Morgunblaðið - 07.09.1993, Page 53

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 7. SEPTEMBER 1993
53
Hver var fyrsta konan
til að leika golf á Islandi?
Frá Skúla Magvússyni:
ÞAR SEM ég er áhugamaður um
kvennasögu og reyndar alla almenna
sögu, datt mér í hug að varpa fram
þessari spurningu hér á síðum blaðs-
ins.
Fyrir u.þ.b. 40-50 árum var golf
talið íþrótt karlembættismanna í ís-
lensku samfélagi en síðustu 20 árin
hefur golf orðið að almenningsíþrótt.
Hvað olli því? Ferill þess hér er því
dálítið athyglisverður vegna þessarar
öru þróunar.
Lítill áhugi á íþróttasögu
Ég hef oft furðað mig á því hve
lítill gaumur hefur verið gefinn að
íslenskri íþróttasögu jafn mikill
áhugi og er á íþróttum. Einstök ung-
mennafélög hafa gefið út vandaða
sögú sína en flest íþróttafélög láta
nægja að gefa út myndablöð þar sem
engin raunveruleg saga birtist.
Heildaryfirlit í bók, um sögu einstaka
íþróttagreina, er ekki til. Á bak við
störf ungmenna- og íþróttafélaga
liggur merkilegur þáttur þjóðarsög-
unnar. Hvaða áhrif höfðu þessi félög
í þá átt að efla þjóðarvitund íslend-
inga fram að stofnun lýðveldis 1944?
Breyttist staða ungmennafélaganna
við stofnun lýðveldis? Snemma gerðu
íþróttamenn 17. júní að keppnisdegi
sínum, raunar löngu áður en hann
varð þjóðhátíðardagur. Hver var
þáttur ungmennafélaga í menning-
armálum þjóðarinnar fram um 1950?
Fram að þeim tíma voru íþrótta- og
menningarmál samtvinnuð en þá
varð breyting á. Hvað olli því?
Af hveiju var box bannað á
íslandi?
Eins og ég drap á hér áðan hefur
sáralítið verið fjallað á fræðilegan
hátt um íslenska íþróttasögu og mér
sýnist að nemendur hér við Háskól-
ann leiti frekar á önnur mið þegar
huga skal að verkefni. Lengi ein-
blíndu • menn á íþróttir fommanna
og e.t.v. var það fyrir rómantísk
áhrif þeirra að sum ungmennafélögin
litu dagsins ljós fyrr á öldinni, eftir
útkomu bókar Björns Bjarnasonar
frá Viðfírði, sem var doktorsrit hans
ef ég man rétt. En það er ekki síst
saga íþrótta seinni áratuga sem vek-
ur áhuga. Hvenær hófst box á ís-
landi? Af hveiju var það bannað?
Hveijir voru helstu „boxarar“ Islend-
inga? En sáralítið er til um box á
íslandi og þeir sem tóku þátt í því
eru að hverfa af sjónarsviðinu. Með
þeim mönnum fer einn hlutu af sögu
íþrótta á íslandi.
Stofnum félag um íslenska
iþróttasögu
En íslensk íþróttasaga er ekki ein-
ungis saga átaka og afreka í sviðs-
ljósi augnabliksins. Hún er um leið
saga íþróttavalla og húsa, sundlauga
og samkomuhúsa. Uppbygging þess-
ara mannvirkja hefur víða tekið ára-
tugi og á bak við það liggur merki-
leg saga sem vert er að halda til
haga. Ég held að áhugamenn um
íslenska íþróttasögu ættu að mynda
með sér félag og styðja unga nem-
endur, sem hér eru við nám í sagn-
fræði, til að vinna að ritun hennar
ef áhugi þeirra beinist til þess. Án
efa mætti nota eitthvað af Lotto-pen-
ingum íþróttahreyfmgarinnar til þess
ama og ég er varla í vafa um að
félög úti um land myndu styrkja
þessa starfsemi. Mér sýnist nefnilega
að stór hluti þessarar sögu sé að
glatast eða sé jafnvel glataður.
íþróttir eru ekki síst stemmning
augnabliksins, eins og leiklistin, og
glæsilegt íþróttaafrek verður aldrei
endurtekið á ný. Það vita allir. Þess
vegna hafa menn stundum lítið hirt
um að halda vitnisburði um.þau til
haga. Ég held að sérstaklega þurfí
að huga að sögu íslenskra íþrótta
fram til 1950 og þá ekki síst víða úti
á landi. Eftir það fer blöðum að fjölga
og fréttir um íþróttir skipa æ stærra
• rúm á síðum blaða og tímarita. Reyk-
víkingar eru nokkuð vel settir að ég
ætla með heimildir um iðkun íþrótta
en mikið hefur sennilega glatast úti
um land af heimildum, bæði rituðum
og eins horfíð með fólki. Núna í at-
vinnuieysinu ættu áhugamenn um
íþróttasögu að huga að þessu, t.d. í
samvinnu við sagnfræðinema hér í
Háskólanum og nýta krafta þeirra.
