Morgunblaðið - 05.01.1994, Qupperneq 15

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 5. JANÚAR 1994
15
Honda CMc (ra aðeins ki. 1.190.000,-
CH) HONDA
Vatnagörðum - Sími 689900
-kjarabob!
,:'Meðalmánaðargreiðsla án vaxta til 3ja ára íyrir Honda Civic 3ja dyra DX árg. 1994
Við
litinn...
DU PONT bílalakk notað
fagmönnum um land allt.
Er bíllinn þinn
grjótbarinn eða
rispaður ?
DU PONT lakk
á úðabrúsa er
meðfærilegt og
endingargott.
Faxafeni 12. Sími 38 000
Tímabær umræða um flóttafólk
eftirBjarna
Arthúrsson
Ein skelfilegasta afleiðing vax-
andi ófriðar er sívaxandi þjóðflutn-
ingar. Enginn veit með vissu
hversu margir flóttamenn eru í
heiminum, en samkvæmt nýlegum
upplýsingum frá Flóttamanna-
stofnun Sameinuðu þjóðanna hefur
fjöldi þeirra tvöfaldast undanfarinn
áratug og er sennilega um 44 millj-
ónir, þar af helmingur á vergangi
í eigin landi. Talið er að á árinu
1990 hafí 10 þúsund manns bæst
í hóp þessa ógæfusama fólks á
dag. Ekkert bendir til að hægja
muni á þessari þróun. Þvert á
móti eru blikur á lofti sem benda
til að vandinn vaxi enn örar næsta
áratuginn.
Á meðan þetta á sér stað er fjöldi
ríkja í heiminum að loka landa-
mærum sínum fyrir flóttafólki, sem
þar með er svipt þeim mannréttind-
um sem alþjóðlegir sáttmálar eiga
að tryggja. Jón Baldvin Hannibals-
son, utanríkisráðherra, hefur ný-
lega kveðið sér hljóðs um þessi
mál og bent á að hlutur okkar ís-
lendinga í að rétta flóttafólki hjálp-
arhönd hafi verið rýr á meðan
nágrannaþjóðir okkar hafi axlað
þungar byrðar. Jafnframt hefur
Ólafur G. Einarsson, menntamála-
ráðherra, sett á laggimar starfs-
hóp til að móta stefnu í málefnum
flóttafólks og nýbúa sem hér setj-
ast að. Ástæða er tii að fagna
þessu því eins og utanríkisráðherra
skrifaði í nýlegri blaðagrein:
...er sú þjóð ekki öfundsverð,
sem skorast undan alþjóðlegri
ábyrgð og sýnir ekki þeim sem
eiga um sárt að binda mannúð í
verki.“
Það er neyðarúrræði að flytja
fólk heimsálfa á milli og búa því
framtíð í nýju framandi landi. Það
er þó óhjákvæmilegt í mörgum til-
vikum. En með myndarlegum
stuðningi við alþjóðlegar hjálpar-
stofnanir sem fást við þennan
vanda má oft koma í veg fyrir þjóð-
flutninga. Neyðarástand er sjaldn-
ast ævarandi og stundum þarf
aðeins að fleyta fólki yfir erfiðasta
hjallann með öflugri neyðaraðstoð.
En dugi hún ekki til verða þær
þjóðir sem taka á móti flóttafólki
samkvæmt alþjóðlegum skuldbind-
ingum sem þær hafa undirgengist
að taka því opnum örmum og gera
því lífið bærilegt — hjálpa því til
sjálfshjálpar í framandi umhverfi.
250 manns á 37 árum
Rauði kross íslands hefur um
árabil veitt flóttafólki erlendis
verulega aðstoð bæði með fjár-
framlögum, sem meðal annars
hafa verið notuð til matvælakaupa,
og með því að senda fólk til starfa
í flóttamannabúðum og á neyðar-
svæði þar sem fólk er á vergangi.
