Morgunblaðið - 16.10.1992, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUD'AGUR 16. 0KTÓBER 1992
70 ára afmæli
Guðmundur Magnússon
fyrrverandi forstjóri
Þótt ekki verði það séð á útliti
hans eða framkomu, þá er það
engu að síður satt að Gummi vin-
ur minn á sjötíu ára afmæli í dag.
Guðmundur er fæddur og uppalinn
á Akranesi, sonur hjónanna Krist-
ínar Ólafsdóttur og manns hennar
Magnúsar Guðmundssonar frá
Traðarbakka sem alla sína starfs-
ævi var dugmikill útgerðarmaður
á Skaganum. Æskuheimili Guð-
mundar var alla tíð eitt rausnar-
legasta heimili á Akranesi og voru
! gestrisni og höfðingsskapur Trað-
arbakka hjónanna kunn víða um
byggðir þessa lands. Þau Kristín
og Magnús eignuðust íjögur böm
sem öll eru á lífí og búsett hér í
Reykjavík og er Guðmundur þeirra
elstur. Bemsku- og æskuár Guð-
mundar liðu svo sem títt var um
tápmikla stráka við sjávarsíðuna
á þeim dögum við leik og störf,
sem einkenndust fyrst og fremst
ÁRNAÐ HEILLA
Ljósmyndarinn - Jóhannes Long
HJÓNABAND. Gefin voru saman
hinn 5. sept. Kristín Heimisdóttir
og Bjami Elvar Pétursson af sr.
Þóri Stephensen í Dómkirkjunni.
af því sem hæst bar í lífí bæjarbúa
á þeim dögum, nefnilega öllum
þeim umsvifum við útgerð og sjáv-
arfang sem mættu hinum ungu,
nánast frá frumbernsku. En á
þessum tímum þótti ekki við hæfí
að dugmiklir strákar væru mikið
við ærsl og leiki, því alvara lífsins
var ekki langt undan og þegar
mikið aflaðist þá var hver hönd
sem hjálpað gat til við verkun afl-
ans vel þegin og því byijaði Guð-
mundur snemma á því að hjálpa
til við útgerð föður síns. Brátt kom
að því að hinn ungi sveinn kæmist
á skólaskyldualdur og settist hann
á skólabekk í bamaskólann á
Akranesi og var þar undir skóla-
stjóm þjóðkunnar afburða konu,
Svöfu Þorleifsdóttur. Guðmundi
sóttist námið vel allt frá upphafí
og kom góð hæfni hans í stærð-
fræði glögglega fram í bamaskól-
anum, en náminu þar lauk hann
HJÓNABAND. Gefín voru saman
hinn 29. ágúst Svanhildur Jóhann-
esdóttir og Gunnar Sigurðsson af
sr. Bolla Gústafssyni á Hólum í
Hjaltadal. Þau em til heimilis í
Raftarhlíð 24, Sauðárkróki.
með mjög góðum vitnisburði. Að
lokinni fermingu eða e.t.v. ári síð-
ar settist Guðmundur aftur á
skólabekk, og nú var hann ekki
lengur á heimaslóðum því hann
hóf nám að Núpi í Dýrafírði. Á
Núpsskóla dvaldi hann svo við
gjöfult nám næstu tvo vetur, og
kemur oft fram í spjalli um þessa
gömlu góðu daga ljúfsár minning
um sæluárin á Núpi, horfna skóla-
félaga og sérlega er honum hug-
leikin og kær minningin um prest-
inn og skólastjórann Eirík J. Ei-
ríksson síðar þjóðgarðsvörð á
Þingvöllum. Að loknu námi á Núpi
sem Guðmundur lauk með hárri
fyrstu einkunn, lá svo leiðin aftur
á Skagann þar sem nú tók við
alvara lífsins.
Að námi loknu hóf Guðmundur
svo störf við útgerðarfyrirtæki
föður síns, og sinnti hann þar hin-
um ýmsu störfum við allt það sem
til féll og þótt hann væri enn ung-
ur að árum létti hann mikið á föð-
ur sínum því mörgu þarf að sinna
bæði heima og heiman fyrir þann
sem þá fékkst við útgerð og físk-
verkun. Eitt helsta verkefni Guð-
mundar við útgerðina var akstur
á vörubíl sem annaðist flutning á
óunnum og unnum afla og sitthvað
annað sem til féll við útgerðina.
Þannig liðu árin, uns þar kom að
Magnús, faðir Guðmundar, reisti
veglegt einbýlishús og á neðri hæð
þessa glæsilega húss var gert úr
garði hið ágætasta rými fyrir
verslun. Og nú hófust þáttaskil í
ævi Guðmundar, því nú hóf hann
verslunarrekstur í hinu nýja hús-
næði og nú var hinn ungi sveinn
sjálfur orðinn kaupmaður og sinnti
hann verslunarrekstrinum um
nokkurra ára skeið, en fékk síðan
reksturinn í hendur systra sinna.
