Morgunblaðið - 13.04.1997, Síða 16

16 B SUNNUDAGUR 13. APRÍL 1997
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 13. APRÍL 1997 B 17
ALCATRAZ
ALCATRAZ, þessi litla
klettaeyja á San Francisco
flóa, er alræmd vegna þess
að þar var eitt sinn fangelsi sem
þótti taka öllum öðrum fram í ör-
yggi. Það var ekki nóg með að fang-
elsisbyggingin væri traust, því
tækist fóngum þrátt fyrir það að
komast þaðan út tók flóinn við.
Menn láta ef til vill blekkjast og
telja að það geti varla verið mikið
mál að svamla þessa stuttu leið frá
Alcatraz yfír til borgarinnar í hæð-
unum, en þar hafa þeir rangt fyrir
sér. I flóanum ráða sterkir straum-
ar, sem hrífa sundmanninn með
sér, hversu örvæntingarfullur sem
hann er og hversu mjög sem hann
þráir frelsið. Þegar ískuldi sjávar
bætist við er sundið ógerlegt.
Þegar síðasti fanginn yfirgaf
Alcatraz, hinn 21. mars árið 1963,
flykktust blaðamenn að honum til
að fá álit hans á þeirri merku
stundu. Fanginn, Frank Watherm-
an, svaraði því einu til, að Alcatraz
hefði aldrei gert nokkrum manni
nokkuð gott.
Talið er að engin flóttatilraun frá
„Klettinum" hafi heppnast. Það er
þó ekki hægt að fullyrða slíkt og því
tekur hugmyndaflugið við og spinn-
ur upp sögur um glæpamenn, sem
voru kannski ekki svo slæmir eftir
allt saman, og tókst að leika á kerf-
ið. Flýja frá þessari djöflaeyju.
Slíkar sögur eru heillandi og kvik-
myndagerðarmenn í Hollywood
hafa ýtt undir þær með rómantísk-
um myndum, eins og „Escape from
Alcatraz" þar sem Clint Eastwood
var nánast vammlaus fangi og
„Birdman of Alcatraz“ þar sem far-
ið var enn frjálslegar með sannleik-
ann og forhertur glæpamaður sem
gisti fangelsið sýndur sem blítt
gamalmenni er hafði yndi af að gefa
litlu fuglunum brauðmola.
Eyja pelíkananna
Fangelsið á Alcatraz var starf-
rækt í 29 ár, frá 1934 til 1963, en
saga eyjarinnar er miklu lengri.
Landkönnuðir, sem sigldu með
vesturströnd Bandaríkjanna, átt-
uðu sig reyndar ekki á því að þarna
væri eyja og því síður hversu stór
San Fransisco flóinn væri. Astæð-
an var sú, að frá hafí byrgir eyjan
mönnum sýn inn á flóann og land-
könnuðirnir héldu að Golden Gate
sundið væri aðeins lítil vík inn í
ströndina. Þegar menn loks áttuðu
sig og færðu eyjuna á landakort,
árið 1775, var hún einfaldlega skírð
upp á spænsku Isla de Alcatraces,
eða Eyja pelíkananna. Fuglamir
áttu ríki sitt á eyjunni, sem var hvít
af driti þeirra.
Menn sáu engin not í þessum
kletti fyrr en árið 1854, þegar lokið
var við að reisa þar vita til að leið-
beina skipum á siglingu inn ilóann.
Vitinn var sá fyrsti sem reis við
Kyrrahafsströndina og hann er enn
í notkun, 143 árum síðar. Aðeins
jinu sinni hefur vitinn ekki gegnt
hlutverki sínu, en það var árið 1970,
þegar eldur kom upp í húsi vita-
varðarins og straumur til vitans
rofnaði um tíma.
Um svipað leyti og vitinn var tek-
inn í notkun hóf herinn að reisa þar
virki sitt. Það kom að góðum notum
þegar jarðskjálftinn mikli árið 1906
reið yfír San Francisco, því þá voru
176 fangar, sem setið höfðu í vörslu
réttvísinnar í borginni, fluttir úr
rústunum og yfir í bækistöðvar
hersins á eyjunni. Þar voru þeir
uns uppbygging var hafín að nýju í
borginni. í klefum við hlið þeirra
voru þeir sem gerst höfðu brotlegir
við reglur hersins, því Alcatraz
þótti kjörið herfangelsi.
Kreppa og alda glæpaverka
Herinn fór ekki varhluta af
kreppunni sem skall yfir banda-
rískt þjóðfélag nokkrum árum síð-
ar og varð að draga saman seglin.