„Brýnast er að móta
stefnu sem tekur mið
af stærð okkar þjóðfé-
lags.“
Einnig hefur Rauði kross íslands
annast val flóttamanna sem hingað
hafa komið í samvinnu við Flótta-
mannafulltrúa Sameinuðu þjóð-
anna að beiðni ríkisstjómar íslands
allt frá árinu 1956. Það ár tókum
við á móti 52 landflótta Ungveijum
og höfum síðan tekið á móti hópum
frá Júgóslavíu (1960), Póllandi og
þremur hópum Víetnama. í allt era
þetta rúmlega 200 manns á 37
áram. Við þann hóp hafa bæst
milli 40 og 50 ættingjar og vensla-
menn Víetnamanna.
Það hefur komið í okkar hlut
hjá Rauða krossi íslands að annast
flóttafólkið fyrsta árið meðan það
er að aðlagast nýjum heimkynnum.
Þessi Jiáttur í starfsemi Rauða
kross Islands hefur verið einstak-
lega ánægjulegur, ekki síst vegna
þess að þegar á heildina er litið
hefur starfið skilað góðum árangri.
Til marks um það má nefna að
mikill meirihluti Víetnamanna hef-
ur flenst hér á landi og spjarað sig
vel. Þeir hafa líka flutt með sér
menningarstrauma sem auðga ís-
lenskt samfélag.
Versnandi ytri aðstæður
En við megum ekki gleyma því
að hingað til hafa ytri aðstæður í
íslensku samfélagi fyrir það fáa
flóttafólk sem hér hefur sest að
verið hagstæðar. Við höfum verið
laus við atvinnuleysisvofuna, sem
er helsti óvinur flóttafólks í ná-
grannalöndum okkar þar sem það
verður fyrir aðkasti, meðal annars
fyrir að „taka vinnu af innfædd-
um“, Núna er þetta breytt. í fyrsta
skipti á þeim rúma áratug sem
víetnamskt flóttafólk hefur dvalið
á íslandi þarf hluti þess að ganga
atvinnulaus þrátt fyrir það góða
orð sem fer af flóttafólki frá Víet-
nam á íslenskum vinnumarkaði,
en það hefur nær undantekningar-
laust reynst vinnuveitendum sínum
vel. Þess vegna er það mín tilfínn-
ing að orðsporið vegi á móti hugs-
anlegum kynþáttafordómum og
því standi víetnamskt flóttafólk
ekki eins illa að vígi og ætla mætti.
Þó verðum við að vera á varð-
bergi, sérstaklega ef við föram að
taka á þessum málum af myndar-
skap, því ef marka má reynslu
Bjarni Arthúrsson
nágrannaþjóðanna, mun andstaða
við flóttafólkið vaxa í réttu hlut-
falli við fjölda þess, ekki síst á tím-
um vaxandi atvinnuleysis. Við
verðum bara að takast á við það
líkt og nágrannaþjóðir okkar gera
þrátt fyrir langvarandi atvinnu-
leysi, sem er miklu meira en það
sem við höfum orðið að þola.
Brýnast er að móta stefnu sem
tekur mið af stærð okkar þjóðfé-
lags og getu okkar til að veita
þeim sem hér fá hæli nauðsynlega
þjónustu svo þeir falli inn í samfé-
lagið. Umfram allt þarf að gefa
þeim kost á að læra tungumálið
með öllum tiltækum ráðum strax
við komuna til íslands. Annars er
hætt við að afkomendur flóttafólks
af annarri og jafnvel þriðju kynslóð
standi aldrei jafnfætis öðram ís-
lendingum á vinnumarkaði, sér-
staklega þegar fólk er langt að
komið. Tungumálið er líka lykillinn
að því að fólk læri um rétt sinn
og skyldur í samfélaginu.
Það er ein af skyldum Rauða
krossins að vekja athygli á því
hvernig hernaður nútímans sem
sífellt verður villimannlegri bitnar
á óbreyttum borguram. Flótta-
mannastraumurinn í heiminum er
bein afleiðing þeirra grimmdarlegu
hildarleikja sem nú era háðir í
flestum álfum heims og era dekksti
bletturinn á samtíð okkar. Rauði
kross íslands fagnar því tímabær-
um áhuga ráðamanna á málefnum
flóttafólks.
Höfundur er formaður flótta-
mannanefndar Rauða kross
íslands.
B)
og 24801 kr. mánaðargreiðslur