Næsta skeið í lífi Guðmundar
mótast svo af ýmsum störfum sem
flest eru tengd físki og fískverk-
un, að frátöldu tímabili sem hann
starfaði hjá vamarliðinu á Kefla-
víkurflugvelli, en þar starfaði hann
við akstur og síðar verkstjóm.
Guðmundur aflaði sér nú brátt
réttinda sem matsmaður á físk og
síld. Nú lá leið hans austur á Nes-
kaupstað og þar réðst hann til
starfa sem verkstjóri og síldar-
matsmaður. Nú var síldarævintýr-
ið í algleymingi á Austfjörðum,
og því mikil umsvif hjá Guðmundi
en hann sá um rekstur eða öllu
heldur um verkun síldar hjá einni
af stærstu söltunarstöðvum á
Austfjörðum og fórst honum þetta
vandasama starf frábærlega vel
úr hendi og var síldarverkun hans
til hinna ýmsu kaupenda sem flest-
ir voru á staðnum rómuð fyrir
gæði, enda má segja að Guðmund-
ur hafí lagt sál sína í að framleiða
vöru sem hentaði best ólíkum
smekk og kröfum kaupenda. Nú
rann upp sú stund að síldveiðar
minnkuðu til mikilla muna og
hvarf síðan með öllu svo sem öllum
landsmönnum er kunnugt. En eins
og fram hefír komið þá er Guð-
mundur maður athafna og unn-
andi hins fíjálsa framtaks ein-
staklingsins. Hann hafði á sfldar-
árunum gifst konu frá Neskaup-
stað og hafíð með henni búskap
og fljótlega réðist hann í að reisa
glæsilegt einbýlishús og fljótlega
uppúr því reisti hann annað hús
en nú var um að ræða verksmiðju-
hús þar sem hann hóf framleiðslu
á einangrunarplasti. En þó svo að
ágætlega gengi með framleiðsluna
á einangrunarplastinu, vildi Guð-
mundur kanna aðra kosti í fram-
leiðslunni sem honum þótti fysi-
legri og líklegri til þess að gefa
betri afrakstur. Guðmundur hafði
kynnt sér að allur fískur sem flutt-
ur var utan frystur fór úr landi í
pappaöskjum sem þverbundnar
voru með málmböndum, hann tók
nú að kanna hvort ekki mætti
nota plastbindingar í stað málm-
bandanna. Þessum athugunum
lyktaði með því að hann komst í
samband við ítalskt fyrirtæki sem
hannaði og framleiddi vélar sem
talið var að framleitt gætu plast-
bönd utan um frysta fískinn okk-
ar. Nú gerast hlutimir hratt, Guð-
mundur festir kaup á nefndum
vélum, kom þeim fyrir í verk-
smiðju sinni og nú hófst spenn-
andi og jafnframt erfíður tími, því
mikla nákvæmni og fagþekkingu
þurfti til þess að koma þessari
framieiðslu í gang en með því að
leggja nótt við dag mánuðum sam-
an, tóku plastböndin að streyma
útúr hinum nýju vélum. Þegar
þessum áfanga var náð er
skemmst frá því að segja að með
öllu lagðist af að binda freðfísk
með hinum gömlu málmböndum,
plastböndin frá Guðmundi voru
orðin að veruleika og á skömmum
tíma náði hann viðskiptum við alía
stærstu freðfiskframleiðendur á
landinu.
Ég hefí hér að framan rekið í
stórum dráttum lífshlaup Guð-
mundar, en nú fýsir mig að fara
nokkrum orðum um manninn og
vininn trúa. Guðmundur hefír átt
því láni að fagna að eignast fímm
einkar mannvænleg börn, tvær
stúlkur og þijá drengi, elsta dóttir-
in er búsett í Bandaríkjunum, hin
stúlkan er við háskólanám í Sví-
þjóð. Piltamir þrír eru fyrir-
myndarmenn, einn þeirra er
menntaður listmálari og dvelur
erlendis við nám og störf, einn er
svo rafeindavirki á Neskaupstað
og sá þriðji og sá eini sem ég
hefí kynnst persónulega er við
nám hér í Reykjavík og heitir sá
Höskuldur og er hann að mínu
mati einstakt mannsefni, afburða
námsmaður og glæsimenni að velli
svo sem hann á kyn til. Höskuldur
hefur reynst föður sínum einstak-
lega vel, og veit ég af eigin reynslu
að án hans, konu hans og sonar,
sem heitir í höfuðið á afa sínum,
væri lífíð Guðmundi ekki eins ljúft
og það er í dag.