Söfnun heimilda gæti orðið fyrsta
skrefið.
En gaman þætti mér ef einhver
vís maður gæti svarað spurningu
minni hér í fyrirsögn greinarinnar
og sent hér inn fáeinar línur um það.
SKÚLI MAGNÚSSON
Nýja Garði, Reykjavík.
LEIÐRÉTTINGAR
Ferðamálaráð-
stefna á Græn-
landi
I frétt í Morgunblaðinu á sunnudag
þar sem sagt var frá aukinni sam-
vinnu íslands og Grænlands í ferða-
málum var sagt að ferðamálastefna
sem halda á, á Grænlandi í lok sept-
ember, verði haldin í Nordek en hið
rétta er að hún verður haldin á
vegum Vestnorden í Syðri Straums-
firði.
Betrunarhæli eða Nafn féu niður
fyrirbyggjandi starf
4
4
4
h
Frá Evu S. Einarsdóttur:
FJÓRÐA ágúst síðastliðinn birtist
greinarstúfur eftir mig í Morgun-
blaðinu undir fyrirsögninni „Betra
mannlíf' þar sem ég vék nokkrum
orðum að meðferðarstofnunum, sem
eru að sliga þjóðfélagið vegna kostn-
aðar sem þeim fylgir. Samkvæmt
fréttum virðast ráðamenn samt enn
halda að eina lausnin til að bæta
mannlífíð í landinu sé að byggja fleiri
°g stærri meðferðarstofnanir til að
koma nú öllu vandræðafólkinu fyrir,
samanber umíjöllunina í fjölmiðlum
að undanfömu um ástandið á Litla-
Hrauni.
Ákvörðun dómsmálaráðherra og
ríkisstjómar í þeim málum var að
veita mörg hundruð milljónir til
byggingar á nýju „betrunarhæli“,
það var eina lausnin sem þeir sjá í
framtíðarmálunum. Aftur á móti
heyrist ekki hósti eða stuna frá þess-
um ágætu mönnum sem miðar að
því að koma á einhveiju fyrirbyggj-
andi starfi. Stundum finnst manni
ákvarðanir sem blessaðir ráðherrarn-
ir okkar taka minna mann einum of
mikið á „Já, ráðherra“.
Ég ætla að skjóta hér inn smásögu
sem er fólki ágæt til umhugsunar:
Kona ein sagði mér frá því nýlega
að bróðir sinn hefði fengið sér hund.
Honum var þá sagt að hann yrði að
fara á námskeið til þess að læra um
meðferð á hundum, hvemig ætti að
þjálfa hundinn og nauðsynlegt væri
að fara með hundinn í göngutúr
minnst eina klukkustund á dag
o.s.frv. Það væri jú ábyrgðarhluti að
ætla sér að „eiga hund“ og á því
þyrfti að hafa „góða þekkingu".
Námskeið um meðferð hunda stend-
ur nú fólki orðið til boða, og er það
vel.
Manninum varð þá hugsað til þess
að hann ásamt konu sinni væri búinn
að ala upp þijú börn. Hvergi hefði
þeim staðið til boða námskeið um
uppeldi bama, né um það mikla
ábyrgðarhlutverk að vera foreldrar
að koma bömum sínum til manns.
„Þetta er nefnilega vandamálið í
nútíma þjóðfélagi". Að mínu mati
væri skynsamlegra að veita eitthvað
af öllum þessum fjármunum sem eiga
að fara til byggingar á betranarhæli
í fræðslu í formi námskeiða fýrir
verðandi foreldra um uppeldi bama
og þá ábyrgð sem þeir era að taka
á sig sem foreldrar. Sú fræðsla þyrfti
að standa fólki til boða strax við
fæðingu fyrsta barns. Þannig mætti
fækka innlögnum og vistunum fjölda
fólks á hinar ýmsu meðferðarstofn-
anir og þar með minnka útgjöld þjóð-
félagsins.
