Morgunblaðið - 07.09.1993, Side 54

54
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 7. SEPTEMBER 1993
Fundur um lífræna ræktun í Vík í Mýrdal
Auðvelt fyrir Islendinga
að stunda lífræna ræktun
HÁTT á annað hundrað manns mættu á almennan fund sem hald-
inn var í Leikskálum í Vík í Mýrdal síðastliðinn fimmtudag. Fram
kom að auðveldara er fyrir Islendinga að fara út í þessa ræktun
en margar aðrar þjóðir vegna þess að minna hefur verið notað
hér af tilbúnum áburði en víða annars staðar og notkun eiturefna
er í lágmarki. Mikill áhugi kom fram á lífrænni ræktun, en aðal-
fyrirlesari á fundinum var Bernward Geier sem er framkvæmda-
stjóri IFOAM sem eru alþjóðleg samtök þeirra sem stunda lífræn-
an landbúnað. Auk hans tók Hervé La Prairie, fulltrúi stjórnar
samtakanna, til máls, fulltrúar frá umhverfis- og landbúnaðarráðu-
neytinu, heimamenn og fleiri. Fundarstjóri var Baldvin Jónsson.
Fjallað um lífræna ræktun
BERNWARD Geier frá Þýskalandi, framkvæmdastjóri IFOAM, spjall-
ar við fundarmenn í Vík.
Á fundinum kom fram að ráða-
menn á íslandi hafa lítt hugað að
lífrænum landbúnaði fram að þessu,
en eftirspurn eftir lífrænum afurð-
um hefur aukist og áhugi bænda
fyrir lífrænum landbúnaði er einnig
að aukast. Mýrdælingar eru nú
komnir í gang með tilraun í þá átt
að gera landbúnaðinn í hreppnum
lífrænan og hefur hreppsnefnd
Mýrdalshrepps ákveðið að fram-
kvæmdir og ákvarðanir af þeirra
hálfu taki mið af umhverfisvernd
eins og til dæmis í skólp- og sorp-
málum.
Gunnar Á. Gunnarsson verk-
'^fnisstjóri tilraunarinnar sagði að í
raun væri þessi nýja stefnumótun
í atvinnumálum Mýrdælinganna
komin upp vegna samdráttar í hér-
aðinu. Þeir hafa meðal annars kom-
ið auga á þessa leið vegna þess að
lífræn ræktun hefur þegar verið
stunduð hjá þeim og góður árangur
náðst bæði í grænmetisrækt og
kornrækt og það væri ljóst að ís-
lenskir bændur þyrftu að yfirstíga
færri vandamál en kollegar þeirra
annarsstaðar. Tilraunin væri hins
vegar stutt á veg komin en mikil-
vægt að þeir væru byijaðir og
mundu í framtíðinni reyna að skapa
sér vistkæra ímynd bæði í landbún-
aði og ferðaþjónustu sem myndi
hafa jákvæð áhrif á eftirspurn eftir
vöru og þjónustu. í máli Gunnars
kom einnig fram að fagleg þekking
í þessum efnum er mjög lítil hér-
lendis og hafa þeir þurft að leita
út fyrir landssteinana í leit að þekk-
ingu.
Guðfinnur Jónsson bóndi í Skaft-
holti Gnúpvetjahreppi talaði fyrir
hönd þeirra bænda sem eru í líf-
rænni ræktun. Hann sagði frá ný-
stofnuðum samtökum þeirra sem
þeir kalla VOR en það er skamm-
stöfun sem stendur fyrir verndun
og ræktun. Stofnendur í félaginu
eru aðeins fimm og hafa þeir verið
að skoða hvernig best sé að fara
að við ræktunina. Þá hafa þeir einn-
ig unnið að því að semja tillögur
að reglugerð um lífræna ræktun
og hafa þeir stuðst við reglugerð
frá Norðmönnum. Eitt af aðal-
markmiðum þeirra er að framleiða
gæða matvöru í nægu magni, forð-
ast skaðleg áhrif, tryggja fijósemi
og fjölbreytileika tegundanna,
skapa góð tengsl milli samfélagsins
og bænda og að lífræna ræktunin
geti orðið að lífvænlegri atvinnu-
grein. Þá lagði hann áherslu á að
ekki væri nóg að einn þáttur bú-
skaparins væri lífrænn. Þetta yrði
að gerast stig af stigi og taldi hann
að 10 ára aðlögunartími gæti verið
hæfilegur.
