Morgunblaðið - 26.01.1994, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 26. JANUAR 1994
Fj árhagsstaða
lífeyrissj óðanna
eftir Hrafn
Magnússon
Fyrir fáeinum dögum var lögð
fram skýrsla Verzlunarráðs íslands
um lífeyrissjóðina. í skýrslunni
kemur ekkert nýtt fram, sem ekki
var áður vitað. Tvennt er þó já-
kvætt við skýrsluna. Tekið er undir
sjónarmið aðila vinnumarkaðarins
að eðlilegt sé að viðhalda almennri
iðgjaldaskyldu að lífeyrissjóðum og
nauðsynlegt sé að koma í veg fyrir
margsköttun lífeyrissparnaðar.
Ýmislegt annað í skýrslunni orkar
hins vegar tvímælis, svo ekki sé
meira sagt.
Hér verður þó aðeins staldrað við
þá fullyrðingu skýrsluhöfunda að
meirihluti sjóðanna búi við ískyggi-
leg íjárhagsvandræði og að einung-
is sé tímabundið, hvenær margir
þeirra komist í þrot. Þrír lífeyris-
sjóðir, þ.e. Lífeyrissjóður lækna,
rafiðnaðarmanna og matreiðslu-
manna, fá þann dóm að réttast
væri að loka þeim meðan þeir geta
staðið við skuldbindingar sínar.
Þessi fullyrðing er bæði röng og
villandi. Það rétta er að þessir sjóð-
ir standa mjög vel, eiga fyrir öllum
sínum skuldbindingum og munu því
í framtíðinni reynast traustir fyrir
þá sjóðfélaga sem til þeirra greiða.
í skýrslunni er grautað saman
stöðu lífeyrissjóða á almennum
markaði og stöðu lífeyrissjóða með
ábyrgð ríkis og sveitarfélaga. Stað-
reynd málsins er að lífeyrissjóðir á
samningssviði ASÍ hafa bætt stöðu
sína ár frá ári. Er nú svo komið
að flestir sjóðanna hafa ýmist náð
eða eiga stutt í land með að ná
jöfnuði á milli skuldbindinga og
„Það er hins vegar
umhugsunarefni, hvers
vegna lífeyrisnefnd
Verzlunarráðsins finn-
ur hjá sér þá sérstöku
hvöt að vera með
hræðsluáróður í garð
lífeyrissjóðanna og
grafa þannig undan
starfsemi þeirra á jafn
ábyrgðarlausan hátt og
fram kemur í þessari
dæmalausu skýrslu.“
eigna, þegar tekið er tillit til þess
að nýverið hafa verið gerðar breyt-
ingar á reglugerðum sjóðanna, auk
þess sem þeir hafa tryggt sér mjög
háa raunávöxtun langt fram í tím-
ann. Er þessi háa raunávöxtun
langt umfram það, sem gert er ráð
fyrir við mat á lífeyrisskuldbinding-
um þeirra. Eftir síðustu breytingar
á reglugerðum almennu lífeyris-
sjóðanna má ætla að þeir geti stað-
ið við skuldbindingar sínar, ef raun-
vextir haldast á bilinu 3,5% til 4%
og er þá gert ráð fyrir að ævilíkur
aukist enn nokkuð frá því sem nú er.
Upplýsingar um ráðstafanir líf-
eyrissjóðanna til að standa við fjár-
hagsskuldbindingar sínar komu
greinilega fram í skýrslu bankaeft-
irlits Seðlabankans, sem unnin var
úr ársreikningum lífeyrissjóðanna
fyrir árið 1992. Einhverra hluta
vegna er þeim upplýsingum sleppt
í skýrslu Verslunarráðsins. Af
stærri sjóðunum á þó Lífeyrissjóður
sjómanna við vanda að stríða, m.a.
vegna þess að réttindaávinnsla er
þar hagstæðari en almennt gildir
um aðra sjóði. Þau réttindi eru hins
vegar ákveðin með lögum frá Al-
þingi. Fyrir rúmum áratug breytti
Alþingi lögum um Lífeyrissjóð sjó-
manna þannig að sjómenn fá rétt
til töku ellilífeyris frá 60 ára aldri,
ef þeir hafa stundað sjómennsku í
25 ár. Engar ráðstafanir voru hins
vegar gerðar af hálfu löggjafans
til að treysta stöðu sjóðsins. Þá er
hið almenna aldursmark í Lífeyris-
sjóði sjómanna 65 ár í stað 70 ár
hjá almennu sjóðunum. Það ákvæði
er ótvírætt íþyngjandi fyrir sjóðinn.
Hagsmunasamtök sjómanna hafa
ítrekað gert kröfu um að alþingis-
menn bæti úr vanda sjóðsins vegna
60 ára aldursmarksins, enda telja
þau að ríkisvaldið hafi gefið loforð
um að greiða þann kostnaðarauka.
Á það hefur ekki verið hlustað af
stjórnvöldum. Nú er hins vegar ver-
ið að vinna að heildarendurskoðun
á lögum um Lífeyrissjóð sjómanna
00
eftir Valdimar Orn
Flygenring
Herra ritstjóri.
