Morgunblaðið - 26.09.1993, Blaðsíða 8

8 B
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 26. SEPTEMBER 1993
1270 Ormur Ormsson Svínfell-
ingur drukknar á leið til íslands.
1904 Undirritaður samningur
við „Mikla norræna frétta-
þráðsfélagið" um lagningu sæ-
síma.
1915 Minnisvarði Kristjáns IX
afhjúpaður.
1951 Mæðiveiki finnst í
Strandasýslu; 1200 lömbum
slátrað.
1960 Ólafur Thors forsætisráð-
herra ræðir við Harold Macmill-
an, forsætisráðherra Breta, um
landhelgismálið á Keflavíkur-
flugvelli.
1962 Spréngjuleit á Keflavíkur-
flugvelli. Tvær þýzkar þotur
lenda með 138 manns innan-
borðs vegna viðvörunar.
1970 Fokker Friendship-flugvél-
in TF-FIL ferst á fjallinu Knúki á
Mykinesi í Færeyjum; flugstjór-
inn og sjö Færeyingar láta lífið.
ERLENT
1679 Friður Dana og Svía f
Lundi. Danir láta af hendi virkin
á Skáni og Bohusléni, Gulland,
Rugen og Holstein-Gottorp.
1820 Bandaríski landneminn
Daniel Boone andast.
1907 Nýja-Sjáland verður ríki í
brezka samveldinu.
1914 Orrusta Rússa og Þjóð-
verja við Niemen hefst.
1918 Orrustan um Meuse-Arg-
onne.
1934 Farþegaskipinu Queen
Mary hleypt af stokkunum.
1950 Bandarískir og suður-kór-
eskir hermenn sækja að úthverf-
um Seoul.
1972 Viðræður Henrys Kissin-
gers við fulltrúa Hanoi-stjórnar-
innar í París.
1977 Ódýrar flugferðir Freddies
Lakers frá Bretlandi hefjast (far-
gjald á leiðinni London-New
York: 59 pund).
1984 Samkomulag Breta og Kín-
verja um að Kínverjar taki við
stjórn Hong Kong 1997.
1989 Síðustu víetnömsku her-
mennirnir fara frá Kambódíu.
AFMÆLISDAGAR
Guðmundur Arason hinn góði
1161. Biskup á Hólum
1203-1237.
Cuthbert Collingwood 1759.
Enskur flotaforingi; næstráð-
andi Nelsons í orrustunni við
Trafalgar.
Kristján X 1870. Konungur Dan-
merkur (1912-1947) og íslands
(1912-1944).
T.S. Eliot 1888. Brezkt skáld, f.
í St. Louis, Missouri. Kunnur
fyrir Ijóðabálkinn Eyðilandið
(1922) og leikritið Morðið í dóm-
kirkjunni (1935); hlaut bók-
menntaverðlaun Nóbels 1948.
George Raf Bandarískur leikari,
kunnur fyrir leik sinn í glæpa-
hlutverkum og tengsl við Maf-
íuna.
George Gershwin Bandarískt
tónskáld; kunnur fyrir söngleik-
inn Porgy og Bess og Rhapsody
in Blue.
Sveinn B. Valfells 1902. Iðnrek-
andi.
Halldór Pétursson 1916. Mynd-
listarmaður.
Ólafur Jóhann Sigurðsson
1918. Rithöfundur; hiaut bók-
menntaverðlaun Norðurlanda-
ráðs 1976.
Sprenging í Parpenon
1687 Parþenon, meistaraverk
byggingarlistar Forn-Grikkja,
hefur nær gereyðilagzt í styrj-
öld Feneyinga og Tyrkja. Fe-
neyskur floti og her undir stjórn
Morosoni og sænska hershöfð-
ingjans Köningsmarck hafa set-
ið um Aþenu og Tyrkir hafa
notað Parþenon fyrir púður-
geymslu. Klukkan 7 í kvöld
hæfði sprengja frá Feneyingum
tyrkneska vopnabúrið á Akra-
políshæð. Þak marmarahofsins
eyðilagðist að mestu og 14 súl-
ur þess hrundu. Ekkert lát er
á bardögum, þótt Feneyingar
hafi náð Akropólis á sitt vald.
Períkles lét reisa hofið handa
meygyðjunni Aþenu, vernd-
arvætti borgarinnar, 447-433
f. Kr. Iktinus og Kallikrates sáu
um verkið undir handleiðslu
Fídiasar, ágætasta myndasmiðs
Hellena. í hofinu var rúmlega
níu metra hátt Aþenulíkneski,
sem Fídías hafði gert. Líknesk-
ið var úr fílabeini, en hár og
klæði úr gulli. Krossfarar eyði-
lögðu það á miðöldum. Áður
en Tyrkir breyttu Parþenon í
vopnageymslu hafði hofið verið
kaþólsk kirkja, múhameðskt
bænahús og kvennabúr.
