandi vorum við fræg fyrir að
vera þessi sem gengu um með bók-
asafnið sitt á bakinu. En sé verið
að skrifa er óhjákvæmilegt að hafa
bækur og lesa sér til um baksvið
þess sem verið er að vinna. Við
lásum og lásum. Ég var t.d. búin
að kynnast heima flóttafólki frá
Austurlöndum og nú náði ég í
bækur sem veittu mér svör við
mörgu, svo sem hvers vegna Aust-
urlandafólk er alltaf brosandi. Ég
komst að því að brosið tengist ekki
skapgerðinni. Þeir brosa til að lifa
af. Og þeir geta brosað sig út úr
hveiju sem er. í Nepal rákumst við
á góða bókabúð, sem hafði mikið
af bókum um austurlensk trúar-
brögð, hinar mismunandi greinar
búddisma, hindúisma, jainisma,
zorgstatrú o.fl. Þetta var alveg ein-
stakt tækifæri. Hér á íslandi er
ekki slíkar bækur að fá,“ segir
Adda Steina og bætir því við að
fjarri fari því að hún sé búin að
læra, þótt henni sé mikils virði að
hafa lært guðfræði í 5 ár. „Það
skiptir svo miklu máli að geta lesið
áfram. Ég fæ ekki launahækkun
út á það en ég verð ríkari sjálf.
En mér finnst alveg dásamlegt að
fá tækifæri til þess að halda áfram
að læra. Þessvegna er svo gott að
komast í þessar bókabúðir. Nú bíð
ég í ofvæni eftir að fábækurnar
sem við sendum frá okkur og geta
byijað að lesa.“
Heimsreisunni lauk í Ástralíu.
Þar skildu leiðir. Adda Steina yfir-
gaf Þóri, sem fór I stríð eins og
hún segir. Eftir að Persaflóastíðið
hófst var fréttamaðurinn kominn
með fiðring og eftir tvær vikur þar
hélt hann heim. Nú tók ferðalag
Öddu Steinu enn nýja stefnu. Hún
var allt í einu alein í Ástralíu. „Ég
var komin inn á heldur óhijálegt
hótel, ferðlúin og lítil í mér, svo
ég hringdi í íslenska konu sem mér
hafði verið bent á, Lillý Sigurðs-
son. Hún sótti mig snarlega og ég
bjó hjá henni og Lúðvík manni
hennar í viku. Þau tóku mig alveg
upp á sína arma. Það var svo nota-
legt að koma þarna hinum megin
á hnettinum inn á íslenskt heimili,
alveg eins og þau voru hér fyrir
nokkrum áratugum. Með myndum
á veggjum og Kapitólu og Jóni
Trausta í bókahillunum. Þarna á
svæðinu eru margir íslendingar og
þetta fólk opnar heimili sitt fyrir
löndum sínum.“
Við hefðum getað haldið áfram
að tala saman endalaust um allt
það sem Adda Steina er búin að
upplifa á seinasta ári. Þetta hefur
verið eins og besti skóli og hún
kveðst hafa heyjað sér mikinn forða
til að nærast af á komandi árum.
Þessi unga kona kann líka sannar-
lega að lifa lífinu lifandi. Með
áhuga á öllu sem fyrir ber. í sam-
tali okkar hefí ég veitt því athygli
að ein setning kemur hvarvetna
fyrir eins og stef í lífi hennar: Þetta
var svo gaman!