Morgunblaðið - 23.02.1992, Page 35

35
MORGUNBLAÐIÐ IÞROTTIR SUNNUDAGUR 23. FEBRÚAR 1992
Skíðamenn valda
oft óbætanlegum
skaða á náttúrunni
Forseti Alþjóða Ólympíunefndarinnar leggurtil að í framtíðinni
verði mótshaldi dreift, jafnvel til margra landa í senn!
JUAN Antonip Samaranch, for-
seti Alþjóða Ólympíunefndar-
innar, hefur lagt fram tillögu
þess efnis að í f ramtíðinni
verði hægt að dreifa mótshaldi
á vetrarólympíuleikum, jafnvel
til margra landa í senn. Tillagan
kom öllum í opna skjöldu, rétt
eins og yfirlýsing Samaranch
um að veigamesta verkefni
Ólympíuhreyfingarinnar á
næstu öld væri að semja frið
við umhverfið. Tillögur þessar
eru svar Samaranch við gríðar-
lega harðri gagnrýni á vetrar-
ólympíuleikana frá umhverfis-
verndarsinnum, gagnrýni sem
hefur stöðugt orðið háværari á
síðustu árum.
^%lþjóða Ólympíunefndin og þá
sérstaklega forseti hennar,
Samaranch, eru almennt talin til
fégírugustu fyrir-
samtímans
Krístjánsson °g hgaa undlr
skrífarfrá miklu ámæli um að
Þýskalandi láta gróða af
Ólympíuleikum slá sig blinda.
Gagnrýnendur nútíma Ólympíu-
leika - og þeir eru mjög margir hér
í Þýskalandi - benda á að umfang
Ólympíuleika sé orðið svo mikið að
það sé löngu orðin einstökum borg-
um ofviða, fjárhagslega og skipu-
lagslega, en fyrst og fremst er það
löngu orðið ofviða einstaka skíða-
stöðum að taka að sér vetrarleik-
ana. Helstu gagnrýnendur vetrar-
ólympíuleika eru náttúruverndar-
sinnar, sem telja að Ólympíuleikar
og þær framkvæmdir sem fram
fara vegna þeirra séu einhver mestu
skipulögðu náttúruspjöll sem þekkj-
ast nú á tímum umhverfisverndar.
Sjaldan hafa náttúruverndar-
sinnarnir fundið jafn góðan högg-
stað á Ólympíuleikum og í Albert-
ville. Vistfræðilegt stórslys eru
framkvæmdir á svæðinu gjarnan
nefndar. Þar var svo langt gengið
að jafnvel Alþjóða Ólympíunefndin,
sem legið hefur undir ámæli um
að loka augunum fyrir umhverfis-
spjöllum leikanna, gat ekki lengur
horft framhjá þessu vandamáli og
í kjölfar þessa er tillaga Samaranch
komin fram, þar sem hann leggur
til að framvegis verði leikamir
haldnir þar sem aðstaða er fyrir
hendi, sé hún ekki fullkomin verði
einstaka greinar einfaldlega færðar
til en stefnt verði að því að sem
minnstar framkvæmdir þurfí.
Líöur ólympíuhugsjónin
undir lok?
Marga óar við hugmyndum sem
þessum, telja að Ólympíuleikar líði
undir lok ef mótshaldinu verður
dreift. Sömuleiðis óttast menn um
afdrif hinnar ólympísku hugsjónar,
sem segir eitthvað á þá leið að sam-
eina eigi þjóðir heims á einum stað
í friðsamlegri íþróttakeppni. Það er
hinsvegar varla talið mögulegt
lengur. Á hveijum Ólympíuleikum
verður að vera fyrir hendi bobsleða-
braut, ísdanshöll og skautahlaups-
svæði að ógleymdum skíðabrekkum
fyrir alpagreinar, svæði fyrir
gönguskíðakeppni, stökkpallar, ís-
hokkíhöll eða hallir - allt með
áhorfendasvæðum fyrir a.m.k. 20-
30.000 manns - og síðast en ekki
síst - miðsvæðis í öllu galleríinu,
verður að vera borgarkjarni sem
getur séð öllu fólkinu fyrir afþrey-
ingu, gistingu og mat. Þá er ótalin
aðstaða fyrir fjölmiðla - fleiri þús-
und blaðamenn, sjónvarp og útvarp.
