Morgunblaðið - 13.01.1994, Blaðsíða 2

2 C
MORGUNBLAÐIÐ VIÐSKIPTI/ATVINN1ILÍF FIMMTUDAGUR 13. JANÚAR 1994
Fyrirtæki
Hagkaup-Bónus samsteypan
með 16,1 milljarðs ársveltu
SAMANLÖGÐ velta Hagkaups, Bónuss og Ikea á síðasta ári nam
alls um 16,1 milljarði og jókst um tæplega 6% frá árinu áður. Vegur
þar þyngst 15% veltuaukning hjá Bónusi sem velti 3,8 milljörðum á
árinu en fyrirtækið bætti við nýrri verslun seint á árinu 1992 á
Seltjarnarnesi. Salan í Hagkaup á sl. ári nam alls um 11.453 milljón-
um samanborið við 11.010 milljónir árið 1992 þannig að aukningin
milli ára er um 4%. Hjá Ikea varð aftur á móti 7,9% samdráttur og
var veltan um 850 milljónir samanborið við 923 milljónir árið 1992.
Samdráttur kom einkum fram í húsgögnum og eldhúsinnréttingum
en hlutur smávöru jókst úr 45% í 55%.
Hlutabréf
Mikil lækk-
un á Flug-
leiðabréfum
GENGI hlutabréfa í Flugleið-
um lækkaði um 12% síðastlið-
inn þriðjudag, en þá áttu sér
stað viðskipti að fjárhæð 102
þúsund krónur að markaðs-
virði á genginu 1,03. Þetta
voru einu skráðu viðskiptin
með Flugleiðabréf vikuna
5.-11. janúar en á gamlárs-
dag voru skráð viðskipti með
hlutabréf í félaginu á geng-
inu 1,17.
Alls námu skráð hlutabréfavið-
skipti vikunnar 7,1 milljón
króna. Þar af voru viðskipti
með bréf í íslenska hlutabréfa-
sjóðnum fyrir 5,876 milljónir.
Hlutabréf í Eimskip hækkuðu
í verði í viðskiptum vikunnar,
fóru úr 3,85 í 3,90. Annars
staðar lækkaði gengi bréfa, en
aðeins áttu sér stað viðskipti
Tneð hlutabréf í sex hlutafélög-
um í vikunni. Bréf í Hlutabréfa-
sjóðnum lækkuðu úr 1,09 í 0,95
eða um 13% í viðskiptum vik-
Samkvæmt upplýsingum Morg-
unblaðsins varð aukning í sölu á
matvöru hjá Hagkaup á sl. ári
meðan sala á sérvara stóð í stað.
Hefur sala á dýrari vörum t.d. fatn-
aði minnkað en sala hefur aukist á
ódýrari vörum. Er nú unnið að því
innan fyrirtækisins að ná betri
árangri með sérvöruna.
Afkomutölur Hagkaups og
tengdra fyrirtækja hafa aldrei verið
gefnar upp en samkvæmt upplýs-
ingum Morgunblaðsins varð þokka-
legur hagnaður á síðasta ári, skv.
bráðabirgðatölum, eins og á árinu
áður. Eiginfjárstaðan batnaði því
bæði árin.
Eins og fram hefur komið stofn-
uðu eigendur Hagkaups móðurfé-
lagið Hof sf árið 1991 sem á hluta-
bréfin í Hagkaup og tengdum fyrir-
tækjum. Dótturfélögin eru nú orðin
níu talsins en það níunda bættist í
hópinn nú um áramótin þegar kjöt-
vinnsla Hagkaups var gerð að sjálf-
stæðu dótturfélagi undir heitinu
Ferskar kjötvörur hf. Hof sf. á auk
þess innkaupafyrirtækið Baug, fjár-
festingarfyrirtækið Þyrpingu, Ikea-
verslunina, Kosta Boda, Fjárfest-
ingarfélagið Þór og Þarfaþing.