Magnús Jóhannesson ráðuneytis-
stjóri talaði fyrir hönd umhverfis-
ráðuneytisins. Hann taldi þessa þró-
un ánægjulegt skref í átt til sjálf-
bærrar þróunar og einnig taldi hann
að innan Evrópska efnahagssvæðis-
ins þyrfti að vinna að því að koma
því á að vistkærar matvöru yrðu
sérmerktar. Þá sagði hann frá því
að landbúnaðarráðuneytið hefði
veitt einni milljón króna í að koma
upp salernisaðstöðu í Dyrhólaey,
meðal annars vegna þess að fram-
tak Mýrdælinga í umhverfisvernd
við Dyrhólaey væri til fyrirmyndar.
Lífrænn landbúnaður leið út
úr landbúnaðarkreppunni
Bernward Geier rakti sögu líf-
rænnar ræktunar í heiminum en
hana má rekja allt aftur til ársins
1960. Hann sagði að sú kreppa sem
ríkir í landbúnaði á íslandi væri
ekkert einsdæmi. Bændur hvar-
vetna í heiminum væru í vanda
staddir og mætti segja að þeir
stæðu á tímamótum. Annaðhvort
að hætta búskap eða fara út í að
breyta búskaparháttum. Hann telur
lífrænan landbúnað réttu leiðina
enda hefur sú aðferð skilað góðum
árangri hjá þeim sem hafa farið út
í hana. Lífrænar vörur séu nú ekki
lengur dýrari en aðrar enda sé
kostnaður við lífrænan landbúnað
lægri þegar upp er staðið. Bændur
í lífrænni ræktun selja vörur sínar
oft beint til neytenda og geta einn-
ig þannig haldið verðinu niðri. Geier
rakti einnig stöðuna í markaðsmál-
unum og kom þar fram að reiknað
er með að eftir fimm ár verði í
Þýskalandi öll fæða fyrir ungbörn
lífræn, s.s. ávextir, grænmeti, mjólk
o.fl. Þá muni vaxa upp kynslóð sem
ekki hafi borðað annan mat og
muni e.t.v. halda því áfram og þá
þurfi ekki að hafa áhyggjur af
markaðsmálunum. Annars taldi
hann alla ábyrgð í þessum málum
liggja hjá okkur neytendum. Það
séum við sem veljum á milli að
endingu.
Geier kynnti einnig samtökin
IFOAM, en á 5 árum hafa 500 fé-
lög og stofnanir í 85 löndum geng-
ið í samtökin en þau hafa aðsetur
í Saar héraðinu í Þýskalandi.
Mikill áhugi fundarmanna leyndi
sér ekki í umræðum í lok fundar-
ins. Ef marka má einhveijar niður-
stöður af urnræðum má segja að
þetta sé leið út úr vanda bændanna
bæði efnahagslega og einnig til að
skapa jákvæðari viðhorf almenn-
ings í garð bændastéttarinnar.
Menn voru sammála um að tiltölu-
lega auðvelt væri fyrir íslenska
bændur að fara út í lífrænan land-
búnað miðað við önnur lönd þar sem
mun meira hefur verið notað af til-
búnum áburði svo ekki sé talað um
skordýraeitur og önnur eiturefni.
Nauðsynlegt væri að leyfa málum
að þróast eðlilega og að þetta væri
ekki eitthvað sem allir þyrftu að
fara út í samtímis. Þá þyrfti ein-
hvers konar eftirlit og viðurkenn-
ingar að koma til, en slíkt mætti
ekki verða að bákni eða setja mönn-
um of þröngar skorður.
UR DAGBOK
LÖGREGLUNNAR í REYKJAVÍK:
3. - 6. september 1993
Þúsundir manna söfnuðust sam-
an í miðborginni aðfararnætur
laugardags og sunnudags. Veður
var hlýtt og milt. Hegðan fólksins
var að öllu jöfnu góð, en handtaka
þurfti nokkra óróaseggi og vista í
fangageymslum. Þá þurfti lögregl-
an sex sinnum að slökkva elda, sem
kveiktir höfðu verið í rusli í mið-
borginni aðfararnótt laugardags.