Nú hef ég um árabil átt þess
kost að lesa gagnrýni í þessu ágæta
blaði um leiksýningar hér í borg
undir nafni Súsönnu nokkurrar
Svavarsdóttur. Einhvern tíma
fannst mér hún kjaftfor, sem er nú
að mér sýnist, miðað við skrif henn-
ar undanfarið, hennar eini eftirlif-
andi kostur, ef kost skyldi kalla.
Við þessir óbreyttu getum stundum
misst stjórn á okkur í daglega líf-
inu, sagt ýmislegt sem við svo sjáum
eftir og verið með allskonar svívirð-
ingar við jafnvel alsaklaust fólk.
En Súsanna virðist þeim sjaldgæfa
en jafnframt ákaflega ógeðfellda og
leiða galla haldin að missa stjórn á
sér í ritmáli. Svívirða listamenn sem
eru að vinna af alúð að list sinni á
mjög persónulegan og í alla staði
ófaglegan máta, og þér, herra rit-
stjóri, kórónið svo djöflaverkið með
því að birta það í víðlesnasta dag-
blaði landsins.
Auðvitað skil ég eða að minnsta
kosti tel mig skilja ástæðumar fyrir
þessu stjómleysi konunnar, þar sem
segja má að við séum að beijast við
sama djöful, þann sem helst er hald-
ið í skefjum með ástundun reynslu-
spora, og skilji þeir sem skilja vilja.
En þar sem mér sýnist á hennar
skrifum að þau fari því miður versn-
andi, vona ég að einhverjir ábyrgir
aðiljar á ritstjórn Morgunblaðsins
sjái sóma sinn í því að fá faglegri
gagnrýnanda fyrir leiklistina, leyfa
konunni að jafna sig á stjórnleys-
inu, jafnvel að fást við eitthvað ann-
að á meðan, og koma í eitt skipti
fyrir öll í veg fyrir þessa hneisu.
Ástæðan fyrir þessum skrifum
mínum er margþætt, éjg ann leik-
húsinu og leiklistinni. I sinni tær-
ustu mynd leyfi ég mér að halda
því fram að ekkert listform í sam-
tímanum sé öflugra. En hún fær
bara ekki þrifist hér, meðan misvitr-
ir gagnrýnendur fá að vaða uppi
með forsendulausan dónaskap og
hrein ósannindi undir merkjunum
„en þetta finnst mér bara“. Það hlýt-
ur að vera ósamboðið lesendum
þessa ágæta blaðs, nema þá kannski
sem nafnlaust lesendabréf, þætti þá
vonandi langt fyrir neðan ykkar
virðingu. Hver maður þekkir sinn
vitjunartíma.
Hrafn Magnússon
til að bæta Ijárhagsstöðu hans.
Fram kemui' í skýrslunni að
vandamál opinberra sjóða séu ugg-
vænlegust og hallinn nemi 85 millj-
örðum króna sem sé 55% heildar-
vandans. I blaðagrein fyrir áramót
fullyrðir hins vegar hagfræðingur
Verzlunarráðsins að halli opinberu
sjóðanna sé 111 milljarðar króna
eða 84% heildarvandans og að það
sé einungis tímaspursmál hvenær
skriða gjaldþrota fari af stað hjá
lífeyrissjóðunum. Hvað sem menn
segja um þetta misræmi er þó ljóst
að hallinn er aðallega hjá opinber-
Valdimar Örn Flygenring
„Ástæðan fyrir þessum
skrifum mínum er
margþætt, ég ann leik-
húsinu og leiklistinni. í
sinni tærustu mynd
leyf i ég mér að halda
því fram að ekkert list-
form í samtímanum sé
öflugra. En hún fær
bara ekki þrifist hér,
meðan misvitrir gagn-
rýnendur fá að vaða
uppi með forsendulaus-
an dónaskap og hrein
ósannindi undir merkj-
unum „en þetta finnst
mér bara“.“
Ég veit að margir hafa mótmælt
skrifum Súsönnu á undanförnum
árum, með litlum árangri því miður.
Einhver kvaðst hafa fengið þau svör
að þessi skrif hennar seldu blaðið!
Hvað er þetta eiginlega, selst blaðið
ekki nógu vel? Erum við virkilega
á svo lágu plani hér á þessu fallega
landi, að ekkert seljist nema það
höfði til hinna allra lægstu hvata,
ætlið þið á þessu þykka blaði að
um sjóðum, en ekki hjá lífeyrissjóð-
um á samningssviði ASÍ.
Aðalatriði málsins er þó það,
gagnvart lífeyrissjóðum opinberra
starfsmanna, að sjóðirnir eru reknir
með fullri ábyrgð ríkisins og við-
komandi bæjarfélaga. Hitt er svo
annað mál, að lífeyriskerfi opin-
berra starfsmanna er dýrt, þó það
jafnist að nokkru út við samspil
bóta lífeyrissjóðanna og almanna-
tryggingakerfisins. Hins vegar er
fráleitt að halda því fram að lífeyris-
sjóðir opinberra starfmanna geti
ekki staðið við lífeyrisskuldbinding-
ar sínar, sem eru með fullri ábyrgð
viðkomandi launagreiðenda. Því til
staðfestingar er rétt að taka fram
að bankaeftirlit Seðlabankans gerir
ekki athugasemdir vegna fjárhags-
stöðu lífeyrissjóða, sem reknir eru
með ábyrgð launagreiðenda, svo
sem ríkis, banka eða bæjarfélaga.
