Morgunblaðið - 26.09.1993, Blaðsíða 10

10 B
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 26. SEPTEMBER 1993
-H
Þad er mikið uppnám
að halda tónleika, segir
Þorsteinn Gauti Sigurðsson
píanóleikari
eftir Guðrúnu Guðlaugsdóttur
í tónlistarheimi íslendinga er Þorsteinn Gauti
Sigurðsson rísandi stjarna. Hann hefir nýlega
hlotið Tónvakaverðlaun Ríkisútvarpsins, sem
afhent verða á hátíðartónleikum Ríkisútvarps-
ins og Sinfóníuhljómsveitar íslands þann 30.
september nk. Þar mun Þorsteinn leika kon-
sert nr. 3 eftir Rachmaninof sem hefur ekki
verið leikinn hér fyrr af íslendingi.
„Þessi konsert er af píanóleikurum talinn
bæði langur og erfiður. Ég hef verið lengi
með hann í æfingu og verð feginn að losna
við hann og fara að takast á við eitthvað
annað,“ sagði Þorsteinn í upphafi spjalls
sem blaðamaður Morgunblaðsins átti við
hann fyrir skömmu.
r
Morgunblaðið/Kristinn
orsteinn lauk einleikaraprófí
árið 1979 og var eftir það
við nám í Julliard-skólanum
í New York. Að sögn Þor-
steins hófst saga hans í
Borgarfirðinum árið 1960. „Þar
fæddist ég á bæ sem heitir Hamra-
endar,“ sagði _ hann. „Foreldrar
mínir skildu. Ársgamall flutti ég
með móður minni og þremur eldri
systkinum til Reykjavíkur. Móðir
mín, Guðrún Bima Hannesdóttir,
fór í tónlistarskóla og hefur feng-
ist við tónlistarkennslu frá því ég
var barn. Við systkinin höfum öll
hlotið einhveija menntun í tónlist.
Sigrún, sú elsta, lærði á flautu,
Ólöf lærði á píanó og Jóhann, leik-
ari, hefur lært talsvert í söng.
Milli okkar allra hefur jafnan verið
náið samband. Við systkinin rif-
umst auðvitað stundum hressilega
innbyrðis, en við höfum alltaf stað-
ið saman eins og einn maður gagn-
vart umheiminum.
Meðan ég var á viðkvæmum
aldri saknaði ég þess stundum að
hafa ekki nema stopult samband
við föður minn. Ég var lyklabarn,
fékk að valsa mikið einn um og
hef verið talsvert sjálfráður frá því
ég man eftir mér. Foreldrar móður
minnar voru okkur systkinunum
afar góð. Mér'þótti mjög vænt um
afa minn, hann er nú dáinn, en
amma er á lífi. Þau hjálpuðu
mömmu að halda utan um okkur
börnin. Þótt oft væri þröngt í búi
hjá móður minni, þá skorti okkur
aldrei neitt, en um munað var held-
ur ekki að ræða.
Við fluttum oft búferlum, en
mamma reyndi að halda okkur í
sama barnaskólanum. Ég var í
Laugarnesskólanum. Þessir öru
búferlaflutningar gerðu böndin
milli okkar systkinanna mjög náin,
vinir og leikfélagar komu og fóru.
Frá systkinum mínum og mömmu
hef ég fengið tilfinningalegan
stuðning og hvatningu í námi mínu
og lífsbaráttu.
Mamma bauð mér níu ára göml-
um að prófa að læra á píanó og
hjálpaði mér til að byija með. A
tímabili, meðan ég var í Barna-
músíkskólanum, var ég um það bil
að hætta. Svo fór ég að dýrka
Beethoven og hætti við að hætta.
Áður hafði ég haft gaman af poppi
og rokklögum, enda af þeirri kyn-
slóð sem ólst upp með þá tónlist í
eyrunum. Ég hef raunar alltaf
hlustað á slíka músík ásamt þeirri.
sígildu. Manima hafði áhuga fyrir
annars konar léttari tónlist, t.d.
djassi, hún spilaði oft slíka tónlist
á píanóið heima, auk þess áttum
við plötuspilara. Ég tel mikilvægt
að krakkar fái að kynnast sem
flestum tegundum af tónlist, það
vantar stundum uppá það.“
Er launþijóskur
„Eftir að ég kynntist Beethoven
fór ég að glamra mikið á píanóið,
spila ýmis verk hans en réð illa
við sum og var fúll yfir því. Þrjósk-
an hélt mér að verki. Það er mikil-
vægt að gefast ekki upp. Ég er
launþijóskur. Ég fékk mikla til-
fínningalega útrás við þetta og hef
vafalaust verið að fylla ákveðið
tóm í lífi mínu. Ég ákvað ekki fyrr
en seinna að verða hljóðfæraleik-
ari. Slíkt hlýtur að ráðast af því
hve mikla elju, hæfileika og úthald
menn eiga. Ég ætlaði sem strákur
að verða dýralæknir þegar ég yrði
stór. Ég hef alltaf verið mjög hrif-
inn af dýrum og umgekkst þau í
sveitinni, heima vorum við aldrei
með nein gæludýr. Beethoven þok-
aði þeirri ákvörðun til hliðar. Um
fermingaraldur var ég orðinn al-
gerlega heillaður af tónlist.