Talið var að um þriðjungur fólksins
aðfararnótt'laugardags hafi verið
unglingar undir 16 ára aldri. At-
hvarf fyrir unglinga var að þessu
sinni í lögreglustöðinni við Hlemm.
Þangað voru færðir á annan tug
ölvaðra unglinga, bæði drengir og
stúlkur. Reynt var að ná sambandi
við foreldra þeirra, en í helmingi
tilvika náðist ekki til þeirra. Hvar
þeir voru og í hvernig ástandi er
ekki vitað. Lögreglan mun reka
neyðarathvarf að næturlagi næstu
helgar, færa þangað ölvaða ung-
linga og reyna að sjá til þess að
þeir verði sóttir af foreldrum eða
forráðamönnum. Ef ekki næst í
forráðamenn unglinganna verða
þeir vistaðir á viðeigandi stað uns
til þeirra næst. Ekki á að þurfa
að taka það fram hversu miklu
máli það skiptir að foreldrar geri
sér grein fyrir hvar börn þeirra eru
á kvöidin og um nætur og í hvern-
ig ástandi þau eru á hveijum tíma.
5 umferðarslys
Samkvæmt dagbókinni var til-
kynnt um 5 umferðarslys og 20
önnur umferðaróhöpp. Á föstu-
dagsmorgun þurfti að flytja þrennt
á slysadeild eftir árekstur þriggja
bifreiða á Elliðaárbrúm. Skömmu
eftir hádegi þann dag varð svo að
flytja ökumann á slysadeild eftri
harðan árekstur tveggja bifreiða í
Logafold. Síðdegis á laugardag
varð drengur fyrir bifreið í Huldu-
landi. Fl}d.ja þurfti hann á slysa-
deild með sjúkrabifreið. Skömmu
síðar meiddist ökumaður eftir
harðan árekstur tveggja bifreiða á
gatnamótum Snorrabrautar og
Bergþórugötu. Og aðfararnótt
sunnudags varð gangandi vegfar-
andi fyrir bifreið á Hofsvallagötu
við Ásvallagötu, en sá gekk af
vettvangi.
Alls var tilkynnt um 10 líkams-
meiðingar. Unglingur var skorinn
á hendi í Pósthússtræti undir
morgun á laugardag. Maður veitt-
'ist að konu í verslun í Hlíðunum
um hádegisbilið, veist var að barni
við Húsaskóla síðar þennan dag
og unglingi var veittur áverki við
busavígslu um kvöldið. Tennur
voru slegnar úr ungum dreng síðar
um kvöldið í austurborginni. Að-
fararnótt sunnudags meiddist pilt-
ur í átökum sem urðu við söluturn
í miðborginni svo og annar í Aust-
urstræti. Þá var veist að manni á
Kalkofnsvegi við Kolaportið síð-
degis á sunnudag. Til átaka kom
í húsi í Bökkunum um kvöldið og
varð einn aðili sár eftir. í flestum
tilvikanna var um minniháttar
meiðingar að ræða.
Meðhníf
Á laugardagsmorgun veittu lög-
reglumenn því athygli að tveir pilt-
ar voru að slást í Lækjargötu.
Hélt annar þeirra á hníf. Sá var
afvopnaður án þess að skaði hlyt-
ist af og færður á lögreglustöðina.
Ekki er vitað til þess að ölvaðir
ökumenn hafi lent í umferðar-
óhöppum um helgina, en 12 öku-
menn, sem stöðvaðir voru í akstri
eru grunaðir um að hafa verið
undir áhrifum áfengis. Einn þeirra
hafði vakið athygli á sér með því
að aka um borgina með blátt blikk-
andi ljós á þaki bifreiðar sinnar
áður en hann var stöðvaður.
Busavígslur hefjast nú við fjöl-
brauta- og menntaskólana. Það er
einlæg von lögreglunnar að ráða-
menn skólanna og forsvarsmenn
nemenda hafi það í huga að vígsl-
urnar megi verða með sem frið-
samlegustu sniði í ár. Ofbeldis-
kenndar busavígslur eru engum til
sóma.
