Morgunblaðið - 25.09.1993, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. SEPTEMBER 1993
Anna Aðalheiður
Ólafsdóttir frá Þor-
lákshöfn - Minning
Fædd 4. febrúar 1920
Dáin 17. september 1993
Hinn 17. september sl. lést í
Landsgítalanum mágkona okkar,
Anna Ólafsdóttir, síðast til heimilis
í Gnoðarvogi 54.
Okkur nokkur systkini Árna eig-
•^inmanns hennar langar að minnast
hennar með örfáum orðum. Fyrstu
kynni okkar af henni urðu er hún
kom með Árna bróður okkar til
Látra í Aðalvík vorið 1947. Anna
dvaldist hjá okkur í vikutíma og
hressti mjög upp á tilveruna með
söng og gleði. Hún kenndi okkur
margar nýjar vísur sem sungnar
voru löngu eftir að Anna var farin
frá okkur að þessu sinni.
Anna og Árni byrjuðu sinn bú-
skap á Akureyri um haustið. Þar
eignuðust þau sex börn, en áður
átti Anna einn son. Árið 1956 flytj-
ast þau til Þorlákshafnar og búa
þar í 32 ár. Þorlákshöfn var í örum
vexti er þau komu þangað. Þau
"▼byggðu sér hús að B-götu 17. Eftir
komuna til Þorlákshafnar eignuðust
þau tvær dætur, þannig urðu böm
þeirra 8.
Litlar samöngur vom með okkur
á meðan þau bjuggu norðan heiða,
Árni stundaði sjómennsku, en Anna
gætti bús og bama. Tengsl með
okkur og þeim hjónum urðu, eins
og gefur að skilja, mun meiri eftir
að þau flytjast hingað suður. Anna
var dugleg við að heimsækja okkur
í öll fjölskylduboð og að sama skapi
-* var hún góð heim að sækja. Alltaf
var Anna tilbúin að mæta með
Áma á átthagaskemmtanir okkar
og var hún þá oft og tíðum hrókur
alls fagnaðar. Þetta fannst okkur
góðir kostir.
Þau hjónin fluttust til Reykjavík-
ur 1988, eftir að bömin voru komin
upp og farin að heiman.
Eins og áður sagði hafði Anna
gaman af söng og var að eðlisfari
mikill félagsmaður. Hún hafði
ákveðnar skoðanir á ýmsum málum
o g var þátttakandi í mörgum þeirra.
Um leið og við þökkum Önnu
samfylgdina og vottum aðstandend-
um hennar samúð okkar látum við
hér fylgja með vísu, sem Anna hafði
dálæti á.
Vorið er indælt, ég það veit,
þá ástar kveður raustin.
en ekkert fegra á fold ég leit,
en fagurt kvðld á haustin.
Guðný, Jónína, Þórunn,
Gunnar, Gísli og Friðrik.
Það var mildur haustdagur 17.
september, er tengdamóðir mín,
Anna Ólafsdóttir, kvaddi þennan
heim á Landspítalanum í Reykjavík.
Þar hafði hún legið í þrjá mánuði.
Þjáningar í veikindum sínum bar
hún með því æðruleysi, er henni
var svo eiginlegt, og kvartaði ekki.
I veikindum sínum naut hún
umönnunar eiginmanns síns og
barna, sem sátu löngum stundum
hjá henni og ræddu gamlar minn-
ingar frá uppvaxtarárunum í Þor-
iákshöfn.
Anna Ólafsdóttir var fædd 4.
febrúar 1920 á Ytri Bægisá í Hörg-
árdal. Dóttir hjónanna Ólafs Jóns-
sonar og Jóhönnu Magnúsdóttur.
Hún ólst upp hjá foreldrum sínum
á Hraunshöfða í Öxnadal. „Þar sem
háir hólar hálfan dalinn fylla“, taldi
hún sínar æskuslóðir og hafði sterk-
ar taugar til sveitarinnar og dalsins.
Árið 1936 fluttist Anna með for-
eldrum sínum til Akureyrar þar sem
hún bjó til 1956, er hún fluttist
suðjur yfir heiðar.
