Morgunblaðið - 07.09.1993, Page 32

32
MORGUNBLAÐIÐ VIÐSKIPTI/ATVINNULÍF ÞRIÐJUDAGUR 7. SEPTEMBER 1993
Sjónarhorn
Lög um hvatningu til
erlendra fjárfestinga
eftir Jónas Fr. Jónsson
FYRIR nokkru átti ég spjall við ísraelskan lögfræðing sem hér var
á ferð í tengslum við opinbera heimsókn. í samtalinu bað hann mig
um enska þýðingu af „lögUnum um hvatningu til erlendra fjárfest-
inga á íslandi". Þegar ég sagði honum að við hefðum einungis lög
um erlenda fjárfestingu en engin almenn ákvæði um hvatningu til
erlendra fjárfestinga varð hann mjög undrandi.
Aðrar þjóðir og erlend
fjárfesting
Flestar þjóðir leggja mikið upp
úr því að laða til sín erlendra fjár-
festa í von um að fjárfestingar
þeirra auki umsvif í efnahagslífinu;
nýtt fjármagn fáist inn í landið, fjöl-
breytni atvinnulífsins aukist, at-
vinnutækifærum fjölgi og skatt-
stofnar breikki.
Margvíslegar og mismunandi
ívilnanir eru í boði fyrir erlenda fjár-
festa. Má þar nefna ívilnanir varð-
andi álagningu tekjuskatts, heim-
ildir til flýtifyrninga á fjárfesting-
unni, frávik frá ýmsum reglum og
formsatriðum varðandi skipulag og
starfsleyfi, sérsamningar við stétt-
arfélög, ívilnanir varðandi fast-
eignaskatta og undanþágur frá
ýmsum gjöldum til hins opinbera,
s.s. stimpilgjaldi o.þ.h.
íslensk viðhorf
íslendingar hafa ekki beinlínis
keppst við að laða til sín erlent
áhættufjármagn. Lagalegar hindr-
anir hafa verið miklar og þegar
erlendir aðilar hafa ráðist út í fjár-
festingar að ráði, hefur þurft að
setja sérlög, s.s. um álverið í
Straumsvík, járnblendiverksmiðj-
una á Grundartanga og kísilgúr-
verksmiðjuna við Mývatn.
•Ekki er hægt að segja að mark-
visst kynningarstarf hafi átt sér
stað á Islandi sem fjárfestingakosti
og upplýsingar um slíkt hafa ekki
legið fyrir á einum ákveðnum stað.
Nauðsyn erlendra fjárfestinga
Hugmyndir um ívilnanir fyrir
erlenda fjárfesta eru hvergi settar
fram vegna sérstakrar þjónkunar
við útlendinga heldur af hag-
kvæmnisástæðum. Þær ástæður
eru ekkert síður fyrir hendi hér
heldur en annars staðar í heiminum.
Hér á landi hefur verið stöðnun í
atvinnulífinu í sex ár. Eiginfjár-
staða flestra fyrirtækja er veik og
eclend skuldasöfnun þjóðarbúsins
komin að hættumörkum. Atvinnulíf
er einhæft og atvinnuleysi verður
um 5% á árinu og skapa þarf um
15.000 ný störf fram til aldamóta
ef það á ekki að fara vaxandi. Hér
á landi þarf aukinn kraft í atvinnu-
lífinu með nýju fjármagni.
Breytt viðhorf
Sem betur fer hafa viðhorf
Jónas Fr. Jónsson
manna til erlendra fjárfestinga ver-
ið að breytast hin síðari ár. Nú
hefur ný löggjöf verið sett með þá
meginreglu að slíkar íjárfestingar
séu heimilar. Ríkisstjórnin hefur
uppi áform um að koma á fót kynn-
ingarmiðstöð og fyrir liggja hug-
myndir um skattaívilnanir vegna
frísvæðis á Keflavíkurflugvelli.
Hrinda þarf þessum góðu áform-
um í framkvæmd en meira þarf til.
Við þurfum að setja almenna lög-
gjöf um þær ívilnanir sem erlendum
fjárfestum bjóðast ef þeir fjárfesta
fyrir einhveija lágmarksupphæð
hér á landi. Fordæmi eru um slík
ákvæði, bæði í þeim sérlögum sem
hér hefur áður verið vitnað til óg
einnig í þeim áformum sem uppi
eru varðandi frísvæðið á Keflavík-
urflugvelli. í þessu sambandi er
einnig vert að íhuga hvort ofan-
greindar reglur ættu ekki einnig
að ná til innlendra fjárfesta fyrir
ákveðna upphæð. Æskilegt er að
íslensk viðskiptalöggjöf sé sam-
keppnisfær við það sem tíðkast er-
lendis, hvort heldur um sé að ræða
erlenda eða innlenda fjárfesta.
