Morgunblaðið - 01.09.1995, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 1. SEPTEMBER 1995 C 7
DAGLEGT LÍF
iMKi *
■ .

SKATTAR
REIKNAÐIR
BB Laun og skattar á ÍSLANDI7
Heildarlaun Tekjuskattur % Hrein laun %
Gjaldkeri 80.500 kr 9.210 kr 11,5% 71.290 kr 88,5%
Ritari 96.500.- 15.918,- 16,5% 80.582 83,5%
Símavörður 82.600 .- 10.090 .- 12% 72.510.- 88%
Verkamaður 73.600.- 6.316.- 8,5% 67.284.- 91,5%
Sorphirðir *2 100.728 .- 17.691 .- 17,5% 83.037.- 82,5%
Trésmiður 106.300.- 20.028.- 19% 86.272.- 81%
Bifvélavirki 111.100,- 22.040.- 20% 89.060.- 80%
1) Greidd meðallaun áIslandi skv: upplýsingum kjararannsóknanefndar Taxtar eru lægri hjá öllum nema gjald-
kerum. Hjá sorphirði er innifalinn bónus, 1.100 kr. á dag, og yfirvinna, enda ekki tekin ðll matar og kaffihlé.
‘8) Miðað er við 21 árs starfsmann, en laun hækka með lífaldri.
Á ÍSLANDI er hlutfall skatta
41,93% af tekjum, en frá reikn-
uðum sköttum dregst persónu-
afsláttur sem er 24.544 kr. á
mánuöi. Víöast annars staðar
er miðað við skattleysismörk,
sem eru 58.536 krónur hér á
mánuði. Er það töluvert hærra
í nágrannalöndum okkar og er
útsvar innheimt með sköttum
til ríkissjóðs. Þess má geta að
skattar eru dregnir af orlofi á
yfirvinnu á Islandi og að sögn
Ásgeirs Valdimarssonar, hag-
fræðings, leiðir þetta til skatt-
greiðslu fyrirfi-am af orlofs-
fénu.
Danmörk
5% skattur er dreginn af heild-
arlaunum og er fénu m.a. varið til
styrktar atvinnulífs 1 landinu.
Skattur þessi var tekinn upp á
síðasta ári og olli almennrí
óánægju. Á móti voru aðrir
skattar ýmist lækkaðir eða lagðir
niður og er nú unnið að breyting-
um á skattkerfinu sem miða aö
því að lækka skatta hjá þeim sem
lægst hafa launin. Skatt-
leysismörk eru 28.531 ís.
kr. á mánuði og af tekjum
á bilinu 28.531-257.141
eru alls innheimt 43% í
skatta, tekjuskatta, hér-
aðsskatta, útsvar og
kirkjuskatta. 4,5% tekju-
skattur er innheimtur af
launum á bilinu 126.533-
318.351 kr. og 5% tekju-
skattur af launum á bilinu
168.484-318.335 kr. Hátekju-
skattur, 12,5% er innheimtur af
launum á bilinu 228.636-318.351
kr. Sitthvað er frádráttarbært í
Danmörku, t.d. helmingur vaxta
vegna húsnæðiskaupa.
Holland
Skattleysismörk í Hollandi eru
20.479 krónur á mánuði og eru
skattþrepin þrjú. 38,25 % skattur
er innheimtur af mánaðartekjum
upp að 162.019 kr. Skatthlutfall
hækkar í 50% fyrir tekjur á bilinu
162.020-269.560 og í 60% fyrir
mánaðartekjur umfram 269.561
krónu. Barnabætur eru ekki
skattlagðar, vaxtagjöld eru frá-
dráttarbær og sömuleiðis ýmis
kostnaður sem á einn eða annan
hátt má tengja vinnu eða viðhaldi
á húsnæði.
England
f * Englandi eru skattleysis-
mörk 29.504 krónur á mánuði. Af
næstu 26.784 krónum eru inn-
heimt 20% í skatta og hækkar
hlutfall þeirra í 25% af tekjum á
bilinu 56.289-203.391 kr. Af öllum
tekjum þar íyrir ofan þarf að
greiða 40% skatt. Skattleysis-
mörk hækka um tæplega 14.400
kr. á mánuði hjá giftum og þeim
sem hafa barn á framfæri. Ovígð
sambúð er ekki tekin gild þegar
talið er fram til skatts.