Árið 1950 urðu kaflaskil í lífi
Önnu, er hún_ giftist eftirlifandi
manni sínum, Áma St. Hermanns-
syni frá Látrum í Aðalvík. Þau hófu
búskap á Akureyri, en fluttust til
Þorlákshafnar 1956. Þau vom með-
al fmmbyggja Þorákshafnar. Starf
fmmbýlinganna var erfítt, með
stóran bamahóp. Vinnudagurinn
var oft langur og einbýlishús byggt
af óbilandi dugnaði. Árið 1988 flutt-
ust þau frá Þorlákshöfn og lá þá
leiðin til Reykjavíkur. Anna saknaði
æ síðan þess, sem hún hafði átt svo
ríkan þátt í að skapa við uppbygg-
ingu Þorlákshafnar og þess samfé-
lags er þar er. Þorlákskirkja er
gott dæmi um þrekvirki, sem þetta
litla samfélag hefur áorkað. Það er
því vel við hæfí, að við kveðjum nú
Ónnu frá þessari kirkju.
Anna og Ámi eignuðuset átta
börn, Jóhönnu Lám, Magneu Ás-
dísi, Ólaf, Sigurlaugu, Hermann
Val, Jón Inga, Þómnni og Sædísi
Maríu. Sædís María var ættleidd.
Áður átti Anna soninn Eðvarð P.
Ólafsson. Barnabömin em 23 og
bamabamabömin sjö. Anna átti
þijú systkini sem öll eru á lífí. Þau
eru Klara, Lára og Jón.
Anna tók mikinn þátt í félags-
málum í Þorlákshöfn. Má þar nefna
starf hennar fyrir Slysavarnadeild-
ina Mannbjörg. Var hún lengi for-
maður deildarinnar og síðar heið-
ursfélagi. Dugnaður Önnu og út-
sjónarsemi naut sín vel við þessi
störf þegar fjársafnanir voru, hvort
sem var við kaffisölu á Sjómanna-
daginn eða við skipulagning^u á
merkjasölu þegar byggð var upp
aðstaða fyrir björgunarsveitina.
Fólk, sem á allt sitt undir sjósókn
og sjávarútvegi, veit hvað það gild-
ir að eiga fullkomnustu tæki til
björgunar, ef háska ber að höndum.
Anna var alþýðumenntuð og eins
og títt er um sjálfmenntað fólk var
hún vel fróð. Þjóðmál og kjör launa-
fólks vom henni áhugamál. Gaman
var að ferðast með henni um landið
því að hún var einstaklega vel að
sér í landafræði og því er laut að
náttúru landsins. Eg minnist
margra góðra ferða með þeim hjón-
um um landið.
Anna Ólafsdóttir hefur nú lagt í
lokaferðina með þeim feijumanni,
sem við öll munum mæta að lokum.
Hún lagði í þá för með þeirri reisn
og með þeim virðuleika er henni
var svo eiginleg. Við sem eftir
stöndum þökkum fyrir að hafa
mátt njóta samvista við mikilhæfa
konu, sem með óbilandi dugnaði
lauk því hlutverki, sem hún kaus
sér, að vera móðir og eiginkona.
Blessuð sé minning hennar.
Ólafur Lárus Baldursson.
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama;
en orðstír
deyr aldregi,
hveim er sér góðan getur.
Þessi orð Hávamála koma mér í
hug þegar ég minnist mágkonu
minnar Önnu Ólafsdóttur. Anna
kom snemma inn í fjölskyldu mína
þegar hún giftist elsta bróður mín-
um. Ég man nú ekki eftir því, en
mínar fyrstu minningar af Önnu
eru frá því að hún og bróðir minn
komu í sína fyrstu heimsókn til
Aðalvíkur. Var ég þá aðeins fjög-
urra ára. Man ég að mér fannst
þessi kona svo fín og í allt öðru
vísi fötum en mamma og hinir og
svo reykti hún líka. Það fannst mér
flott. Síðan líða mörg ár áður en
ég sé þau aftur, en ég man að við
yngri systkinin heyrðum alltaf af
þessum íjarlæga stóra bróður, konu
hans og börnum sem áttu heima á
Akureyri. Við Guðný lékum þessa
fjölskyldu í rólunum og í útileikjum
okkar í Hnífsdal. Svo vissum við
ekkert hvemig við ættum að vera
er við hittumst. Þá var nú meira
mál að taka frí og fara á milli lands-
hluta en nú er. Það var sko ekki
gert á hveiju ári. Guðný fékk að
fara einu sinni eða tvisvar í vist til
þeirra.