Ný sókn
Skilyrði til þess að laða að er-
lenda fjárfesta hingað til lands eiga
ekki að vera verri heldur en al-
mennt gerist. ísland verður aðili að
hinu Evrópska efnahagssvæði sem
veitir aðgang að Evrópumarkaði.
Hér á landi hefur síðustu ár verið
stöðugleiki í efnahagsmálum og
stjómarfarið er stöðugt. Nóg er af
vel menntuðu og þjálfuðu starfs-
fólki auk þess sem samgöngur, fjar-
skipti og fjármálaþjónusta ætti að
teljast fullnægjandi.
Með nýrri löggöf um hvatningu
til fjárfestinga og markvissu kynn-
ingarstarfi á Islandi sem fjárfest-
ingarvalkosti eigum við að hefja
nýja sókn í því skyni að auka fjöl-
breytni og styrk atvinnulífsins og
fjölga atvinnutækifærum hér á
landi.
3 ODYRASTIR
Við voram ódýrastir í fyrra
og erum það enn og ætlum
að vera það áfram.
í okkar myndatökum er innifalið
að allar myndir eru stækkaðar og
fullunnar í stærðinni 13 x 18 cm
að auki 2 stækkanir 20 x 25 cm
og ein stækkun 30 x 40 cm í
ramma.
Verð frá kr. 12.000,oo
Ljósmyndastofan Mynd sími:
65 42 07
Barna og fjölskylduljósmyndir
sími: 677 644
Ljósmyndastofa Kópavogs
sími: 4 30 20
liUJ.l.lUUIll
Innlendir bjórframleið-
endurkeppa á grundvelli
verðs en ekkigæða
- segir umboðsmaður Bitburger, sem vill
fá sérstakt gjald á innfluttan bjór afnumið
SAMKEPPNISRÁÐ hefur nú til meðferðar erindi sem Verslunarráð
sendi fyrir hönd Bitburger Pils umboðsins á íslandi vegna verðlagn-
ingar Áfengis- og. tóbaksverslunar á innfluttum bjór. ATVR leggur
sérstakt 60% gjald ofan á innflutningsverð erlenda bjórsins og vill
Verslunarráð fá úrskurð Samkeppnisráðs um það, hvort sú tilhögun
standist gagnvart ákvæðum samkeppnislaga. Verslunarráð telur
einnig Ijóst, að þessi gjaldtaka verði ólögmæt þegar samningurinn
um evrópska efnahagssvæðið tekur gildi. Þorsteinn Halldórsson,
umboðsmaður Bitburger Pils, segir að með núverandi fyrirkomulagi
geti innlendir framleiðendur keppt á grundvelli verðs í stað gæða
og segir, að fái hann ekki fullnægjandi úrlausn málsins hjá innlend-
um stjórnvöldum muni hann leita úrskurðar Eftirlitsstofnunar EFTA,
þegar hún taki til starfa.
Áfengis- og tóbaksverslun ríkis-
ins byggir útsöluverð á bjór á ýms-
um forsendum. Ofan á kostnaðar-
verð bæði erlendrar og innlendrar
framleiðslu bætist 45% álag, svo-
kallaður vínandaskattur, skilagjald
og virðisaukaskattur. Ofan á verð
innlenda bjórsins bætist síðan 25%
ígildi vörugjalds en á verð erlenda
bjórsins leggst 31,25% ígildi vöru-
gjalds og 60% sérstök álagning.
Þessi sérstaka álagning var 72%
en hefur nú verið lækkuð sam-
kvæmt ákvörðun íjármálaráðuneyt-
isins um að lækka hana í áföngum
og fella alveg niður árið 1996.
Þorsteinn Halldórsson, umboðs-
maður Bitburger Pils á íslandi seg-
ir að núverandi fyrirkomulag feli í
sér mikla mismunum milli erlends
VELADEILD FALKANS • VELADEILD FALKANS • VEL-ADEILD FALKANS • VELADEILD FALKANS
HJÖRULIÐAKROSSAR
-LEGUR
FARARBRODDI
RJÖRUTÍU
ÁR!
FAB kúlulegur
og rúllulegur
leguhús
Eigum á lager flestar gerðir af legum og
hjöruliðakrossum í bíla og vinnuvélar.
Ennfremur legur fyrir hverskonar
framleiðsluvélar, iðnaðarvélar
og bátagíra.
Útvegum allar fáanlegar legur
með hraði.
Það borgar sig að nota það besta!
