Morgunblaðið - 09.09.1994, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 9. SEPTEMBER 1994 27»
Morgunblaðið/Kristinn
fíngur á löngum köflum og Svíarnir
verða að leggjast í nauðvörn. Kliður
fer um mannfjöldann sem iýkur sund-
ur einum munni: „ísland, ísland, ís-
land . ..“ Strákunum vex ásmegin við
hvatninguna og oft skellur hurð nærri
hælum við mark hins hugprúða Ra-
vellis sem lætur skammirnar dynja á
félögum sínum. „Bra Thomas,“ er það
eina sem ölvaði Svíinn í stúkunni
getur stunið upp allan síðari hálfleik-
inn.
En allt kemur fyrir ekki, strákunum
tekst ekki að jafna metin. Smám sam-
an fjarar vonarneistinn út og hnípinn
landinn tekur að yflrgefa leikvanginn.
„Við lékum vel. Þeir urðu nú í þriðja
sæti á HM.“ „Það vantaði bara herslu-
muninn. Við vorum óheppnir að ná
ekki að skora!“ „Svíarnir geta prísað
sig sæla með þessi úrslit!" „Það mátti
vart á milli sjá hvort liðið fékk brons-
ið í sumar!“
Stundarfjórðungi eftir leikinn er allt
með kyrrum kjörum á ný. Bréfsnifsi,
tómar bjórdósir og sænskir víkinga-
hjálmar eru til vitnis um stórkostlega
skemmtun, sem orðin er minningin
ein. Andinn svífur þó enn yflr vötnum
því þegar litið er yfír leikvanginn er
ekki laust við að kunnugleg vísa ómi:
„ísland, ísland, ísland...“
Söguleg heimsókn þýskrar flotadeildar til íslands
Fyrsta koma þýskra
kafbáta frá lokum seinni
heimsstyijaldarinnar
Þýsk flotadeild er nú í kurteisisheimsókn
í Reykjavík, en hingað kom flotadeildin
að afloknum heræfingum á vegum NATO
*
á hafsvæðinu milli Islands og Færeyja.
Hallur Þorsteinsson ræddi við Raimund
Wallner sjóliðsforingja flotadeildarinnar.
Morgunblaðið/Júlíus
RAIMUND Wallner sjóliðsforingi í káetu sinni um borð í Meer-
burg, fylgdarskipi kafbátanna í þýsku flotadeildinni sem nú heim-
sækir Island.
TVEIR þýsku kafbátanna við Miðbakka í Reylqavíkurhöfn í gær.
I baksýn er fylgdarskip þeirra, Meerburg.
KLw,. w.
ýsk flotadeild undir stjórn
Raimunds Wallners sjóliðs-
foringja kom í kurteisisheim-
sókn til Reykjavíkur í gærmorgun,
en flotadeildin hefur síðastliðna viku
tekið þátt í heræfíngum á vegum
Atlantshafsbandalagsins á hafsvæð-
inu milli Færeyja og íslands. í flota-
deildinni eru þrír kafbátar auk fylgd-
arskips og dráttarskips, og heldur
hún héðan til Stavanger í Noregi.
Rúmlega 200 manna áhöfn er á skip-
unum samanlagt og þar af eru 64 í
áhöfnum kafbátanna sem allir eru
knúnir dísilvélum. Þetta er í fyrsta
sinn frá lokum síðari heimsstyijald-
arinnar sem þýskir kafbátar koma
hingað til lands, en að sögn Walln-
ers hefur starfsvettvangur þýska
flotans breyst verulega eftir að kalda
stríðinu lauk og starfsemi hans ekki
lengur bundin eingöngu við heima-
höf. Skipin í flotadeildinni verða al-
menningi til sýnis á morgun, laugar-
dag, milli kl. 13 og 17, en skipin
liggja við Miðbakka.
Mannafli í flota þýska hersins í
dag er að sögn Wallners sjóliðsfor-
ingja um 29 þúsund
manns, en í kalda stríðinu
var mannaflinn hins vegar
36 þúsund manns. Þá voru
24 kafbátar í flotanum, en
í dag eru þeir 20 talsins
og eru 12 þeirra í flotadeildinni sem
Wallner stjórnar. Hann sagði að
knýjandi nauðsyn væri á því fyrir
þýska kafbátaflotann að kynnast
aðstæðum á djúpsævi í Norður-Atl-
antshafi, en æfíngasvæði flotans sem
hann stjómar hefur hingað til aðal-
lega verið á grunnsævi í Eystrasalti
þar sem heimahöfn flotans er í Ec-
kernförde nærri Kiel. Hann sagði að
ágætistækifæri gæfist til æfinga.í
samstarfi við herstöðina í Keflavík,
en í þeim heræfíngum sem nú var
að ljúka hafði flotadeildin samstarf
við flugvélar frá Hollandi, Bretlandi,
Bandaríkjunum, Frakklandi, Ítalíu
og Þýskalandi.