Guðmundur er maður mjög trú-
aður og treystir á handleiðslu
Guðs í stóru jafnt sem smáu. Við
hjónin sendum vini okkar Gumma
innilegustu hamingjuóskir og biðj-
um honum blessunar Guðs á kom-
andi tímum.
Þorvaldur Sigurðsson.
Uppáhaldsréttur Gissurar gullrass
(Gyldenspjets livret)
Það var áður en Andrés Önd
fæddist eða var hann kannski
fæddur? En hann var áreiðanlega
ekki kominn til íslands. Þá voru
íslensk böm ekki mötuð á mynd-
um og myndasögum. En Familie
Joumal og Hjemmet voru flutt inn
og í þeim voru tvær myndasögur
fyrir böm. Gyldenspjæt (Gissur
gullrass) og Bamse og Dukke
Lise. Þetta gleyptu mörg íslensk
böm í sig og höfðu það upp úr
því að læra bara þó nokkuð í
dönsku. Gyldenspjæt átti samúð
okkar allra, þar sem Rasmine
kona hans var versta skass.
Rasmine bjó til mat, sem var ekki
í uppáhaldi hjá Gyldenspjæt. En
þegar hann sá sér færi á fékk
hann sér sinn uppáhaldsrétt sem
var Sprængt oksebryst með spids-
kál. (Söltuð nautssíða með topp-
káli). I mínum huga er þetta eitt-
hvað gómsætt og forboðið, sem-
ég varð aldrei svo fræg að
smakka. En um daginn rakst ég
á uppskrift að „Gyldenspæts livr-
et“ í Hjemmet frá því í mars og
þóttist hafa himin höndum tekið.
En einn hængur var á, ég leitaði
um allt Reykjavíkursvæðið að bita
úr nautssíðu, sem ég ætlaði mér
að salta, en saltað nautakjöt virð-
ist alls ekki notað á íslandi og
engir ósaltaðir bitar, sem pössuðu
í þennan rétt. I hverri búð voru
fínir dýrir nautakjötsvöðvar, svo
sem roast, fílet, lund og T-bein-
steik en nautssíðan var greinilega
notuð í hakk eða eitthvað annað.
En ég gafst ekki upp. í frysti-
kistu vinkonu minnar leyndist ein-
mitt kjörinn biti í réttinn. Hún
gaf mér hann og þeim hjónum
var að sjálfsögðu boðið til veisl-
unnar, þegar kjötið var matreitt.
Heppnin var með mér, í garðinum
var enn toppkál (spidskál), sem
ekki hafði orðið frostinu að bráð.
Lagt var á borð eins og í konung-
sveislu, þar sem stór teikning af
Gyldenspjæt trónaði á miðju borði.
Tilhlökkun skein úr hveiju and-
liti, þegar sest var til borðs.
Söltuð nautssíða
2 kg nautssíða (sjá teikn-
ingu)
1 dl gróft salt (helst sjáv-
arsalt)
‘A dl sykur
‘A tsk. saltpétur, ef þið
viljið nota hann.
1. Blandið saman
salti (saltpétri) og sykri, bleytið
kjötið undir kalda krananum og
nuddið saltblöndunni vel inn í það.
2. Setjið kjötið í plastpoka og
geymið
hringa.
hveiju.
í kæliskáp í 5-6 sólar-
Snúið pokanum öðru
Suðuvatn
3 lítrar vatn
1-2 lárviðarlauf
6 piparkom
6 negulnaglar
1 gulrót í sneiðum
1 lítill laukur skorinn í ljóra hluta
1. Setjið allt í pott, látið sjóða
upp.
2. Takið kjötið úr pokanum og
skolið undir kalda krananum, setj-
ið í sjóðandi vatnið og sjóðið við
hægan hita í 1 'h klst.
Soðið toppkál (hvítkál)
1 stór toppkálhaus eða 2 minni
(nota má hvítkál í staðinn)
'h lítri vatn
'h tsk. salt
Umsjón: KRISTÍN GESTSDÖTTIR
Teikningar SIGURÐUR ÞORKELSSON
1. Setjið vatn og salt í pott og
látið sjóða.
2. Skerið toppkálið (hvítkálið)
frekar smátt og sjóðið í um 7-10
mínútur. Athugið að toppkál þarf
lengri suðutíma en íslenskt hvít-
kál, en innflutt hvítkál er grófara
og þarf álíka langan suðutíma og
toppkál.
Jafningur
75 g smjör
1 dl hveiti
8 dl nýmjólk
1 dl ijómi
2-3 dl toppkálssoð
'h tsk. salt
'/# tsk. múskat
örlítill sykur, ef þið viljið
1. Bræðið smjör í potti, hafíð
meðalhita, hrærið hveitið út í.
2. Þynnið með mjólkinni, kál-
soðinu og ijómanum.
3. Setjið salt og múskat út í.
4. Hellið kálinu á sigti, setjið
það síðan saman við jafninginn.