Drottiing
blúsins látln
1937 Bessie Smith, sem
hlaut viðurnefnið „drottning
blúsins", það er mæðusöngva
blökkumanna, er látin. Bessie
lenti í bílslysi í Mississippi í dag
og henni blæddi til ólífís áður
en sjúkrabíll kom á vettvang.
Þessi seinagangur hefur leitt
til áskana um kynþáttamisrétti.
Bessie Smith var fædd 1894
eða 1898, söng í kirkjukór í
Chattanooga, Tennessee, og
hóf söngferill sinn í ódýrum
knæpum 1912. Á næstu tíu
árum söng hún víða í ótal rev-
íum, kabarettum og fjölleika-
sýningum. Hún var því löngu
orðin fræg þegar hún fór til
New York 1923 til þess að
syngja inn á hljómplötu mæðu-
söngvana Down Hearted Blues
og Gulf Coast Blues. Tveimur
árum áður hafði önnur svört
söngkona, Mamie Smith
(óskyld Bessie), komið blústónl-
ist í tízku með Crazy Blues.
Bessie Smith varð auðug og
fræg og vinsældir hennar náðu
langt út fyrir raðir blökku-
manna, en á kreppuárunum
hallaði undan fæti hjá henni.
Steranotkun
á ðlympíu-
leikunum
1988 Kanadíski spretthlaup-
arinn Ben Johnson flaug heim-
leiðis frá Ólympíuleikunum í
Seoul í dag, þar sem hann hefur
verið sviptur gullverðlaunum
vegna lyfjanotkunar. Þegar
Johnson sigraði í 100 metra
hlaupi á nýju heimsmeti fyrir
tveimur dögum var hann hylltur
sem hetja, en rannsókn leiddi í
ljós að hann hafði notað stera.
Hneykslið er forsíðuefni blaða
víða um heim í dag, en komizt
hefur upp um lyfjanotkun níu
annarra íþróttamanna. Málið
varpar skugga á Ólympíuleikana
að þessu sinni — hina fyrstu þar
sem véstræn ríki og austræn
hafa leitt saman hesta sína síðan
1976. Bandaríkjamenn neituðu
að taka þátt í leikunum í Moskvu
1980 vegna innrásarinnar í Afg-
anistan og Sovétríkin og fylgi-
;
ríki þeirra hundsuðu leikana í
Los Angeles 1984. Vestrænir
íþróttamenn hafa ekki staðið sig
sem skyldi 'í Seoul nú. Sovét-
menn hafa unnið flest verðlaun,
en hetjur dagsins eru keppendur
Austur-Þjóðveija í sundi og
langhlauparar frá Afríku.
Ástralíu-
menn unnu
Ameríku-
bikarinn
1983 Áströlsk snekkja hefur
unnið Ameríkubikarinn fræga,
sem flyzt nú frá siglingaklúbbi
New York í fyrsta skipti í 132
ár. Snekkja ástralska auð-
mannsins Alans Bonds, Austral-
ia II, sigraði í síðustu kappsigl-
ingunni af sjö, sem fram fóru
skammt frá Newport í Rhode
Island. Skipstjóri á áströlsku
snekkjunni var John Bertrand
og bandaríska snekkjan Liberty
undir stjórn Dennis Conners
hafnaði í öðru sæti. Öll ástralska
þjóðin fagnaði sigrinum. Keppt
hefur verið um Ameríkubikarinn
við Newport í 53 ár. Næsta
keppni um bikarinn fer fram við
Ástralíu.
Furstar Evrópu í
heilagt bandalag
1815 Þrír voldugustu. ein- lega utanríkispólitík. Búizt er
valdar Evrópu tókust í hendur vjð að ainr aðrir kristnir vald-
í dag til að staðfesta „heilagt hafar Evrópu undirriti yfírlýs-
bandalag" um að „stjórna þjóð- inguna nema páfínn, sem vill
um sínum samkvæmt boðun ekki láta bendla sig við villutrú.
kristins dóms um réttlæti og Georg krónprins í Bretlandi,
miskunnsemi, en leysa deilur sem stjórnar í forföllum föður
með friðsemd eins og góðum sínSi er yfírlýsingunni mótfall-
bræðrum sæmir“. Franz I Aust- inn af stjórnarfarslegum ástæð-
urríkiskeisari og Friðrik Vil- Um, en samþykkur „heilögum
hjálmur III Prússakonungur meginreglum" heimar. Bretar
standa að þessu baiulalagi . 0g AusturríkisBaenn óttast að á
ásamt Alexander I Rússakeis- , hak við heimsfrelsunardrauma
ara; sem átti huguiyndina. Rússakeisara leynist ötþensluá-
Alexander var kunnur fyrir f0nn, sem kunni að ógna valda-
fijálslyndi framan af ævi og er jafnvægi Evrópu. Castlereagh,
nú orðinn trúhneigður ef marka utanríkisráðherra Breta, segir
má hugmyndir hans um kristi- hugmyndina „frábæra dulspeki
og þvætting". Austurríski utan- af engu“ — ein Laut klingendes
ríkisráðherrann, Metternich, Nichts..
kallar bandalagið „hávaða út