Ég man ekki eftir að ég hitti
Önnu aftur fyrr en 13 ára gamall.
Þá kom ég á heimili þeirra á Hrauni
í Ölfusi, en Ámi bróðir minn kom
einu sinni á öllum þessum ámm í
heimsókn til okkar í Ystahúsið í
Hnífsdal. Þá var ég u.þ.b. 8 ára
gamall. Þá man ég að yngri bróðir
minn var svo feiminn við hann að
hann faldi sig undir dívan. Árni var
þama á millilandaskipi sem stopp-
aði á ísafírði einhveija klukkutíma.
Árni og Anna fluttust frá Akur-
eyri 1956 að Hrauni í Ölfusi og kom
ég til þeirra þar. Ég man að mikið
fannst mér tilkomumikið og allt
öðruvísi þar, svo fínt og framandi
fyrir mig sveitapollann að vestan.
Síðan hafa liðið mörg ár. Lífíð hef-
ur haldið áfram, gefíð og tekið.
Kynni okkar hafa aukist með ári
hveiju og samverustundum fjölgað
og fækkað eftir því sem við átti.
Anna mágkona mín hafði mjög
ákveðnar skoðanir á öllum hlutum,
þó að ekki væru allir henni sam-
mála. Hún var vel greind kona að
mínu mati, hress og kát, sagði sín-
ar meiningar og var það vel. Hún
var mikil félagsvera og hafði mikið
yndi af söng og mannamótum.
Anna og Árni byggðu sitt fram-
tíðarheimili að Oddabraut 17 í Þor-
lákshöfn. Áttu þau heima þar í 32
ár. Þar starfaði Anna í frystihúsinu
og víðar. Hún vann mikið bæði utan
og innan heimilis eins og gefur að
skilja. Anna vann í stjómun og hin-
um ýmsu félagsstörfum í Slysa-
vama- og kvenfélagi í Þorlákshöfn,
þar sem hún gegndi hinum ýmsu
trúnaðarstörfum í mörg ár.
Árni og Anna fluttust til Reykja-
víkur 1988. Fyrst á Háaleitisbraut
og síðan í Gnoðarvog. Þá var Anna
farin að verða lasin og sjóndöpur
vegna sjukdóms síns. í júní síðast-
liðnum lærbrotnaði hún heima hjá
sér og fór á spítala þar sem hún
lést eftir mjög erfíð veikindi 17.
september.
Anna Aðalheiður Ólafsdóttir var
fædd hinn 4. febrúar 1920 að Ytri-
Bægisá í Hörgárdal, þar sem hún
ólst upp, einnig í Öxnadal og á
Akureyri. Foreldrar hennar vom
Ólafur Jónsson úr Öxnadal og Jó-
hanna Magnúsdóttir, ættuð úr
Borgarfírði. Systkini Önnu em þijú.
Anna Aðalheiður giftist 22. október
1950 bróður mínum Árna S. Th.
Hermannssyni frá Aðalvík í Sléttu-
hreppi. Þeirra sambúð var góð í þau
43 ár sem þau bjuggu saman. Anna
og Árni eignuðust átta börn, tutt-
ugu og þijú barnaböm og sjö barna-
barnabörn. Áður átti Anna son,
Eðvarð Ólafsson, sem ólst upp á
Akureyri.
Árni minn og fjölskylda. Guð
gefí ykkur styrk á erfíðri skilnaðar-
stundu. Við flytjum ykkur samúðar-
kveðjur okkar í Bergholti 4. Blessuð
sé minning Önnu mágkonu minnar.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þðkk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Fyrir hönd fjölskyldunnar,
Óli Th. Hermannsson.