Þyrping annast alla fasteignaum-
sýslu fyrir samsteypuna, en þar er
m.a. um að ræða 17.500 fermetra
rými í Kringlunni. Fjárfestingarfé-
lagið Þór hefur fjárfest í 12 fyrir-
tækjum þ.á.m. Bónus, Þórsbrunni
og Futura sem rekur Dominos Pizza
veitingastaðina. Þarfaþing var
stofnað um viðhaldsdeild Hagkaups
og býður fram þjónustu við viðhald
og skipulagningu verslana en flest
verkefni fyrirtækisins eru innan
samsteypunnar.
Bónus-verslanirnar eru níu tals-
ins en tvær bættust við í Færeyjum
skömmu fyrir áramót. Sú tíunda
verður opnuð í Holtagörðum í haust
eins og komið hefur fram.
Morgunblaðið/Þorkell
SKYIMJARI — Rögnvaldur Guðmundsson (t.h.) framkvæmda-
stjóri RKS-Skynjaratækni útskýrir hið nýja kerfi. Með honum á mynd-
inni er Jón E. Friðriksson frá Kaupfélagi Skagfirðinga.
Sjávarútvegur
íslensk skynjarakerfi fyrir frysti-
hús og sláturhús komin á markað
Geta komið í veg fyrir milljónatjón í frystitogurum að sögn Þorsteins
I. Sigfússonar prófessors
RKS-SKYNJARATÆKNI, þ.e. Rafmagnsverkstæði Kaupfélags Skag-
firðinga á Sauðárkróki, hefur sett á markað ný skynjarakerfi fyrir
ammóníak og freon til notkunar í frystitogurum, frystihúsum og slát-
urhúsum, svo dæmi séu tekin. Virka kerfin líkt og innbrots- eða eld-
varnarkerfi og gera því viðvart um leið og leki á sér stað. Freon,
sem er lyktarlaust, er eitt mest notaða kæliefni í frystihúsum og
-togurum ásamt ammoniaki. Geta skynjararnir þannig komið í veg
fyrir milljónatjón af völdum slíks leka, að sögn prófessors Þorsteins
I. Sigfússonar, sem er upphafsmaður verkefnisins. Sagði hann að
mýmörg dæmi væru um stórtjón af völdum slíkra leka, þó frekar í
frystihúsum og -togurum en i sláturhúsum.
Að verkefninu stóðu auk Þor-
steins, Rögnvaldur Guðmundsson,
iðnrekstrarfræðingur og fram-
kvæmdastjóri RKS-Skynjaratækni,
Jón E. Friðriksson, rekstrarstjóri
KS, Kristján B. Garðarsson, fynv.
iðnráðgjafi, og Hróbjartur Jónasson
rafeindavirki. Að sögn Rögnvaldar
kostar fullkomið kerfi í frystihús eða
-togara um 200-300 þúsund krón-
ur. Hægt er að tengja kerfið eld-
varnar- eða innbrotskerfum og með
litlum tilkostnaði er hægt að bæta
öðrum gasskynjurum við. Skynjar-
arnir geta gangsett loka og lokað
fyrir gasstreymi, gangsett viðvörun-
arkerfi eða t.d. hringt í vélstjóra í
frystihúsi og gert viðvart um leka.
Skynjararnir hafa verið til reynslu
sl. sjö mánuði í frystihúsi og slátur-
húsi á Sauðárkróki, en einnig í skut-
togaranum Arnari HEl með góðum
árangri, að sögn Þorsteins. „Við
höfum lagt mikla áherslu á að
þekkja það umhverfi þar sem vöru-
þróunin hefur farið fram, því við
teljum að þannig verði árangurinn
bestur,“ sagði hann og bætti við að
skynjarar fyrir freon og ammoníak
væru til á markaði, en engir þeirra
væru þó þeim kostum búnir að þola
h-30°C. Telja forsvarsménn fyrir-
tækisins því að útflutningsmarkað-
urinn sé vænlegur.
