Morgunblaðið - 14.02.1993, Síða 15

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14. FEBRUAR 1993
15
Stjórn Framtíðarinnar 1991-1993
F.V.: GUÐJÓN Leifur Gunnarsson meðstjórnandi, Dalla Ólafsdóttir,
meðstjórnandi, Gauti B. Eggertsson, forseti Framtíðarinnar, Kristján
Guy Burgess, ritari og skjalavörður og Stefán Pálsson, gjaidkeri.
Tveir fyrrverandi f orsetar
GUNNAR Thoroddsen og Svavar Gestsson tala á stjórnmálakynningu
í MR árið 1971.
að þeir rituðu öll sín bréf á íslensku
fram yfir aldamót.
Skærur
Eins og gengur og gerist með
unga ofurhuga er skapofsinn oft
mikill. t>að þarf þess vegna ekki að
koma á óvart að talsverðar deilur,
klofningur og jafnvel slagsmál hafa
orðið meðal félagsmanna þennan
tíma. Enda er það sérstaklega tekið
fram í fundarsköpum Framtíðarinnar
að „fundarstjóra er heimilt að kveðja
menn sér til aðstoðar til að halda
uppi góðri reglu á fundum. Skulu
þeir, að undangenginni aðvörun,
varpa öllum óróaseggjum á dyr“. En
oftast virðast sár hafa gróið.
Pólitískar umræður hafa jafnan
fylgt Framtíðinni enda hefur félagið
lagt þunga áherslu á málfundahald.
Á fyrri helmingi aldarinnar var
yfirleitt teflt fram listum til kosninga
í stjórn framtíðarinnar frá hverri
pólitískri fylkingu skólans. Það
gerðist meira að segja einu sinni að
sitjandi forseta var velt úr stóli með
vantrausti vegna pólitískra skoðana.
Sá var Birgir Kjaran sem síðar varff
alþingismaður en andstæðingar hans
sögðu skoðanir hans fasískar. Hann
segir svo frá atburðinum:
„Þegar ég hafði setið við
stjórnvölinn í tæpa þrjá mánuði,
mynduðu andstæðingar mínir eina
volduga þjóðfylkingu, sem saman-
stóð af andfasistum, kommúnistum,
jafnaðarmönnum og óháðum og báru
upp vantraust á mig á fundi. Var
það samþykkt með 8 atkvæða
meirihluta og mátti ég bíta í það
súra epli að hrökklast frá völdum.
Ég man, þegar ég kom heim af þeim
fundi, var Sigurður Eggerz staddur
hjá föður mínum og er ég sagði þeim
tíðindin. Þá sagði Sigurður, sá reyndi
stjórnmálamaður: „Þér hafa orðið á
mikil mistök, þú áttir ekki að láta
af stjórn. Lög félagsins mæla svo
fyrir, að stjórn sé kosin til eins árs,
og árið áttir þú að sitja, hvaða
samþykktir sem þeir svo gerðu!““
Konur taka völdin
Ekki verður minnst á sögu
Framtíðarinnar án þess að
kvennaveldi Framtíðarinnar 1949
beri á góma. Þá var stjórn
Framtíðarinnar aðeins skipuð
stúlkum. Forsaga málsins er sú að
stúlkum skólans fannst hlutur sinn
heldur lítil í málfundahaldi. Enda
Margir helstu for-
ystumenn þjóðar-
innar hafa stigið
sín fyrstu spor í
ræðustól Fram-
tíðarinnar, félags
nemenda í
Menntaskólanum
í Reykjavík
Fyrrverandi stjórnarmeim
STJÓRN Framtíðarinnar 1955-1956; F.v.: Höskuldur
Jónsson, Bernharð Guðmundsson og Ragnar Arnalds.
fresti. í raun má segja að starf
Framtíðarinnar sé nokkurs konar
þverskurður áhugamála nemenda á
hveijum tína.