Um 10% af heildartekj-
um eru innheimt með
sköttum í lífeyrissjóð, en
það hlutfall lækkar ef
laun eru mjög lág.
Spánn
Á Spáni eru skattleys-
ismörk 19.782 krónur á
mánuöi. Skattþrep eru
alls 18 og hækkar hlutfall skatta
með hærri tekjum. Þó eru aldrei
innheimt meira en 56% í skatta,
en það er gert af þeim hluta mán-
aðartekna sem fer yfir 470 þús-
und krónur. Til að reikna út
skatta á Spáni var stuðst við
töflu, sem skattstjóraembættiö í
Madrid gefur út á hverju ári.
Vextir af lánum vegna húsnæðis-
kaupa eru frádráttarbærir frá
skatti og sömuleiðis 15% af af-
borgunum af húsnæði.
Ástralía
Skattleysismörk í Ástralíu eni
20.817 krónur á mánuði og eru
fimm skattþrep þar. Af mánaðar-
tekjum á bilinu 20.818-79.798 kr.
þarf að borga 20% skatta og af
tekjum á bilinu 79.799-146.490 kr.
eru innheimt 34%. Skatthlutfall
hækkar í 43% af tekjum á bilinu
146.491-192.750 kr. og fer hæst í
47% af þeim hluta mánaöartekna
sem fer yfir 192.750 krónur.
Dóminfkana
Bifvélavirki er sá eini í þessari
könnun, sem þyrfti að greiða
tekjuskatt í dóminíkanska lýð-
veldinu. Skattar hans teljast að
vísu ekki háir á okkar mæli-
kvarða, en það eru launin ekki
heldur. Skattkerfi lýðveldisins er
einfalt, skattleysismörk eru
22.650 krónur á mánuði og af
tekjum umfram það eru greiddir
5% skattar. Félagsleg aðstoð er
lítil og margir á sultarmörkum í
þessu stéttskipta þjóðfélagi.
Jórdanía
Mikið tillit er tekið til fjöl-
skyldna í skattkerfi Jórdana.
Skattleysismörk eru ekki ýkja
há, 300 kr. á mánuði hjá ógiftum,
en helmingi hærri hjá giftum.
Skattleysismörk hækka einnig
um 1.500 ki’. á mánuði fyrir hvert
bam sem er á framfæri og veittur
er sérstakur skattafrádráttur ef
aðrir en maki eða böm eru á
framfæri. Háskólanemar njóta
skattaívilnana og einnig foreldr-
ar bama sem ganga í skóla.
Skattleysismörk þeirra hækka
um 45 þúsund krónur á ári fyrir
hvert barn sem gengur í skóla.
Hæsta hlutfall skatta er 55%,
sem greitt er af þeim hluta mán-
aðartekna sem fer yfir 270 þús-
und krónur. Heildarskattar
mega, samkvæmt lögum, aldrei
nema meira en 45% af tekjum.
í meðfylgjandi töflum, þar sem
reiknað hefm’ verið út hversu
lengi fólk er að vinna fyrir hinu
og þessu í ýmsum löndum, er
miðað við hreinar tekjur, þ.e.
laun eftir skatt. Miðaö er við ein-
hleypan, bamlausan starfsmann,
sem greiðir fulla skatta og nýtir
engan frádrátt annan en per-
sónuafslátt.
Persónuaf-
sláttur er
hæstur hér
á landi
SPÁNN
Q Laun og skattar á SPÁNI
Heildarlaun Tekjuskattur % Hrein laun %
Gjaldkeri 142.729 kr 29.335 kr 20,5% 113.394 kr 79,5%
Ritari 120.770.- 23.122.- 19,1% 97.648.- 80,9%
Símavörður 65.875 .- 9.567 .- 14,5% 56.308.- 85,5%
Verkamaður 87.833.- 14.663.- 16,6% 73.170.- 83,4%
Sorphirðir 92.225 .- 15.739 .- 17,0% 76.486.- 83,0%
Trésmiður 76.854.- 11.982.- 15,5% 64.872.- 84,5%
Bifvélavirki 87.833 .- 14.663 .- 16,6% 73.170.- 83,4%
Háværar umræður
um laun og skatta
LAUN á N-Spáni em að öllu
jöfnu hærri en í suðurhluta lands-
ins og sömuleiðis er verðlag lægi-a
í fátækari hémðum fyrir sunnan.