„Af sögulegum ástæðum og vegna
ákvæða í stjórnarskrá Þýskalands
var þátttaka landsins í starfi Samein-
uðu þjóðanna takmörkuð við það sem
að mannúðarmálum snýr, og einnig
var þátttaka Þýskalands í NATO háð
ákveðnum takmörkunum. Þessum
takmörkunum hefur nú verið aflétt
og erum við jafngildir þátttakendur
á við aðrar þjóðir í starfi Sameinuðu
þjóðanna með öllum þeim skyldum
sem því fylgir. Þetta hefur að sjálf-
sögðu áhrif á starfsemi þýska sjó-
hersins sem nú er ekki lengur tak-
mörkuð við heimahöf í Norðursjó og
Eystrasalti. Við höfum því fært út
kvíarnar, því að ef við neyðumst ein-
hvern tíma að taka þátt í alþjóðlegum
hernaðaraðgerðum einhvers staðar í
heiminum þá verðum við að sjálf-
sögðu að vera kunnugir þeim haf-
svæðum þar sem við þurfum að
leggja okkar af mörkum.
Þannig eru tveir kafbát-
anna í flotadeild minni nú
í Miðjarðarhafinu og við
erum hér á íslandi. Þetta
þýðir samt ekki að umsvif
okkar hafí aukist, heldur aðeins að
við förum um hafsvæði sem eru fjær
heimalandinu,“ sagði Wallner.
Erfiðir viðureignar
Þýsku dísilkafbátarnir eru um 500
tonn og eru þeir meðal þeirra smæstu
sem fyrirfinnast í sjóherjum í heimin-
um. Þeir eru búnir fjarstýranlegum
tundurskeytum sem hafa óvenju-
mikla langdrægni og því skeinuhætt-
ir í hernaði. Að öðru leyti eru þeir
búnir öllum fullkomnasta búnaði til
hernaðar sem fyrirfinnst. Að sögn
Wallners eru kafbátarnir mjög erfiðir
við að eiga fyrir hugsanlega and-
stæðinga i hemaði, því að auk þess
að vera litlir og veí útbúnir eru þeir
smíðaðir úr ósegulmögnuðu stáli og
þannig nánast ógreinanlegir á meðan
þeir koma ekki í yfirborð sjávar til
loftskipta, en það er nauðsynlegt til
að endurhlaða rafgeymana um borð.
Við þær aðstæður koma loftpípur upp
yfir yfirborð sjávar og þær eru grein-
anlegar í ratsjám, þannig að undir
þeim kringumstæðum eru kafbátarn-
ir lítt varðir. Þegar þeir eru hins
vegar í kafi og knúnir rafmagni em
þeir algjörlega hljóðlausir og því mjög
ógnandi andstæðingar. Þetta gerir
það að verkum, segir Wallner, að
bandamenn Þjóðveija hafa mikinn
áhuga á að taka þátt í heræfingum
með þátttöku kafbátanna.
Sérstaklega valin áhöfn
í áhöfn hvers kafbáts í flotadeild
Wallners em 22 menn og sagði hann
lífið um borð alls ekki vera þægi-
legt. Kafbátamir væm
hægfara og hlaðnir tölvum
og öðrum tækjabúnaði og
áhöfnin hefði litið svigrúm
til að draga sig í hlé og
njóta einvem. Hann sagði
áhöfnina vera sérstaklega valda eftir
skapgerð einstaklinganna og sál-
fræðilegum styrkleika og mannskap-
urinn væri því vel búinn til að mæta
því sem hans biði á hafi úti. Kafbát-
arnir væm útbúnir til að geta verið
í þrjátíu daga úthaidi á stríðstímum,
en á friðartímum væri hámarks-
tíminn sem liði milli þess að komið
væri til hafnar hins vegar 20 dagar.
Þannig hefðu nú liðið 13 dagar frá
því lagt hefði verið úr höfn í Eckern-
förde þar til komið var til hafnar í
Reykjavík. Héðan héldi flotadeildin
svo til heimahafnar í Þýskalandi með
viðkomu í Stavanger í Noregi, og á
leiðinni tæki hún þátt í æfingum með-
heijum NATO.
„Við höfum aldrei lent í neinum
erfiðleikum með mannskapinn þess
eðlis að menn hafi bugast eða átt
við einhvers konar sálræn vandamál
að stríða. Það er vissulega gaman
að fara um borð í kafbát og halda á
haf út í fámennum hópi góðra vina,
en þau tengsl sem myndast milli
mannanna eru mjög náin. Þetta á
sér líka langa hefð í Þýskalandi en
það er önnur saga,“ sagði Wallner.
Þátttaka íslands
mikilvæg
Wallner sagðist telja þátttöku ís-
lands í NATO enn vera mjög mikil-
væga, en líkja mætti landinu við risa-
stórt flugmóðurskip. Landið hefði
gegnt veigamiklu hlutverki í kalda
stríðinu hvað varðaði eftirlit með
umsvifum herskipaflota Varsjár-
bandalagsins, og þá sér-
staklega sovéskra kafbáta
í N-Atlantshafi.
„NATO aðlagast hægt
og sígandi nýjum aðstæð-
um, en sem starfandi
bandalag hefur það reynst mjög mik-
ilvægt til dæmis í ríkjum fyrrum
Júgóslavíu. Það þarf tíma til að að- ~
lagast nýjum kringumstæðum og því
sem maður hefur lætur maður ekki
fyrir róða án þess að vita hvert ferð-
inni er heitið. Ég reikna því með að
starfsemi herstöðvarinnar í Keflavík
verði haldið áfram um sinn ef ekki
til langfrarna, það er að segja svo
lengi sem ísland samþykkir það,“<
sagði Wallner.
Breytingar
eftir lok kalda
stríðsins
Bátarnir
skeinuhættir
í hernaði