IIÍN precisíon
hjöruliðakrossar
Þekking Reynsla Þjónusta
FÁLKINN
SUÐURLANDSBRAUT 8 • 108 REYKJAVfK
SÍM1: 91-81 46 70 • FAX: 91-68 58 84
og innlends bjórs. „Þetta sérstaka
gjald, sem er lagt á innlenda bjór-
inn, leiðir til þess, að innlendir fram-
leiðendur geta keppt á grundvelli
verðs í stað gæða. Þegar maður
rifjar upp umræður á Alþingi í
tengslum við afgreiðslu bjórfrum-
varpsins kemur í ljós, að þar var
talað um að eðlilegt væri að innlend-
ir framleiðendur fengju eins árs
aðlögunartíma áður en þeir þyrftu
að mæta samkeppni frá innflutn-
ingi. Nú eru hins vegar liðin rúm-
lega 4 ár frá því bjórsala var heimil-
uð og þeir búa enn við þessa vernd.
Þar fyrir utan má benda á, að inn-
lendir framleiðendur höfðu auðvitað
haft ákveðinn tíma áður en lögin
tóku gildi, enda leið eitt og hálft
ár frá því frumvarpið var samþykkt
á þingi og til gildistökunnar. Þeir
höfðu líka margir verið í fram-
leiðslu og vöruþróun lengi; hafa
þeir hjá Agli Skallagrímssyni ekki
bruggað öl frá árinu 1917?“
í ósamræmi við samkeppnislög
og samninginn um EES
Þorsteinn segir, að margt bendi
til að álagningin stangist á við
ákvæði samkeppnislaganna sem
tóku gildi fyrr á þessu ári. Hins
vegar virðist enginn vafi leika á um
að álagningin verði ólögmæt eftir
gildistöku EES samningsins. Þar
sé meðal annars kveðið á um að
stjórnvöldum sé heimilt að haga
skattheimtu með hvaða hætti sem
er, svo fremi að hún leggist með
jöfnum þunga á innlenda og erlenda
framleiðslu. Mismunun í þeim efn-
um sé óheimil. Hið sama gildi um
gjald, sem síðan nýtist aðeins eða
sé endurgreitt innlendum iðnaði,
jafnvel þótt gjaldið sjálft leggist
jafnt á innlenda sem erlenda fram-
leiðslu.
Spurning hvort um
niðurgreiðslu er að ræða
Að sögn Þorsteins væri hægt að
selja kippu af Bitburger bjór á 780
krónur í stað 960 ef gjaldið væri
tekið af. Það myndi færa verðið
niður fyrir það, sem innlendir fram-
leiðendur bjóði nú upp á. Þá megi
benda á, að ef sambærileg gjöld
væru lögð á innlenda framleiðslu
og innflutta bjórinn og útsöluverðið
héldist óbreytt, þá hefði það í för
með sér að innlendu framleiðend-
urnir fengju 30 krónum minna í
sinn hlut af hveijum lítra. „Það
má þess vegna spyija, hvort hér sé
ekki um að ræða niðurgreiðslu á
þessari vöru af hálfu ríkisins. Ég
er ekki viss um það sé í samræmi
við almenna stefna hér á landi í
áfengismálum að niðurgreiða þessa
vöru.“
Þorsteinn Halldórsson segir að
lokum, að hér sé á ferðinni enn eitt
dæmið um það, að íslendingar haldi
að samningar um frelsi í milliríkja-
viðskiptum geti verið einhliða. „ís-
lendingar virðast telja það sjálfsagt
mál, að þeir fái að selja afurðir sín-
ar erlendis tollfijálst, en þeir geti
hins vegar lagt háa tolla á innflutn-
ing hingað. Slíkt gengur auðvitað
ekki; samningar af þessu tagi hljóta
að vera gagnkvæmir."
Skuldabréf
Helmingur bréfa Fisk-
veiðasjóðs þegarseldur
FYRSTA útboði Fiskveiðasjóðs á skuldabréfum á innanlandsmarkaði
hefur verið vel tekið, að sögn Davíðs Björnssonar deildarsljóra hjá
Landsbréfum. Ætla má að meira en helmingur bréfanna, að verð-
mæti ríflega 300 milljónir króna hafi þegar verið seld. Verðbréfafyr-
irtækin Kaupþing og Landsbréf annast útboðið.
VELADEILD FALKANS • VELADEILD FALKANS • VÉLADEILD FALKANS • VELADEILD FALKANS • VÉLADEILD FÁLKANS
„Markaðurinn hefur tekið mjög
vel á móti bréfunum, enda er hér
um að ræða traustan aðila og sterk-
asta atvinnuvegasjóðinn,“ segir
Davíð. Bréfin eru að nafnvirði ein
milljón króna hið minnsta og hefur
útboðið verið miðað við stóra fjár-
festa. Kaupendur eru því flestir líf-
eyrissjóðir og aðrir stofnanafjár-
festar. í útboðinu eru boðin út
skuldabréf að nafnvirði 600 milljón-
ir króna með ávöxtunarkröfu
7,51%.