I dag eru starfandi innan
Framtíðarinnar fimm félög. Þau eru
Vísindafélagið, Skáldskaparfélagið,
Róðrafélagið, Spilafélagið og Skák-
félagið. Vísindafélagið var stofnað
1959 og hefur starfað undir mis-
munandi nöfnum síðan. Félagið
hefur gefið út vísindaritið De rerum
natura árlega frá 1960 og er það
eina tímaritið af því tagi innan
framhaldsskólanna. Skáldskaparfél-
agið var stofnað á síðasta ári og
hefur án efa verið lyftistöng skáld-
skapar í Menntaskólanum. Félagið
gefur út bókmenntaritið Yggdrasil
sem út kemur mánaðarlega.
Árið 1929 gaf Jónas frá Hriflu
nemendum Menntaskólans nokkra
árabáta, en þá gegndi hann stöðu
dómsmálaráðherra. Þau skilyrði
fylgdu gjöfmni að þeir myndu stofna
með sér róðrafélag sem þeir og
gerðu.
Starfaði
félagið í
nokkurn tíma
en lagðist svo
niður. í lok
áttunda
áratugarins
tóku svo
nokkrir
menntaskól-
anemendur
sig til og
endurreistu
félagið og
hefúr það
starfað æ
síðar undir
vemdarvæng
Framtíðar-
innar. Þess
má geta að
áherslurnar í
gerðu piltar óspart gys að lítilli
pontusókn skólasystra sinna. Í
kjölfar málfundar um kvenfrelsi var
stúlkunum nóg boðið og stofnuðu
Málfundafélag Menntaskórastúlkna.
Fóru þar fremstar í flokki Ingibjörg
Pálmadóttir (kennari), Ragnhildur
Helgadóttir (fyrrv. alþingismaður og
ráðherra) og Vigdís Finnbogadóttir
(forseti íslands), svo einhveijar séu
nefndar. Ári síðar blésu stúlkur
skólans enn í herlúðra og tóku
Framtíðina með herhlaupi. Sat
Ingibjörg Pálmadóttir_ á forsetastóli
1949 fyrst kvenna. í kjölfar þess
lagðist Málfundafélag Mennta-
skólastúlkna niður. Ekki var laust
við að þá hafi hlakkað í sumum
piltum skólans. Þar má nefna einn
höfuðandstæðing félagsins Sigurð
Líndal, síðar lagaprófessor, en hann
skrifaði grein í Skólablaðið og stráði
salti í sárin. En stofnun félagsins var
þó ekki tilgangslaus. Sést það best
á frásögn eins piltsins um málfund
í Skólablaðinu: »Það hefur ekki skeð
svo árum skiptir að stúlkur hafi
mætt eins frábærlega vel. „Miklum
tíðindum þótti sæta, að margar
þeirra tóku til máls.“ Svo kemur
rúsinan í pylsuendanum: „En mesta
undrun vakti það, er í ljós kom að
sumar þeirra fluttu mál sitt vel og
af skynsemi."
Starfið
Framtíðin hefur löngum beitt sér
fyrir málfundahaldi og ræðu-
mennsku. Það er þó síður en svo það
eina sem félagið gerir. Mikil útgáfa
er t.d. á vegum félagsins, nægir að
nefna Skinfaxa, fréttabréf, sem
nefnt er eftir ástsælum húsverði
skólans Hannesi, og Söngbók
menntaskólanema. Þá hefur
Framtíðin brugðið sér í allra kvikinda
líki í gegnum árin. Stundum í gervi
leikfélags og Útilegumennirnir sem
Matthías Jochumsson samdi í 5. bekk
hafa verið settir upp tvisvar, fyrst
þegar öld var liðin frá fæðingu
skáldsins 1962. Þá fóru piltar með
öll hlutverkin líkt og þegar leikritið
var sýnt fyrst. í seinna skiptið 1973
á 90 ára afmæli Framtíðarinnar. Þá
fóru stúlkur með öll hlutverk eða
.jhið kvartandi kyn“ eins og Mörður
Ámason forseti félagsins kallaði
skólasystur sínar. Framtíðin hefur
og staðið fyrir útgáfu úrvalsljóða
menntaskólanema á u.þ.b. 10 ára
Róðrafélaginu hinu nýja eru nokkuð
breyttar. Nú er þungamiðja starfsins
ekki aðeins hinn hefðbundni róður
heldur stundar félagið hvers konar
áróður, undirróður og skrílslæti.