Reksturinn á Alcatraz var dýr og
þar að auki var virkið ekki talið
nauðsynlegt lengur. En kreppan
þýddi ekki aðeins efnahagslegar
þrengingar, því glæpum fjölgaði
sem aldrei fyrr á þriðja og fjórða
áratug aldarinnar. Glæpamennim-
ir, sem höfðu komið undir sig fótun-
um með áfengissölu á bannárunum,
færðu sig nú upp á skaftið og glæp-
imir urðu æ alvarlegri, mannrán,
morð og fjárkúganir. Fangelsin yf-
irfylltust, en þar ríkti ekki stundar-
friður fyrir flóttatilraunum, upp-
reisnum og átökum glæpahópa.
Það var þó einn atburður öðmm
fremur, sem opnaði augu ráða-
manna fyrir nauðsyn þess að setja
á laggirnar sérstakt öryggisfang-
elsi fyrir hörðustu glæpamennina.
Glæpaforinginn John Dillinger,
sem fékk reynslulausn árið 1933,
skipulagði flótta tíu félaga í glæpa-
samtökum sínum úr fangelsi.
Nokkrum mánuðum síðar, þegar
Dillinger var að nýju kominn bak
við lás og slá, launuðu félagamir
honum greiðann og leystu hann úr
haldi. Þeir hikuðu ekki við að
myrða lögreglustjóra í leiðinni. Þá
létust fimm lögregluþjónar og tveir
særðust alvarlega þegar félagar
glæpamanns reyndu að ná honum
úr haldi lögreglu í júní þetta sama
ár.
Fangelsisyfirvöld kættust mjög
þegar fréttist að herinn ætlaði að
hætta starfsemi á Alcatraz. Þar var
þegar hafist handa við að endur-
byggja. Sumar byggingar hersins
var hægt að nota, en klefamir, sem
fangar hersins höfðu dvalist í, vom
ekki taldir nægilega öraggir fyrir
harðsvíraðustu glæpamenn. Því
var skipt um alla rimla og alls kon-
ar öryggisgirðingum og hliðum
komið upp. Svo mjög var fangelsið
styrkt, að kostnaður við rimlana
eina var hærri en byggingin öll
kostaði upphaflega. Þá voru 336
klefar í B og C álmu reiðubúnir til
notkunar. Síðar var D-álma tekin í
notkun, en þar vora einangranar-
klefamir. Ekki reyndist þó þörf á
öllum þessum klefum því fangar
vora að meðaltali 260 og þegar
flestir gistu fangelsið vora fangar
þar 302. Meðaldvöl þeirra á KJett-
inum var 8 ár, en þá snera flestir
þeirra aftur til fyrri fangelsa.
Fangaverðirnir voru vandlega
valdir. Fyrsti fangelsisstjóri var
James Johnston, sem hafði áður
stjómað bæði San Quentin og
Folsom fangelsunum. Hann valdi
sjálfur samstarfsmenn sína, þá
bestu sem völ var á. Aður en þeir
tóku til starfa í Aleatraz vora þessir
menn, sem þó höfðu þegar getið sér
gott orð við gæslu fanga, settir í
sérstakar þjálfunarbúðir.
Hinir óforbetranlegu
Svo fóru fangamir að streyma á
staðinn, frá fangelsum vítt og breitt
um Bandaríkin. Fangelsisstjórar
völdu glæpaforingja, fanga sem
hlotið höfðu langa dóma eða unnið
ofbeldisverk í fangelsinu og þá sem
staðnir höfðu verið að flóttatilraun-
um. Þeir óforbetranlegu vora flutt-
AÐEINS eru um tveir kílómetrar frá Alcatraz yfir í höfnina í San Francisco. Á kyrrum kvöldum heyrðu fangarnir hlátrasköll og hróp íbúa borgarinnar.
Kannski sluppu fimm
FLÓTTATILRAUNIR voru fjarri því að vera
daglegt brauð í fangelsinu í Alcatraz, enda var
það allt hið rammgerðasta. Fjórtán sinnum
freistuðu fangamir þó gæfunnar, en ef þeir
komust frá fangelsinu og út í sjó beið dauðinn
þeirra flestra. Fimm fangar fundust aldrei og
kannski hafa þeir sloppið.