Á laugardagskvöld þurfti lög-
reglan að bijóta sér leið inn í íbúð
í Grafarvogi. Reykur hafði sést
koma út úr íbúðinni, en við athug-
un kom í ljós að húsráðandi hafði
sofnað út frá potti á eldavél. Hús-
ráðanda sakaði ekki, en nokkrar
skemmdir urðu á íbúðinni.
Aðfararnótt sunnudags komu
25-30 kvartanir frá íbúum í Graf-
arvogi vegna flugeldasýningar,
sem þar var að hefjast. Lögreglan
lagði hald á flugeldana, eða það
sem eftir var af þeim. Samkvæmt
reglugerð er almenn notkun og
sala skotelda til almennings óheim-
il nema á tímabilinu 27. des. til
6. jan. að báðum dögum meðtöld-
um nema með leyfi lögreglustjóra.
Lögreglustjórum er heimilt að
veita leyfí til flugeldasýninga í
tengslum við hátíðahöld eða aðra
skemmtistarfsemi þar sem al-
menningi er heimilaður aðgangur.
Samkvæmt reglum lögreglustjór-
ans í Reykjavík veitir hann á tíma-
bilinu frá 6. jan. til 27. des. stofn-
unum, félagasamtökum eða öðrum
slíkum leyfi til notkunar skotelda
eða til flugeldasýninga í tengslum
við hátíðarhöld eða aðra skemmti-
starfsemi þar sem almenningi er
heimilaður aðgangur að því til-
skyldu að viðurkenndir aðilar, s.s.
hjálpar- eða björgunarsveitir, ann-
ist framkvæmdina að höfðu sam-
ráði við slökkviliðsstjóra. Gæta ber
að því að framkvæmdin valdi ekki
ónæði eða raski næturró manna.
Leyfi er ekki veitt einstaklingum.
Sérstaklega ber að takmarka notk-
un flugelda að vori til á meðan
sina þekur jörð. Samþykki flug-
málayfirvalda fyrir tímamörkum
þarf að geta í umsókn, en hún
þarf að hafa borist lögreglustjóra
með a.m.k. viku fyrirvara.
Margir voru handteknir í þeim
26 innbrota- og þjófnaðamálum,
sem komu upp um helgina. Flestir
þeirra hafa áður komið við sögu
hjá lögreglu, margir oft fyrir hin
ýmsu afbrot. En alltaf virðast þeir
hins vegar ganga lausir. í okkar
litla samfélagi eru öll skilyrði til
þess að halda megi upp friðsemd
og góðu mannlífi. Ein leið til þess
er að skilvirkja ferlið afbrot-lög-
regla-rannsókn-ákæra-dóm-
ur-viðurlög. Það virðist vera mjög
erfitt í núverandi kerfi. Á meðan
síbrotamönnum er gefinn afsláttur
á refsingu eftir því sem þeir fremja
fleiri afbrot, á meðan þeir gera sér
grein fyrir því að ekki er gefin út
ákæra á hendur þeim á meðan
þeir halda óslitnum afbrotaferli, á
meðan seinagangur einkennir af-
greiðslu mála þeirra áður en að
dómstiginu kemur, á meðan ekki
er tekið með skilvirkum og ákveðn-
um hætti á málum ungra afbrota-
manna, á meðan dómar eru svo
vægir að afbrotamönnum finnst
jafnvel borga sig að sitja inni til
hvíldar og á meðan þeim er vqjttur
svo lítill sálfræðilegur stuðningur
og raun ber vitni eiga afbrot eftir
að aukast hér á landi. Ef það er
vilji ráðamanna að huga að frið-
semdinni verður ekki hjá því kom-
ist að horfa til þessarra þátta.
'labœkur frá Kassagerbinni Stílabcekur frá Kassagerbinni Stílabœkur frá Kassagerbinni •Stíiabœkur frá Kassagerbinni • Stílabœkur frá Kassagerbinni Stílabœkur frá Kassagerbinni Stílabœkur frá Kassagerb