Vettvangur þessa er þá einna helst
í hinni ýmsu ræðukeppni Fram-
tíðarinnar. Róðrafélagsmenn telja
félagið að sjálfsögðu til meiri menn-
ingarafreka Jónasar frá Hriflu.
Framtíðin í nútíð
Sem fyrr skipar Framtíðin
veigamikinn sess í félagslífi
Menntaskólans. Fyrstu áratugina var
hún eina félag nemenda en svo er
þó ekki lengur því að Skólafélag
menntaskólans hefur starfað frá því
um miðja öldina. Þar gegnir inspector
scholae forystu. Félögin eru þó
algerlega aðskilin. Allir nemendur í
Menntaskólanum eru félagar í
Skólafélaginu um leið og þeir skrá
sig í skólann en í Framtíðina þurfa
menn að ganga sérstaklega og greiða
henni sérstök félagsgjöld. Þess má
geta að um 98% nemenda eru í
Framtíðinni í ár og hafa víst sjaldan
verið fleiri.
Af stórviðburðum í starfi félagsins
má nefna MR-Verslunarskóladaginn.
Eins konar ástarhatur hefur ríkt
milli skólanna um áratuga skeið og
er þessi dagur stórhátíð rígsins. Þetta
er árviss atburður á vegum
Framtíðarinnar og Nemendafélags
Verslunarskóla íslands þar sem
Verslunarskólinn er „tekinn í
karphúsið“ í hinum ýmsu greinum.
Hápunkturinn er að jafnaði
ræðukeppni að kveldi. í ár vann
Menntaskólinn í áttunda skiptið í
röð. Að keppni lokinni fóru nemendur
skólanna saman á danshús í stakasta
bróðerni og skemmtu sér hið besta.
Ræðukeppni hefur skipað æ stærri
sess í starfí félagsins og sendir
Framtíðin lið í Mælsku- og
rökræðukeppni framhaldsskólanna á
Islandi. Þær viðureignir eru með
stærri viðburðum í félagslífinu.
Einnig fer fram einstaklingskeppnin
Orator scholæ og Orator minor og
loks má nefna ræðukeppni milli
bekkjardeilda. Ekki má gleyma
málfundunum sem hafa verið nokkrir
það sem af er. Þess verður þó að
geta að umfang hinna ýmsu
viðureigna í ræðumennsku hefur
aukist svo mjög að það hefur
óhjákvæmilega bitnað á
málfundahaldi.
I ár var reynt að vekja upp gamlan
sið sem nefnist kaffikvöld. Á þeim
eru ýmsir andáns menn fengnir til
að lesa úr verkum sínum og vísir
menn spurðir spjörunum úr. Félagið
hefur beitt sér fyrir námskynningu
og hafa háskólaprófessorar verið
narraðir niður í Menntaskóla til að
skvetta úr koppum visku sinnar. Að
sjálfsögðu hefur svo verið reynt að
hlúa að ræðumennsku og hefur eitt
námskeið í orðsins list farið fram og
er annað fyrirhugað. Loks má geta
þess að Framtíðin gekkst í ár fyrir
spurningakeppni bekkjardeilda í
fyrsta sinn.