Fyrsta tilraunin var gerð 1936, aðeins tveim-
ur árum eftir að fangelsið tók til starfa. Þá
reyndi Joseph Bowers að klifra yfir háa vírgirð-
inguna í kringum fangelsisgarðinn. Fangavörð-
ur skaut hann í síðuna, Joseph missti takið, féll
niður á steypta stóttina og beið samstundis
bana. Hann var talinn veill á geði, sem er
kannski ekki að undra þegar litið er til þess, að
hann hafði fengið 25 ára fangelsisdóm fyrir að
ræna tæpum 17 doliurum. Ógæfa hans var að
ræna verslun, sem einnig hýsti póstskrifstofu,
því þar með var Joseph búinn að brjóta alrflds-
lög.
Næsta tilraun var gerð ári síðar, en þá sög-
uðu tveir fangar, mannræninginn Theodore
Cole og bankaræninginn Ralph Roe, í sundur
rimla fyrir verkstæðisglugga. Þeirra var leitað
um allan flóa, en enn i dag hefur ekkert til
þeirra spurst. Kannski sluppu þeir.
Þrír fangar reyndu að brjóta sér leið fram-
hjá vörðum á verkstæði í maí 1938. Einn þeirra
var skotinn til bana, annar særður og sá þriðji
sá sitt óvænna og gafst; upp. Einn fangavarð-
anna lést af sárum sínum.
í janúar 1939 var fjórða tilraunin gerð.
Fimm menn höfðu þá unnið mánuðum saman
við að saga i sundur rimiana fyrir klefum sínum
og tekist að hylja verkið vel. Þeir komust út,
náðu að spenna í sundur rimla fyrir glugga og
stukku út. Fangaverðir uppgötvuðu strokið og
fundu þá skömmu siðar i fjörunni, þar sem þeir
voru að reyna að búa til fleka úr rekaviði. Þeir
gáfust ekki upp baráttulaust og einn þeirra lét
lífið. Hinir voru nærri tvö ár í einangrunarklef-
um.
Fjórir fangar gerðu afar misheppnaða til-
raun til að flýja í maí 1941. Þeir réðust á fanga-
verði á verkstæði, bundu þá og hófust svo
handa við að saga í sundur rimla fyrir gluggum,
en gáfust upp þegar þeir sáu að þeir næðu ekki
að Ijúka verkinu áður en fangatainiug færi næst
fram.
Fjórum mánuðum síðar reyndi fangi, sem
var við vinnu utan fangelsis, að laumast í sjóinn,
en var gripinn samstundis. Hann reyndi þá aðra
og þægilegri aðferð og óskaði eftir að dómari
tæki mál sitt upp aftur, þar sem hann hefði ekki
fengið réttláta meðferð hjá fyrri dómstól. Það
var samþykkt og réttur settur í San Francisco.
Dómarinn náði hins vegar ekki að seljast áður
en fanginn spratt upp og reyndi að flýja á
hlaupum út úr dómssalnum. Lögreglumaður sló
hann niður og flóttatilraunir hans urðu ekki
fleiri.
AHt var með kyrrum kjörum þar til í aprfl
1943. Þá komust Ijórir fangar út, en flóttinn
uppgötvaðist þegar þeir voru rétt komnir í sjó-
inn. Einn var skotinn til bana, annar dreginn
upp úr sjónum og sá þriðji fannst í felum í litl-
um helli á strönd Alcatraz. Sá fjórði, Floyd Ha-
milton, var talinn af þar sem fangaverðir sáu
hann hverfa í sjóinn. Hamilton, sem hafði verið
í glæpagengi Bonnie Parker og Clyde Barrow,
fannst hins vegar í felum í fangelsinu tveimur
dögum síðar. Hann hafði skolað upp á land og f
fyrstu hafði hann falið sig í sama helli og félagi
hans, en siðar farið inn í fangelsið sömu leið og
hann fór út. Má telja fullvíst að hann sé eini
maður sem brotist hefúr inn í Alcatraz.
Áttunda tiiraunin var um fátt frábrugðin
fiestum hinum; fangi komst í sjóinn og var fisk-
aður upp. Sú níunda, í júlí 1945, var hins vegar
hugvitsamleg. John Giles hafði verið í Alcatraz
í tíu ár, en hann var dæmdur í 25 ára fangelsi
fyrir rán. I átta af þessum tíu árum á Klettinum
hafði hann unnið á bryggjunni. Þar sá hann um
að taka við óhreinum þvotti frá herstöð og
ferma báta aftur, eftir að fangarnir höfðu þveg-
ið hveija sendingu. Smám saman stal hann ein-
kennisfatnaði hermanns, allt niður í minnstu
merki á búningum. Einn daginn laumaðist hann
afsiðis, brá sér í hermannafötin og fór í fanga-
samfestinginn utan yfir. Áður en báturinn lagði
að landi voru fangarnir taldir, en Giles laumað-
ist aftur afsíðis, reif af sér samfestinginn og
gekk um borð í bátinn. Hann vissi hins vegar
ekki, að hermennimir um borð í bátnum voru
ávallt taldir á leið til lands og til vonar og vara
voru fangar á bryggjunni einnig taldir eftir
brottför bátsins þennan dag. Hraðbátur var
þegar sendur frá Alcatraz og Giles hafði ekkert,
CLARENCE Anglin, Frank Lee Morris og
John William Anglin bjuggu til höfuð úr
sápu og steypu, festu á þau mannshár af
rakarastofunni og lögðu þau í fleti sín, svo
fangaverðir uppgötvuðu ekki flótta þeirra
fyrr en með morgninum.