í dag verður til moldar borin frá
Þorlákskirkju í Þorlákshöfn heið-
urskonan Anna Ólafsdóttir. Á þessu
fagra og bjarta síðsumri hefur hún
háð harða og dapurlega baráttu
fyrir því að fá að halda dýmstu
gjöfinni sem hún átti, lífinu. Það
haustaði að, sjúkdómur sem þjáð
hafði hana ámm saman kom í veg
fyrir að hægt væri að hjálpa henni
í þeirri baráttu. Hún lést hinn 17.
þessa mánaðar í Landspítalanum í
Reykjavík. Ég ætla ekki að reyna
að gera lífshlaupi Önnu nein ýtarleg
skil með þessum fáu kveðjuorðum
mínum. Til þess er ég ekki nógu
kunnug.
Okkar kynni hófust þegar við
hjónin fluttum til Þorlákshafnar
árið 1959. Þá voru þau hjón, Anna
og Ámi St. Hermannsson, hér fyrir
og tóku þátt í því að taka vel og
elskulega á móti okkur. í því efni
vom allir samtaka sem hér bjuggu
þá. Þau vom hjónin sem áttu stóra
bamahópinn í nálægð við húsið þar
sem við fengum inni um stundar-
Friðrika Jónsdóttir
frá Dalvík — Minning
Fædd 23. júní 1898
Dáin 14. september 1993
Nú hefur hún amma á Dalvík
fengið hvíldina. Við systkinin mun-
,Num ætíð minnast hennar ömmu með
hlýhug og virðingu. Amma á Dalvík
hafði yfír sér frið og ró sem smit-
aði alla þá sem vom í návist hennar.
Fyrir okkur eldri systkinin sem
vomm svo lánsöm að hafa einnig
þekkt Elías afa og átt þess kost
að dveljast hjá þeim í Víkurhóli,
munu áhrifín vara eilíflega, því að
Víkurhóll var þessi fasti punktur í
tilvemnni, þegar við vomm í Svarf-
aðardalnum eða í Fagraskógi á
sumrin.
í minningunni er lífið í kringum
sfldarsöltun, atorkan í öllum sem
* kepptust við að breyta silfri hafsins
í krónur og aura, en gáfu sér samt
alltaf tíma til að sinna vinum og
vandamönnum sem komu í heim-
sókn.
Hún var svo rík þessi tilfínning,
að vera alltaf innilega velkomin og
fínna umhyggjuna hjá ömmu, sem
,svo oft birtist í því að hún hafði
áhyggjur af því að við krakkamir
borðuðum ekki nóg. Borðið svignaði
undan alls konar kræsjngum og
ástarpungamir gómsætu virtust
óþijótandi. Svo þegar maginn sagði
stopp eftir að hafa gert þessu öllu
heiðarleg skil, sagði amma oftar
en ekki: „Ja, bömin mín, þið snert-
ið varla á þessu, þið verðið nú að
borða vel svo þið stækkið eitthvað.“
Og hún sagði þetta allt svo fallega
og um leið sannfærandi að einn
ástarpungur í viðbót hvarf ofaní
okkur og amma brosti, strauk yfir
hárið á okkur og fór að tala um
hvað hún væri glöð að sjá okkur.
Öllum þykir gott að fá svolítið
hól og amma var næm á þessa
þörf hjá okkur, einkum þegar við
vorum böm. Það þurfti ekki mikið
til að gleðja bamssál, sem þreifar
sig áfram í leit að sjálfsímynd. Og
þegar hún amma hældi okkur á
sinn indæla hátt, varð þessi sjálfs-
ímynd jákvæð í langan tíma á eft-
ir. Þannig hjálpaði amma okkur
beint og óbeint í þessari stöðugu
leit að sjálfum okkur.
Þórunn, sem er yngst af okkur
systkinunum, kynntist ömmu eftir
að afí var allur, en hefur haft mik-
ið og gott samband við hana og
skrifað henni ófá bréfín í gegnum
árin.