Þá hefur umhverfisráðuneytið
nýverið gefið út reglugerð sem kveð-
ur svo á um að þar sem notuð eru
öflugri freonkerfi en 70 kíló beri
að nota skynjarakerfi. Eru forsvars-
menn fyrirtækisins af þessum sök-
um einnig bjartsýnir á innanlands-
sölu.
Fyrirtæki
Fjárfestingarlánasjóður
Bílaleiga Flugleiða kaup-
ir bíla fyrir 170 milljónir
Iðnlánasjóður fær 46,2
milljón dollara lán
Um 60 milljónum úthlutað í styrki
IÐNLÁNASJÓÐUR tók á sl. ári lán hjá þremur erlendum bönkum
að fjárhæð 36,2 millj. bandaríkjadala eða 2.900 millj. kr. Af þessari
fjárhæð voru 7,7 millj. bandaríkjadala notaðir til þess að greiða upp
tvö eldri lán eða 470 millj. kr. Hinir erlendu bankar, sem veittu lán-
in eru Norræni fjárfestingarbankinn, Banque Générale du Luxembo-
urg og Daiwa Bank.
Lán Norræna íjárfestingarbank-
BÍLALEIGA Flugleiða hefur gengið frá samningi um kaup á sam-
tals 106 bílum frá Heklu og P. Samúelssyni og er gert ráð fyrir að
ganga frá samningi um kaup á 25 bílum til viðbótar frá öðrum
umboðum á næstu dögum. í sumar verða 232 bílar í flota leigunnar
sem er 6% aukning frá því í fyrra.
ans var í frönskum frönkum og sterl-
ingspundum samtals að jafnvirði 8,2
millj. bandaríkjadala. Lánið er til 15
ára með 0,40% heildarálagi á Libor-
vexti (allur kostnaður við lántökuna
innifalinn), og þriggja ára afborgun-
arfresti.
Frá Banque Générale du Lux-
embourg voru tekin lán í þýskum
mörkum að ijárhæð jafnvirði 10
millj. bandaríkjadala. Lánstími er 7
ár með þriggja ára afborgunarfresti
og 0,43% álagi á Liborvexti. Lánið
frá Daiwa Bank var 28 millj. banda-
ríkjadala og var einnig til 7 ára með
0,45% álagi á Liborvexti og þriggja
ára afborgunarfresti. Á tvö seinni
lánin bættist við óverulegur lántöku-
kostnaður.
Heildarfjárhæð erlendra lána Iðn-
lánasjóðs er 10.343 millj. kr. og eru
lánin tekin hjá 9 erlendum bönkum.
Miðað við markaðsaðstæður á liðnu
ári þykja þetta hagstæð lán einkum
með tilliti til lengdar lánstíma.
80 fyrirtæki fá tæplega
60 millj. kr. styrki
í desember úthlutaði stjórn Iðn-
lánasjóðs styrkjum úr Vöruþróunar-
og markaðsdeild að upphæð um 38
millj. kr. vegna verkefna á þessu ári
og í maí mánuði má gera ráð fyrir
að úthlutað verði um 20 millj. kr.
til viðbótar. Styrkveitingar Vöruþró-
unar- og markaðsdeildar eru í megin
atriðum tvíþættar. Annars vegar er
um að ræða styrki til markaðsað-
gerða iðnfyrirtækja á nýjum mörk-
uðum erlendis. Hins vegar er veitir
sjóðurinn styrki til verkefna sem
unnin eru í samvinnu við Iðntækni-
stofnun og Útflutningsráð og bein-
ast að markvissri þjónustu við ein-
stök fyrirtæki.
Umsóknarfrestir um styrki frá
deildinni eru tvisvar á ári, 1. nóvem-
ber og 1. maí. I nóvember sl. bárust
beiðnir að upphæð um 75 millj. kr.
Þar af afgreiddi stjórn sjóðsins styrki
að upphæð 23 millj. kr. til 20 fyrir-
tækja vegna markaðsaðgerða á fyrri
hluta þessa árs en um 15 millj. kr.
var varið til verkefna eins og Frum-
kvæði- Framkvæmd og Vöruþróun
’94 sem eru skipulögð og unnin með
Iðntæknistofnun. Einnig er um að
ræða utflutningsverkefni sem unnin
eru í samráði við Útflutningsráð.