Fleiri hundruð þúsund manns þurfa
að komast til og frá keppnisstöðum
dag hvern. Fæst af þessu er til í
venjulegum skíðaþorpum, oftast
byrja menn með skíðabrekkurnar
einar og byggja svo afganginn fyr-
ir leikana. Samgöngur og skipulag
er oftast lélegt, í besta falli ekkert,
þannig að hægt er að byrja frá
grunni, en þröngir dalir og brattar
brekkur valda ómældum samöngu-
erfiðleikum sem ekki verða leystir
nema á mjög kostnaðarsaman hátt.
Bobsleðabraut fyrir tæpa þrjá
mllljarða ÍSK
Hver sem vill halda Ólympíuleika
verður að sjá til þess að allt sé til
staðar. Fyrir leikana i Albertville
voru 35 hektarar skóglendis látnir
víkja, ýmist með jarðýtum eða eldi,
klettabelti sprengd í sundur, gervi-
brautir og stæði af ýmsum gerðum
byggð, yfir einni milljón kúbikmetra
af jarðvegi var hrært fram og til
baka, vistkerfi fjallanna sett á ann-
an endann, varasamir staðir í skíða-
brekkum styrktir með hundraðþús-
und tonnum af steinsteypu. Að auki
spruttu upp 30.000 gististaðir á
öllu svæðinu, með plássi fyrir
350.000 manns. Bobsleðabrautin
var byggð í smáþorpinu La Plagne
og fullyrt er að hún geri þorpið
óbyggilegt að lokinni keppni. Braut-
in sem hlykkjast eins og ormur nið-
ur fjallið og oní þorpið kostaði um
2,8 milljarðar íslenskra króna — en
upphafleg áætlun var upp á rúm-
lega þriðjungi lægri f|'árhæð. í þorp-
inu malar kæliverksmiðja sem
framleiðir úr 45 tonnum af þræl-
eitruðu ammoníaki, efnið sem notað
var til að halda brautinni ísaðri
meðan á leikunum stóð. Viðhald
brautarinnar er talið kosta sveitar-
félagið um 40 milljónir íslenskra
króna á ári. Bæjarfélagið í La
Plagne stendur þó vel miðað við það
í Pragnona-la-Vanoise. Það þorp
hýsti „Curling-keppnina" og fram-
Mæðrakeppni!
Þriðji hver verðlaunahafi í skíðaboðgöngu kvenna á vetrarólympíu-
leikunum sem slitið verður í dag, er móðir. En Raísa Smetanína,
sem fæddist í snjóhúsi í Rússlandi, er ekki ein af þeirh. Hún er þó
nógu gömul til að vera móðir yngsta þátttakendans í Ólympíuleikun-
um. Hún verður fertug 29. febrúar [á hlaupársdaginn]. „Ég held upp
á afmælið mitt í 10. skipti í lok þessa mánaðar. Ég er því alltof ung til
að eiga barn - og það er sannarlega ótímabært að tala um hvenær
ég hætti,“ sagði hún eftir að lið hennar vann gullverðlaunin í 4x5
km boðhíaupinu sl. mánudag.
kvæmdirnar — mestan part nútíma
samgöngur — gerðu þorpið að því
skuldsettasta í öllu Frakklandi.
Ekkert má fara úrskeiðis á svona
leikum, það sem náttúran ekki
skaffar verður maðurinn að búa til.
Nógu brattar brekkur, nægan sjó.
Fyrir svigbrautina í karlaflokki voru
til taks 230 -tæki til að framleiða
gervisnjó en hann er eitur í beinum
umhverfissinna. Efnasamsetning
hans þykir ekki heillavænleg og
Þjóðverjar m.a. hafa hugsað sér að
banna ákveðnar gerðir hans.
Enginn kærir sig um að hugsa
til þess hvernig Ólympíusvæðið lítur
út í sumar þegar snjórinn hylur
ekki lengur sárin. Grá mannvirkin
í bland við gróðurlausar spildur.
Og nágrennið hefur ekki farið var-
hluta af framkvæmdunum - í dag
geta menn nýtt sér hraðlestina
París-Albertville, sem byggð var
sérstaklega og að áuki var bílahrað-
brautin tengd til svæðisins.
Ólympíuleikar eða
náttúruvernd
Ólympíuleikar eru kapítuli út af
fyrir sig, og ekki eingöngu þeir sem
orðið hafa tijefni andmæla af hálfu
náttúruverndarsinna.
