Morgunblaðið - 24.08.1995, Blaðsíða 10

10 B FIMMTUDAGUR 24. ÁGÚST 1995
VIÐSKIPTI
MORGUNBLAÐIÐ
Það sem af er þessu ári hefur Seðlabanki íslands fyrir hönd
ríkissjóðs gengið frá fimm mismunandi lánasamningum á erlendum mörkuðum.
Víða leitað
fanga
Seðlabanki íslands hefur á undanfömum
árum farið um víðan völl í lánsfjáröflun fyr-
ir ríkissjóð. Hanna Katrín Friðríksen fékk
upplýsingar hjá Ólafi ísleifssyni, fram-
kvæmdastjóra alþjóðasviðs Seðlabankans,
um þá lánasamninga sem gerðir hafa verið
á þessu ári.
UM SÍÐUSTU mánaðamót
skýrði Morgunblaðið frá
því að Seðlabanki íslands
hefði undirritað samning
við Evrópska fjárfestingarbankann,
EIB, í Lúxemborg um lán að fjárhæð
40 milljónir ekna, sem svarar tii um
3,4 milljarða íslenskra króna. Um
var að ræða síðari hluta fjármögnun-
ar í tengslum við framkvæmdir við
Vestfjarðagöng og samgöngumann-
virki á höfuðborgarsvæðinu. Við
undirritun samningsins var ákveðið
að fresta lokaákvörðun um vaxtakjör
og útborgun lánsins og bíða færis
.þar til kjör yrðu lántakanda hag-
stæðari.
Undir millibankavöxtum
í síðustu viku var síðan gengið
frá umræddum samningi, vaxtakjör
ákveðin og lánið greitt út. Sam-
kvæmt samningnum er lánið til 10
ára og ber fasta vexti 7,78% á ári
sem samkvæmt sérstökum vaxta-
skiptasamningi við Union Bank of
Switzerland skipast yfir í millibanka-
vexti í London, eða svonefnda líbor-
vexti, að frádregnum 0,075%. Þetta
mun vera fyrsti samningur um er-
Ient langtímalán fyrir ríkissjóð Is-
lands þar sem vaxtakjör frá upphafi
lánstíma liggja undir millibank-
avöxtum.
Evrópski fjárfestingarbankinn var
stofnaður í kjölfar undirritunar
Rómarsáttmálans árið 1958 og veit-
ir fjárfestingarlán í samræmi við
markmið Evrópusambandsins, aðal-
lega til verkefna sem varða byggða-
þróun, samgöngur, fjarskipti, orku-
flutninga, umhverfismál o.fl. Um-
rætt lán er hið fyrsta sem bankinn
lánar til verkefna hér á landi, en
með samningnum um EES opnaðist
sá möguleiki, enda byggir umrædd
lántaka ríkissjóðs á sameiginlegri
áætlun ESB og EFTA um aukningu
hagvaxtar og atvinnu á Evrópska
efnahagssvæðinu. Að sögn Olafs
má gera ráð fyrir að lánasamningur
ríkissjóðs marki upphafið að frekari
■viðskiptum Evrópska fjárfestingar-
bankans hér á landi.
Fimm ólíkir lánasamningar
Það _sem af er árinu hefur Seðla-
banki íslands, fyrir hönd ríkissjóðs,
gengið frá fimm mismunandi lána-
samningum. í júní sl. var samið við
við Norræna fjárfestingarbankann,
NIB, um lán að íjárhæð 36 milljónir
ekna eða sem svarar til um 3 millj-
arða íslenskra króna. Þar var um
að ræða fyrri hluta hluta fjármögn-
unar vegna framkvæmda við Vest-
- fjarðagöng og samgöngumannvirki
' á höfuðborgarsvæðinu. Lán Nor-
ræna fjárfestingarbankans er til 12
ára og greiðist í einu lagi að þeim
tíma liðnum. Ríkissjóður á kost á
að greiða lánið niður með jöfnum
sex mánaða afborgunum á þremur
árum þannig að heildarlánstími yrði
15 ár. Vextirnir eru breytilegir og
i miðast við millibankavexti í London
í ekum að viðbættu álagi upp á
0,07%. Vaxtakjör lánsins gilda fyrir
fyrstu fimm ár lánstímans og verða
þá endurskoðuð.
„Hér er um að ræða eðlislík lán
þar sem í báðum tilfellum er lánað
til ákveðinna framkvæmda. Það er
óhætt að telja kjör þessara lána rík-
issjóði afar hagstæð," sagði Ólafur.
Skammtímabréf í helstu
viðskiptamyntum
í ágústbyijun var undirritaður
samningur um útgáfu á skammtíma-
bréfum ríkissjóðs á _ alþjóðlegum
markaði. Seðlabanki íslands hefur
með höndum útgáfu slíkra víxla og
annaðist undirbúning samningsins.