Ætla má að í þessum sérstöku verk-
efnum taki þátt um 40 fyrirtæki
þannig að þegar hefur verið ráðstaf-
að styrkjum sem koma um 60 fyrir-
tækjum til góða, en einnig má gera
ráð fyrir styrkjum til um 20 fyrir-
tækja vegna samþykkta í maí næst-
komandi.
Auk þeirra styrkja sem Vöruþró-
unar- og markaðsdeild veitir, er
áætlað að deildin ráðstafi um 60
millj. kr. í áhættulán til vöruþróunar
til um 20 til 30 fyrirtækja. Nú nýver-
ið samþykkti stjórn sjóðsins að vext-
ir af þeim lánum geti numið allt að
3% á ári sem er lækkun um 2 pró-
sentustig frá því sem verið hafði
áður, en lán þessi eru jafnframt
bundin lánskjaravísitölu.
Sex aðilar lögðu fram tilboð og
var það hæsta 25.676.534 kr. Til-
boðin voru opnuð sl. þriðjudag á
skrifstofu Ríkiskaupa, en opin
Bílaleigan kaupir nýja bíla á
þessu ári fyrir um 170 milljónir
króna, samkvæmt upplýsingum
Flugleiða.' Lögð er áhersla á að
vera með nýja bíla og enga fólks-
bíla eldri en 18 mánaða. Megnið
af þeim bílum sem keyptir verða í
vor verða seldir aftur á næsta ári
þegar aftur verður ráðist í end-
urnýjun.
símalína var til Akureyrar, þannig
að bjóðendur fyrir norðan gátu
einnig fylgst með. Verið er að
vinna úr tilboðunum.
Afkoma Bílaleigu Flugleiða var
góð á síðasta ári. Markaðssókn er-
lendis var efld og skilaði það sér í
auknum viðskiptum. Þá þykja horf-
ur á þessu ári góðar en undanfarn-
ar vikur hafa starfsmenn bílaleig-
unnar unnið að gerð viðskiptasamn-
inga við ferðaskrifstofur og ferða-
heildsala í Evrópu og Bandaríkjun-
Undirbúningur útboðsins, sem
er að frumkvæði Ríkisspítalanna,
er langt á veg kominn. Má búast
við að Ríkiskaup auglýsi það síðari
hluta janúar eða í byrjun febrúar.
Prentunin sem um er að ræða er
sjálfafritandi pappír, bréfsefni,
nafnspjöld, bæklinga og tvö tímarit
stofnananna, svo eitthvað sé nefnt.
Stærsti hluti prentunarinnar fer nú
fram hjá fjórum aðilum, en alls
koma tólf fyrirtæki við sögu.
„Meiningin er að þessum aðilum
fækki að minnsta kosti niður í þijá
og ná út meiri hagkvæmni,” sagði
Pétur.
um.
Prentun
Utboð á prentun
fyrir ríkisstofnanir
VERIÐ er að vinna að útboði fyrir Ríkisspitaiana og Trygginga-
stofnun rikisins um prentun á meginhluta þess efnis sem prenta
þarf fyrir fyrrgreindar stofnanir. Umfang verksins er milli 30 og
40 m.kr. og er þar af leiðandi með stærri útboðum í þessari grein,
að sögn Péturs J. Jónassonar hjá innkaupadeild Ríkisspítalanna.
Stjórnsýslan
Pan hf. með lægsta tilboð
BYGGINGAFÉLAGIÐ Pan hf. á Akureyri var með lægsta tilboð
í byggingu húsnæðis sambýlis fatlaðra við Hafnarstræti 16 á
Akureyri. Verkið nær til allra verkþátta við byggingu húsnæðis-
ins. Hljóðaði það upp á 23.027.849 kr. Kostnaðaráætlun var rétt
tæpar 27 m.kr.