Amma var alltaf sannfærð um
að til væri líf eftir þetta líf. Við
erum viss um að þar verður tekið
á móti henni opnum örmum og
þaðan mun hún vaka yfir okkur
öllum.
Guð blessi þig, elsku amma,
hafðu þökk fyir allt og allt.
Björk, Stefán, Sveinbjörn og
Þórunn Bjarkabörn.
Þegar ég var ungur drengur hjá
ömmu minni á Dalvík og einhver
dó í hárri elli eða frá mikilli van-
heilsu sagði amma mín eitthvað á
þessa leið: „Mikil Guðs blessun var
að hann fékk hvíldina." Þá skildi
ég þetta ekki vel, enda stóð mér
heldur ógn af dauðanum. Hinn 14.
september sl. varð þesi sama bless-
un hlutur ömmu minnar á lokadegi
langrar og farsællar ævi.
Hún fæddist á Hóli í Svarfaðar-
dal, næstyngst bama þeirra Jóns
Bjömssonar og Ingibjargar Jóns-
dóttur. Fjögur systkinanna komust
á legg. Kristín, Zophonías og Bjöm
eru nú öll látin. Friðrika giftist árið
1920 Elíasi Halldórssyni frá
Klængshóli í Skíðadal. Þau stofn-
uðu heimili á Jaðri á Dalvík. Nokkm
síðar byggðu þau Víkurhól sem
eyðilagðist í jarðskjálftanum mikla
2. júní 1934. Nýtt hús og reisulegt
var byggt í staðinn og bar sama
nafn. Elías var húsasmíðameistari
og hagur maður. Hann fékkst einn-
ig við úrsmíðar og silfursmíði. Elías
lést 1964.
Friðrika og Elías eignuðust fímm
böm. Þau eru: Bára, f. 1921, versl-
unarmaður Dalvík, gift Árna Am-
grímssyni; Bjarki, f. 1923, fv. skóla-
stjóri Lögregluskóla ríkisins,
kvæntur Ásthildi Siguijónsdóttur;
Björn, f. 1925, skipstjóri á Dalvík,
kvæntur Ragnheiði Guðmundsdótt-
ur; Þómnn, f. 1931, bókavörður í
Hafnarfírði, gift Yngva Rafni Bald-
vinssyni; Stefán, f. 1934, lést af
slysförum 1951.
í Víkurhóli var iðulega margt um
manninn. í minningunni var stöðug
veisla í eldhúsinu hjá ömmu. Hún
hafði aðkomumenn í fæði og þang-
að litu margir inn, bæði innan sveit-
ar og utan með ýmis mál. Stundum
til að hitta Elías á verkstæðinu eða
til að spjalla og þiggja kaffí að lokn-
um erindum á Dalvík. Á hljómfag-
urri norðlensku var rætt um menn
og málefni og strákur að sunnan
greip á lofti „dalvískuna“ og breytti
um málfar sumarlangt. Aldrei
heyrðist hnjóðsyrði frá ömmu minni
um nokkum mann. Hún tók jafnan
svari lítilmagnans og vildi heldur
ræða kosti manna en breyskleika.
Þar fór saman sterk trú á Guð al-
máttugan og breytni við hana.
Amma naut þess að vera gest-
gjafí og veita ríflega við borðhald.
Gestir urðu aldrei of margir. Rausn-
arleg var hún í betra lagi og það
var henni nánast íþrótt að færa
gjafír og glaðning, stórt og smátt,
og þraut hana aldrei tilefni.
Hún var góður fulltrúi þeirrar
kynslóðar sem lifði breytingu ís-
lensks samfélags úr örbirgð til
bjargálna. Hún var hafsjór fróðleiks
um liðna daga, minnug á kvæði og
sögur og hafði gott skopskyn. Þann-
ig gat hún kætt og frætt barnaböm-
in og þeirra börn meðan heklunálin
fléttaði saman af list smágerð sjöl
og dúka.
Þegar hún er nú til moldar borin
tekur ný kynslóð sæti aldursforset-
ans. í hugskoti okkar lifír minning
traustrar og hlýrrar ættmóður, sem
við öll vildum í einhveiju líkjast.
Friðrik E. Yngvason.