Ég fann ekki fyrir því á uppvaxt-
arárunum að tónlistin einangraði
mig eða fjarlægði frá öðru sem
mig langaði að gera. Eftir að ég
varð fullorðinn hef ég hins vegar
fundið fyrir því að ég yrði að neita
mér um ýmislegt vegna æfinga.
Ég var að lesa viðtal við Mörthu
Argerich, frægan píanóleikara, þar
kvartaði hún um einmanaleika,
sagðist hafa þjáðst af því að þurfa
stöðugt að vera ein að æfa. Ég
fann ekki fyrir slíku. Sem barn
æfði ég mig í stofunni, það var
oft fólk í kringum mig og stundum
þurfti að sussa á mig þegar voru
að koma fréttir eða ef systkini mín
voru að lesa fyrir próf. Líklega var
ég frekastur á heimilinu í sam-
bandi við þetta.
Ég hóf nám í menntaskóla en
hætti eftir annan veturinn, fannst
það tefja mig frá því að spila. Ég
hugsaði málið vandlega áður en
ég tók þessa ákvörðun og sé ekki
eftir neinu í því sambandi. Ég hef
aldrei verið mikið fyrir að fá gráð-
ur, hvorki í almennu námi né í
tónlist. Ég les hins vegar mikið og
hef mestan áhuga á sagnfræðilegu
efni, einkum sem snertir nítjándu
og tuttugustu öldina. Tónlistarsag-
an er nátengd sagnfræði. Stund-
um, þegar ég verð hrifínn af ein-
hverju tónverki, les ég í kringum
það. í utanlandsferðum reyni ég
eftir föngum að líta á slóðir þeirra
höfunda sem ég hef þannig kynnt
mér. Ég á mörg uppáhaldstón-
skáld, svo sem Chopin og Liszt,
Scrabin og Rachmaninof og svo
frönsku tónskáldin, ég er hrifinn
af þeirra tónlist.
Ég fór í Tónlistarskólann í
Reykjavík árið 1972, þar var aðal-
kennari minn Halldór Haraldsson.
Hann er góður kennari. í kennslu
tel ég ekki líklegt til árangurs að
gera lítið úr nemendum. Halldór
opnaði margt fyrir mér í sambandi
við píanóleik, lánaði mér plötur og
kenndi mér margt um tækni,
píanóleikara, tónskáld og tónbók-
menntir. Hann glæddi hjá mér
löngunina til þess að verða píanó-
leikari.
Þegar ég var 17 ára gerði ég
mér ljóst að píanóleikurinn yrði nú
varla nein „gífurleg útgerð" í fjár-
hagslegu tilliti, en mér finnst enn
að fólk eigi að taka „sjensa" á slíku
ef það finnur hjá sér mjög sterka
þörf til þess. En hún þarf að vera
mikil því hún verður að duga fólki
gegnum súrt og sætt. Þótt ég gerði
mér þetta ljóst hugsaði ég lítið um
það. Ég hugsaði bara um að ná
betri tökum á píanóleiknum og
var, kannski ómeðvitað, orðinn
staðráðinn í að verða hljóðfæra-
leikari. Faðir minn borgaði fyrir
mig tónlistarskólann, nema síðasta
árið, það fékk ég frítt líklega vegna
þess að ég hef þótt sýna góðan
árangur. Mamma studdi mig auð-
vitað með ráðum og dáð þótt hún
hafi kannski ekki búist við á þess-
um tíma að ég legði píanóleikinn
fyrir mig. Systkini mín studdu mig
líka, þótt oft hafí þau vafalaust
verið þreytt á endalausum æfíng-
um mínum í stofunni heima og
þess vegna kannski ekki verið eins
hljóð og ég óskaði. Slíkt mótlæti
hafði bara öfug áhrif á mig, ég
barðist þess meira áfram.“
Undrabarnadýrkun
„Að loknu einleikaraprófi fór ég
til New York. Fyrsta veturinn var
ég hjá einkakennara, Eugene List.
Ég bjó með Þórhalli Birgissyni
fiðluleikara, vini mínum, á Man-
hattan, í stúdentaherbergi sem
kennarar okkar leigðu okkur fyrir
lágt verð. Fyrsta árið fór í að „taka
stöðuna". Þótt ég æfði mig mikið
fannst mér ég spila illa og gekk
ekki vel að mínu mati. Tónleika
li