Almennt hafa rannsóknir á síð-
ustu árum sýnt að skíðamenn eru
mjög hættulegir umhverfinu og
valda náttúrunni oft óbætanlegum
skaða. Skarpir stálkantar skíðanna
skaða plönturíkið á yfirborði jarð-
vegsins þannig að það bindur ekki
lengur vatn sem aftur leiðir til þess
að jarðvegurinn tætist allur upp og
á endanum er allt náttúrulegt jafn-
vægi fyri bí, jarðvegurinn á sér
ekki viðreisnar von. Að sjálfsögðu
skiptir snjóþykktin miklu máli á
hvetjum stað, en fremur snjólítið
hefur verið í Ölpunum síðustu ár,
þannig að áhrifin eru augljós.
En það er ekki bara skíðaiðkunin
sjálf sem menn hafa áhyggjur af,
gríðarleg umferð með viðeigandi
mengun fylgir þeim ferðamanna-
fjölda sem kemur á skíðasvæðin,
ótrúlegt magn af drasli safnast
saman um öll fjöll og svo má lengi
telja. Stöðugt fleiri skíðamenn kalla
á stöðugt fleiri lyftur, breiðari
brekkur og lengri, minna skóglendi
og meira jarðrask. Hrópa á meira
pláss en það gefst ekki. Víða í Ölp-
unum er um það rætt í fullri alvöru
að takmarka fjölda gesta á ákveðin
svæði, loka snjólitlum svæðum og
reyna með öllu móti að draga úr
þeim fjölda sem kemur á svæðin,
og er í raun umfram það sem þau
bera með eðlilegu móti. Á sama
tíma bætast við 30.000 gististaðir
á svæðinu í kringum Albertville,
staðir sem annaðhvort verða alltaf
tómir eða hýsa fólk sem verður að
láta sér nægja að horfa á brekkurn-
ar. Á meðan ferðamannaþjónustan
eykst, vill stöðugt meir og meir,
fækkar möguleikum jafnt og þétt
á að standa við þá skemmtan sem
sögð er vera í boði. Þetta er sú
þversögn sem menn glíma við og
uppbygging Ólympíusvæðis er
óijúfanlegur hluti af. Spurningin
er hvort annað af tvennu verði að
hverfa, nútíma Ólympíuleikar eða
náttúran. Svo virðist sem talsmönn-
um náttúrunnar vaxi stöðugt fiskur
um hrygg. I því ljósi ber að skoða
tÍllögur..Sa«wrancb.. ...
TILBOÐ ÓSKAST
í Jeep Wrangler „Islander" 4x4, árg. ’89 (ekinn
25 þús. mílur), Mercedens Benz 230E, árg.
’84, Ford Bronco II 4x4, árg. ’84 og aðrar bif-
reiðar, er verða sýndar á Grensásvegi 9, þriðju-
daginn 25. febrúar kl. 12-15.
Tilboðin verða opnuð á sama stað kl. 16.
SALA VARIMARLIÐSEIGNA
STEINAR WAAGE
SKOVERSLUN
RÚMGÓÐIR, VANDAÐIR OG FALLEGIR
SKÓR FRÁ JIP
Kof***w'ftrt0B
Litir: Svart, naturbrúnt og vfnrautt.
Stærðir: 21—40. Verð frá kr.3.590,-
Póstsendum samdægurs. 5% stabgreibsluafslóttur.
Kringlunni, Domus Medica,
sími 689212. Egilsgötu 3, sími 18519.
\í
1917-1992
VERSLUNARRAÐ
ÍSLANDS
Morgunveröarfundur miðvikudag 26. febrúar 1992
kl. 08.00 - 09.30 í Áfthagasol Hótels Sögu.
. EINKAVÆÐING
HJA REYKJAVÍKURBORG,
ER EITTHVAÐ AÐ
GERAST ?
Framsaga: Markús Örn Antonsson, borgarstjóri.
Álit og hugmyndir: Sigrún Magnúsdóttir, borgarfulltrúi,
Wilhelm Wessman, hótelstjóri, Víglundur Þorsteinsson,
forstjóri og Brynjólfur Bjarnason, forstjóri.
Fundarstjóri: Ragnar S. Halldórsson.
Þátttökugjald er 1000 krónur og morgunverður
innifalinn.
Fundurinn er öllum opinn en þátttakendur eru
vinsamlegast beðnir að skrá sig hjá Verslunarráðinu
í síma 6766 66.
VERSLUNARRÁÐ ÍSLANDS