Að sögn Ólafs er hér um að ræða
endurnýjum á samningi sem var
upphaflega gerður árið 1985, en þá
varð ríkissjóður íslands fyrstur lán-
taka sinnar tegundar til að gefa út
skammtímabréf af. þessu tagi á al-
þjóðlegum markaði. „Þessi samning-
ur tekur mið af þeirri þróun sem
hefur orðið á víxlamarkaði að undan-
förnu,“ sagði Ólafur. „Til þessa hafa
alþjóðlegir víxlar ríkissjóðs verið
gefnir út í dölum, en eftirleiðis verð-
ur heimilt að gefa út víxla í helstu
viðskiptamyntum, t.d. þýskum
mörkum, sterlingspundum og
ekum.“
Ólafur sagði ennfremur að góð
reynsla hefði fengist af víxlaútgáfu
ríkissjóðs og hún hefði skapað færi
á sveigjanlegri fjármögnun á hag-
stæðum kjörum, en víxlar ríkissjóðs
eru gefnir út á vöxtum sem eru
nokkru lægri en millibankavextir í
London.
Um síðustu áramót nam fjárhæð
útistandandi víxla ríkissjóðs 265
milljónum dala sem svarar til um
18 milljarða íslenskra króna miðað
við gengi þess tíma. Nýi samningur-
inn kveður á um hækkun á há-
marksfjárhæð útgáfunnar úr 350
milljónum dala í 500 milljónir dala.
„í þessum nýja samningi er um að
ræða veigamikla breytingu þar sem
eftirleiðis verður hægt að gefa út
víxla í fleiri myntum en Bandaríkja-
dal, en við höfum orðið varir við
spurn fjárfesta eftir skammtíma-
bréfum í Evrópumyntum," sagði
Ólafur.
Að sögn Ólafs er komin góð
reynsla á útgáfu skammtímabréfa
sem lánfjáröflun á alþjóðlegum
markaði. Nú næmu samningar um
slíka víxlaútgáfu 15% af erlendum
skuldbindingum ríkissjóðs. „Þó svo
að hámarksfjárhæð útgáfunnar sé
orðin 500 milljónir dala er ekki þar-
með sagt að ríkissjóður nýti sér það.
Hins vegar er gott að vita af þessum
möguleika til að geta mætt tíma-
bundinni fjárþörf. Þá er hér um að
ræða góð kjör þar sem ávöxtun bréf-
anna er 0,07-0,08% undir millibank-
avöxtum.“
Öflugt öryggisnet
Samhliða samningnum um víx-
laútgáfuna var undirritaður samn-
ingur um fjölþjóðlegt bankalán til

Morgunblaðið/
NÝLEGA var undirritaður samningur um fjölþjóðlegt bankalán
til ríkissjóðs að fjárhæð um 13 milljarðar íslenskra króna. Láns-
vextir samsvara millibankavöxtum að viðbættu 0,07% álagi og
er hér um hagstæðari kjör að ræða en áður á sambærilegum
lánasamningum ríkissjóðs. Olafur Isleifsson, framkvæmdastjóri
alþjóðasviðs Seðlabanka íslands, segir samninginn endurspegla
stöðu ríkissjóðs sem virts lántakanda á alþjóðlegum markaði.
Morgunblaðið/
ÞESSI mynd birtist með frétt í hinu virta fjármálariti Internat-
ional Financing Review um lántöku ríkissjóðs sem nefnd er í
myndatextanum hér að ofan.
Vægi mynta í erlendum lánum 1986-94
r- Aðrar myntir
’ -ECU
Japönsk jen
Svissn. frankar
Þýsk mörk
Sterlingspund
Bandaríkja-
dollar
Afborganir af langtímalánum ríkissjóðs
Staðan 31. desember 1994
20
15milljarðar kr.
10
□

'96 '97 '98 '99 '00 '01 '02 '03 '04 '05 '06
2016
fimm ára að fjárhæð 200 milljónir
dala, eða um 13 milljarðar íslenskra
króna. Þar er um að ræða svokallað
veltilán sem má nota ogjgreiða inn
á eftir þörfum. Að sögn Olafs er að
öðru jöfnu ekki gert ráð fyrir að
lánsféð verði greitt út til ráðstöfunar
fyrir ríkissjóð, heldur myndi lánið
varasjóð fyrir lántaka sem grípa
megi til þegar þörf krefji'. Lánið leys-
ir af hólmi tvö eldri alþjóðleg bankal-
án ríkissjóðs frá 1986 og 1992.