Af því sem framundan er má nefna
að fyrirhuguð er endurútgáfa hinnar
sívinsælu Söngbókar menntaskóla-
nema en hún kom fyrst út 1960 í
tíð stjómar Ólafs Ragnars
Grímssonar, hún hefur æ siðan verið
ómissandi þáttur í sönglífi skólans.
Loks er fyrirhugað að halda á
Akranes og etja kappi við
heimamenn í hinum ýmsu greinum.
Árshátíð og afmæli
Menn grípa hvert einasta tækifæri
til að reyna að lyfta sér upp og
gleyma amstri hvunndagsins. Svo er
einnig um Framtíðarmenn. Kjörið
þykir að lífga upp á grámyglu hins
daglega streðs. I ár er tvöfalt tilefni,
hin árlega árshátíð Framtíðarinnar
verður haldin 24. febrúar og félagið
verður 110 ára 15. febrúar. Mun
samfelld dagskrá vera báða þessa
daga og ekki síður hina rúmu viku
sem þá skilur. Dagskráin verður
opnuð í Ráðhúsi Reykjavíkur 15.
febrúar. Það er einmitt 110 ára
afmælisdagur félagsins. Munu þá
nemendur Menntaskólans „færa
hvert annað upp“, líkt og gert var
fyrrum. Þá færðu skólapiltar stúlkur
Reykjavíkur upp, þ.e. buðu þeim á
aðaldansleik skólans sem var sá allra
fínasti í bænum. í samræmi við
jafnréttishugsjónir nútímans er
stúlkunum nú að sjálfsögðu fært að
^gjalda líku líkt. Af fleiru sem er á
dagskránni í þessari árshátíðar- og
afmælisviku er ræðukeppni milli
gamalla forseta Framtíðarinnar
annars vegar og þeirra sem gegnt
hafa stöðu inspector schoale hins
vegar. En þetta eru tvær helstu
virðingarstöður skólans.
Margur kann að velta fyrir sér
hvað haldið hafi lífi í Framtíðinni öll
þessi 110 ár og skipað henni á bekk
meðal allra elstu félaga landsins. Ef
til vill má einna helsta rekja langa
lífdaga til þeirrar ofurástar sem
skólapiltar fengu fljótt á félaginu.
Strax um aldamót gerir þessi
gífurlega væntumþykja vart við sig
eins og sést best á einu kvæðinu þar
sem Framtíðarskáldið virðist
beinlinis telja félagið fegursta
fýrirbæri veraldarinnar:
„Fraratíðin“, drottning vors frostkalda lands
fegurst af öllu í tímanna ríki.
Sjálfsagt hefur þetta skáld tekið
full stórt upp í sig. Er eflaust við
hæfí að fá hlutlausara mat. Að lokum
skal vitnað í dóm „sögunnar", —
vitnað í Heimi Þorleifsson sagn-
fræðing úr aldarsögu Framtíðar-
innar: „Framtíðin er nú með allra
elstu félögum á íslandi og skipar
veglegan sess í félagsmálasögu
íslendinga. Það er án efa elsti
stjórnmálaskóli landsmanna og hefur
verið eins konar þjálfunarmiðstöð
forystumanna þjóðarinnar í ræðu-
mennsku og fundarstörfum um
langan aldur. Munu allir stjórn-
málaflokkar, sem komist hafa til
áhrifa í þessu þjóðfélagi, geta bent
á „sína menn“ í forystuliði Fram-
tíðarinnar fyrr og síðar. Þá hafa
verðandi skáld, rithöfundar og fræði-
menn áratugum saman birt fyrst
verk sín í blöðum Framtíðarinnar."
En ekki þýðir að velta sér einungis
upp úr fornri frægð. Félagið verður
aldrei annað en fólkið sem í því er
á hverjum tínma. Framtíðarfélagar
verða að leggja rækt við sjálfa sig
til þess að geta borið nafnið með
rentu, menn „Framtíðarinnar“.
Höfundur er nemi í 5. bekk
Menntaskólans í Reykjavik.