Sú fullyrðing í skýrslu Verzlunar-
ráðs íslands um ískyggilega fjár-
hagsstöðu lífeyrissjóðanna er því
bæði röng og villandi. Sjóðirnir
stefna ekki í greiðsluþrot og skriða
gjaldþrota er ekki á leiðinni, eins
og fullyrt er í skýrslunni. Það er
hins vegar umhugsunarefni, hvers
vegna lífeyrisnefnd Verzlunarráðs-
ins finnur hjá sér þá sérstöku hvöt
að vera með hræðsluáróður í garð
lífeyrissjóðanna og grafa þannig
undan starfsemi þeirra á jafn
ábyrgðarlausan hátt og fram kemur
í þessari dæmalausu skýrslu.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Sambands almennra lífeyrissjóða.
taka þátt í þeim ljóta leik?
Ekki ætla ég að gerast ósmekk-
legur og endurtaka eitthvað af því
sem þessi sennilega að öðru leyti
ágæta kona hefur skrifað í gegnum
tíðina um list okkar, þar sem hver
þversögnin fellur þver um aðra í-
endalausri opinberun hennar á eigin
skilningsleysi á vinnu okkar sem
þessa listgrein stundum. Ég get þó
ekki látið hjá líða að taka stein úr
fjalli, skoða örlítið nánar og minn-
ast á síðasta meistaraverkið þar sem
hún reynir að fjalla um ágæta leik-
sýningu Þjóðleikhússins á Seið
skugganna eftir Lars Norén. Þar
dregur hún einn leikarann út úr
annars einhverskonar lofræðu um
verkið og leikinn, og finnur honum
allt til foráttu, ég hirði ekki um að
endurtaka það skítkast. Það er ekki
þess virði. Ég átti þess kost að sjá
þessa sömu sýningu daginn eftir
frumsýningu, þetta er mikil ágætis
sýning og vel leikin í alla staði, en
hvernig má það vera að hann Pálmi,
sem stendur sig mjög vel í þessari
sýningu, sé svona lélegur að hennar
dómi? Það eru bara flórir leikendur
sem bera uppi þetta magnaða verk
í þijá og hálfan tíma og Pálmi leik-
ur auðvitað eina af lykilpersónun-
um. Hefur Súsanna aldrei heyrt um
mótleik og mikilvægi hans eða
„fannst henni kannski bara“ Eugene
(hlutverk Pálma) svona leiðinleg
persóna og þess vegna fór Pálmi j
taugarnar á henni eða fer hann í
taugarnar á henni út af einhveiju
allt öðru þessu óviðkomandi? Veit
hún ekki að af þeim sem við þolum
verst, lærum við mest, því þeir eru
svo líkir okkur.
Ég veit sosum að það er varla
viðeigandi að ég sem starfandi leik-
ari sé að agnúast þetta út í ykkur
út af þessum tittlingaskít. En þar
sem ég hirði lítt um örlög mín á
listasíðum Morgunblaðsins og unni
þeim mun meira leiklistinni læt ég
þó slag standa og brýni mitt deiga
sverð í þeirri von og trú að þér,
herra ritstjóri, og þú, Súsanna Svav-
arsdóttir, skiljið velviljann í þessum
skrifum mínum og komið í veg fyr-
ir það að við í þessari aumu stétt,
kenndri við þjófa og flakkara, köfn-
um einhvern morguninn ofan í
Morgunblaðið með vínarbrauð fast
í okkar mikilvæga koki.
Virðingarfýllst.
Höfundur er leikari.
Áttu kött?
Þú þarft ekki endilega að
losa þig við köttinnl!
Óskað er eftir sjálfboðaliðum til að taka þátt í
rannsóknum á kattar- og rykmauraofnæmi.
Vinsamlegast hringið í síma 2 24 00
milli kl. 9.00 og 16.00.
Lungna-og berklavarnadeild,
Heilsuverndarstöð Reykjavíkur.
BARÁTTUGLEÐI
Stuðningsmenn Ingu Jónu
Þórðardóttur halda baráttugleði
að Vesturgötu 2 (Álafosshúsinu)
írá kl. 17.00 á morgun,
fimmtudaginn 27. janúar.
Léttar veitingar.
Meðal gesta verða: Raddbandið,
leikararnir Helga Bachmann og
Helgi Skúlason og Egill B.
Hreinsson, píanóleikari, ásamt
söngkonunni Eddu Borg.
Sýnum hug okkar í verki.
Fjölmennum og stillum saman
strengi á lokasprettinum. StuOningsmenn ■ Fjárötiunarnefndin.
Mitt deiga sverð

(
e
c.
1
i
L
«
«
e
1
+