Svona til þess að nefna aðeins hve
vandamál barna og unglinga eru víða
alvarleg í þjóðfélaginu vora samkv.
tölum sem birtust í tímaritinu Hjúkr-
un, 1-2 tbl. 1993, 106 einstaklingar
undir 20 ára aldri teknir til meðferð-
ar á Vogi á síðastliðnu ári. Nánast
undantekningarlaust byijaði þetta
fólk vímuefnaneyslu mjög ungt, allt
niður í 11-12 ára aldur. Af þessu
sést að stórlega virðist ábótavant að
sumt fólk fylgist með eða geri sér
grein fyrir ástandi barna sinna. Við
það að fara svo ungur í neyslu ávana-
efna stöðvast andlegur þroski og
þessir unglingar eiga síðan oft við
aga- og samskiptavandamál að
stríða. Öllum ætti því að vera ljóst
að tímanlega verður að leggja grann
að fyrirbyggjandi starfi.
Mér verður stundum hugsað til
þess að við íslendingar státum okkur
mjög af lágri tíðni ungbarnadauða
hér á landi, sem er með því lægsta
í heimi. Og fólk gerir jafnframt mikl-
ar kröfur til fæðingarstofnana að
ekkert fari úrskeiðis. En hvernig er
svo hugsað um börnin í uppvextin-
um? Skyldi fólk t.d. fara með börnin
sín í göngutúr út í náttúruna í
klukkutíma á hveijum degi? Eins og
fólki finnst sjálfsagt að gera með
hunda sína.
EVA S. EINARSDÓTTIR
Ijósmæðrakennari
Digranesvegi 19, Kópavogi
I Menningarblaðinu s.l. laugardag
klippptist aftan af myndatexta á
bls. c 3. Þar vantaði nafn annars
leikarans sem fengið hefur samning
við Borgarleikhúsið í vetur. Magnús
Jónsson var ráðinn auk Eddu Heið-
rúnu Backman.
Málverkasýning
Péturs Gauts
Mishermt var í Morgunblaðinu á
föstudaginn var, að sýningu Péturs
Gauts í Portinu Hafnarfirði lyki á
sunnudaginn 5. september. Hið
rétta er að sýningin stendur viku
lengur eða til sunnudagsins 12.
september.
Nafn vantaði
1 Morgunblaðinu á laugardag
vantaði nafn Sigurbjöras Aðal-
steinssonar annars af höfunudum
heimildarmyndarinnar Tré og List
í frétt af tilnefningum til Felix-verð-
launanna sem afhent verða í Berlín
í desember. Eru hlutaðeigandi beðn-
ir velvirðingar á mistökunum.
VinníngstöSur
laugardaginn
2. 4ri5l
3.
4.
FJOLDI
VINNINGSHAFA
87
3.107
UPPHÆÐAHVHRN
VINNINGSHAFA
2.453.725
212.940
8.444
551
Heiklarvinningsupphæð þessa viku:
5.326.190 kr.
upplýsingarsímsvari91 -681511 lukkulIna991002
Hafir þú ekki tíma
fyrir heilsuna í dag
þá hefur þú ekki
heilsu fyrir tímann
þinn á morgun.
Hallgrímur Þ.
Magnússon
læknir
Boðið er upp á almenna leikfimi, þolfimi, yoga, l
kennslu í sjálfsnuddi (Doing) og fræðslu um holla
lifnaðarhætti.
Heilsuræktin Seltjarnarnesi
sími 611952 (í húsi sundlaugar Seltjarnarness).
I
DeLonghi
9
ELDUNARTÆKI
FRÁBÆR TÆKI - Á ENN BETRA VERÐI
DeLonghi innbyggingarofnar
7 gerðir. Hvítir, svartir eða stál.
"Venjulegir" með yfir/undirhita og
snúningsgrilli. "Fjölvirkir" með
yfir/undirhita, blæstri og grilli.
VENJULEGIR frá 30.640,- til 35.880,-A
FJÖLVIRKIR frá 34.390,- til 48.990,-
DeLonghi belluborð
"Keramik". Hvít, svört eða stál:
m/4 hraðhellum 41.600
m/3 hrað + 1 halogen 48.550
m/2 venjul. + 2 halogen 55.470
"Venjuleg". Hvít eða stál.
2ja eða 4ra hellu. Frá kr. 13.780
Gas og gas + raf helluborð.
Hvít eða stál. Frá kr. 14.780
Ofangreint verð miðast við
staðgreiðslu. Cóð afborgunarkjör,
VISA/EURO raðgreiðslur, MUNALÁN
/Fúnix
HÁTÚNI6A REYKJAVÍK SÍMI (91)24420
í miklu úrvali fyrir ungt fólk í námi.
Þýsku Jugend húsgögnin eru til í mörgum
gerðum og litum. Þetta eru vönduð húsgögn
sem auðvelt er að raða í lítil og stór herbergi
þvíþau eru fáanleg stök eins og hver vill.
Húsgagnahöllin
BÍLDSHÖFÐA20 - 112 REYKJAVÍK - SÍMI 91-681199