Samkvæmt lánasamningnum er
ríkissjóði heimilt að nota lánsféð
þijá, sex eða tólf mánuði í senn og
fæst lánsíjárhæð greidd út í dölum
eða öðrum helstu viðskiptamyntum
að vali lántaka. Á lánstímanum
greiðir ríkissjóður fasta þóknun ár-
lega sem nemur 0,07% af samings-
fjárhæð. Lánsvextir samsvara milli-
bankavöxtum að viðbættu 0,07%
álagi og er hér um hagstæðari kjör
að ræða en áður getur á sambærileg-
um lánasamningum ríkissjóðs. Er-
lend Ijármálarit flölluðu nokkuð um
þennan fjölþjóðlega lánasamning ís-
lenska ríkisins_ og þar var það sam-
hljóða álit að íslendingar hefðu náð
góðum kjörum, enda væru markaðs-
skilyrði hagstæð lántakendum um
þessar mundir.
Að sögn Ólafs felur þessi samn-
ingur í sér reiðufjáitryggingu fyrir
ríkissjóð, enda standi öll samnings-
fjárhæðin til reiðu með dags fyrir-
vara ef þörf skapist á lánsfé um
skamman tíma. Hluti lánsfjárhæðar
er til reiðu samdægurs ef þörf kref-
ur. „Með þessum samningi hefur
verið strengt öflugt öryggisnet undir
erlenda fjármögnun ríkissjóðs og
segja má að samningurinn endur-
spegli stöðu ríkissjóðs sem virts lán-
takanda á alþjóðlegum markaði.
Ólafur sagði að hér væri um að
ræða stærsta samning af þessu tagi
sem ríkissjóður hefði gert. „Lánið
var boðið út á alþjóðlegum banka-
markaði 22. júní sl. og var upphaf-
lega leitað eftir áskriftum _ banka
fyrir 175 milljónum dala. Útboðið
hlaut góðar viðtökur á markaði og
við lok þess 7. júlí sl. höfðu 24 bank-
ar frá 8 löndum skráð sig fyrir sam-
tals 260 milljónum dala. í kjölfar
þeirrar niðurstöðu var ákveðið að
hækka samningsíjárhæðina í 200
milljónir dala,“ sagði Ólafur.
Citibank í London var í forsvari
við lántökuna og hafði þar til aðstoð-
ar bankana Enskilda og J.P. Morg-
an. Þessir þrír bankar höfðu einnig
forystu í bankalánunum tveimur sem
þetta lán leysir af hólmi. „Það er
mikill fengur fyrir ríkissjóð að vera
í viðskiptasambandi við hinar
traustu bankastofnanir sem eiga
aðild að þessum sanmingi," sagði
Ólafur.
Lánastýring
í þessari umfjöljun um lánasamn-
inga Seðlabanka íslands fyrir hönd
ríkissjóðs á alþjóðlegum mörkuðum
það sem af er þessu ári, er ótalin
skuldabréfaútgáfa á Evrópumarkaði
í janúar sl. Þá voru gefin út bréf
að fjárhæð 15 milljarðar japanskra
jena sem svarar tii 10,2 milljarða
króna. Bréfin bera 4,90% fasta árs-
vexti og greiðast upp í einu lagi í
lok lánstímans sem er 10 ár. Láns-
fénu var varið til almennrar ráðstöf-
unar fyrir ríkissjóð á grundvelli
lánsfjárlaga fyrir árið 1995.
„í tengslum við iántökuna var
ákveðið að gerður yrði gjaldmiðla-
skiptasamningur með það að mark-
miði að draga úr gengisáhættu rík-
issjóðs. Með tveimur gjaldmiðla-
skiptasamningum var hluta af eldri
lánaskuldbindingum í japönskum
jenum skipt yfir í svissneska franka
á 4,84-4,88% föstum vöxtum," sagði
Ólafur.
Stýring á erlendum lánum ríkis-
sjóðs felur í sér að samsetning er-
lendra lána sé með hagkvæmum
hætti, m.a. með tilliti til vaxtakjara,
lánstíma og gjaldmiðlasamsetning-
ar. Þannig hafa til dæmis verið not-
uð uppsagnarákvæði lánasamninga
til að endurijármagna lánsfé með
hagkvæmari kjörum en áður giltu
auk þess sem Seðiabankinn notar
vaxta- og gjaldmiðlaskipti og aðrar
fjármálalegar aðferðir til að ná
markmiðum á sviði lánastýringar.
Á meðfylgjandi myndum má ann-
ars vegar sjá vægi mynta í erlendum
lánum ríkissjóðs í árslok 1986 til
1994. Lánasamningar ríkissjóðs á
þessu ári sem fjaliað hefur vecið um
hér að framan eru því ekki með í
myndinni. Hins vegar má sjá afborg-
anir erlendra lána ríkissjóðs miðað
við stöðu í árslok 1994 þar sem sést
að þorri afborgana dreifist á næstu
10 ár.