Ragnar Bragason, sem búsettur er
í Madrid, kannaði laun og verðlag í
höfuðborginni, en gera má ráö fyr-
ir að niðurstöð-
ur yrðu aðrar í
Andalúsíu á S-
Spáni. Hann
segir marga N-
Spánverja og þá
sérstaklega
Katalóníu-
menn, ósátta við
að mikið af þeim
tekjum sem verða til þar, skuli
renna til S-Spánar. „Spánverjar
ræða talsvert um laun og geta um-
ræður orðið háværar við matar-
borðið, sérstaklega ef verið er að
ræða um hvernig skattfé er varið.“
Vinnuveitandi býður í mat
Ragnar segir nokkuð algengt að
vinnuveitendur borgi hádegismat
á veitingastað fyrir starfsfólk,
enda fári Spánverjar mikið út,
bæði á kaffi- og veitingahús.
„Segja má aö þetta sé launaupp-.
bót, en mönnum finnst þetta svo
sjálfsagt að ég held að enginn velti
því fyrir sér.“
Húsnæðiskostnaður í Madrid
getur orðið mjög hár, enda er hann
með þeim hæsta í Evrópu. „Samt
reynir fólk að kaupa sér húsnæði
fi-ekar en að leigja, enda er hægt
að draga 15% afborgana frá skatti
og allan vaxtakostnað. Leigubæt-
ur er hægt að fá, en eftir hlykkjótt-
um og torfæram leiðum gegnum
spænska skriffínnsku. Tekjur þur-
fa að vera á sultarmörkum til aö
menn eigi rétt á leigubótum og
satt aö segja held ég að mjög fáir
leggi á sig að reyna að fá þær.“
Vinnutími á Spáni er mjög ólíkur
þeim íslenska. Flestir vinna til kl.
20, en taka þriggja klukkutíma hlé
um miðjan dag, fyrir hádegisverð
og síestu-lúr. Kvöldmat borða
Spánverjar yfirleitt ekki fyrr en
um kl. 22 og fara gjarnan eitthvað
út á eftir. Allur gangur er á því
hvenær fólk byrjar að vinna á
morgnana, en verslanir eru yfir-
leitt opnaöar um kl. 10.
Gaman í fríi
„Samkvæmt könnunum, em
fleiri frídagar á Spáni en öðmm
Evrópulöndum. Ef frídag ber t.d.
upp á fimmtudag er algengt að gef-
ið sé frí í vinnu á föstudegi, svo
helgin lengist. Hið sama á við ef
fri'dag ber upp á þriöjudag, en þá
er búinn til frídagur á mánudegi.
Hver borg og hvert hérað hefur
vemdardýrlinga og er þeim sýnd
virðing einu sinni á ári, m.a. með
því að leggja niður vinnu. Þá eru
ótaldar hinar ýmsu hátíðir, ferias,
sem haldnar em víða um Spán af
hinum ýmsu tilefnum. Frægar em
til dæmis Sevilla-hátíðin og Sérrí-
hátíðin á S-Spáni. Ríkir þar jafnan
mikil gleði og er vinna látin mæta
afgangi þá daga sem hátíðin varir.
Með þessu móti hefur Spánverj-
um tekist að fjölga frídögum sínum
umfram það sem tíðkast í ná-
grannalöndunum. Ef bornir væru
saman raunverulegir vinnudagar í
löndum, er líklegt að þeir yrðu því
öllu færri á Spáni en annars stað-
ar.“
Frídagar
fleiri en
annars-
staðar
‘t Q Æf K V S| m i 5'; * Ifc' £ á-i i
r , ‘ - R 1
L'IHI \ Jte m ,
9fl|P[ W N Wf'M - Æ 0 ® WKr J
FERIA, hátíð í Algeciras á S-Spáni.
. Morgunblaðið/BT