upp úr siglingunni yfir flóann nema fimm ára
fangelsisdvöl til viðbótar.
Sex fangar gerðu blóðuga tilraun til að
flýja í maí 1946. Þeir höfðu skipulagt. nákvæni-
lega hvenær hver ætti að ráðast að verði og ná
lyklum, en tilgangurinn var að ná fullum yfir-
ráðum í fangelsinu. Föngunum tókst að leysa
nokkra félaga sína úr klefum, en þeim yfirsást
rétti lykillinn að fangelsisgarðinum. Níu fanga-
verðir voru læstur inni í klefum. Fangelsið var
fljótlega umkringt hermönnum og lögreglu-
mönnum frá San Francisco og baráttan stóð í
tvo daga. Þrír fanganna létust og tveir fanga-
verðir. Fjórði og fimmti fanginn voru teknir af
lífi fyrir að myrða fangaverði, en sá sjötti og
yngsti þeirra fékk lífsiðardóm ofan á þaim lífs-
tíðardóm sem hann hafði verið að afplána.
Tíu ár liðu þar til næsta flóttatilraun var
gerð. Fangi leyndist í fjörunni í tólf tíma, þar til
honum var komið aftur í klefa. Tólfta flóttati-
lraunin var árið 1958, en þá fannst fangi mjög
fljótlega í fjörunui og lík féiaga hans skolaði á
land hálfum mánuði síðar.
-r
„Flóttinn frá Alcatraz"
Þrettánda tilraunin árið 1962 er sú frægasta
og flóttamennimir hafa aldrei fundist. Það var
Frank Lee Morris og bræðumir Clarence og
John WiIIiam Anglin, en Clint Eastwood lék
hlutverk Franks í kvikmyndinni Escape from
Alcatraz, eða „Flóttanum frá Alcatraz".
Þremenningarnir vora mánuðum saman að
grafa sig í gegnum veggina í klefum súium og
notuðu eldhúsáhöld við verknaðinn. Þannig
háttaði til í klefunum, að á endavegg þeirra var
li'til loftist. Þar sem steypan í fangelsisveggjun-
um var farin að skemmast vegna seltunnar í
Ioftinu gátu fangarnir losað um loftristina og
stækkað gatið með því að skafa smám saman
meira af steypumú burt. Þeir lokuðu göngunum
á daginn með pappa, sem þeir höfðu málað svo
hann líktist jámristinni.
Fangamir útbjuggu eins konar björgunar-
vesti úr regnkápum. Þá bjuggu þeir til eftir-
myndir af mannshöfðum úr sápu og steypu og
tóku hár á rakarastofu fangelsisins, til að festa
á höfuðin. Þegar þeir létu loks til skarar skríða
uppgötvuðu fangaverðir ekki hvarf þeirra fyrr
en um morguninn, því höfuðin sem gægðust
undan teppunum villtu þeim sýn.
Þremenningamir komust upp á þak, yfir
girðingu og út í sjó.
Vindgnauð og gæludýr
Fangaverðir urðu vissulega varir við ýmislegt
um nóttina, til dæmis heyrðist einhver hávaði
uppi á þaki, en varðstjóri þeirra afgreiddi það
sem vindgnauð. Þá tilkynnti fangavörður mikinn
hávaða í niávum, en reynslumiklir fangaverðir
vissu að slíkt gat þýtt að einhver væri að bauka
niðri í fjöru. Varðstjórinn, sem var nýr í starfi,
sinnti þessari ábendingu ekki, enda kom í ljós
síðar að hann taldi kött eða hund hafa fælt máv-
ana upp. Hann hefði átt að vita betur, því gælu-
dýr vora ekki leyfð á Alcatraz.
Fjómm dögum eftir flóttann fannst poka-
skjatti á floti við Golden Gate brúna. I honum
vom nokkrar ljósmyndir, sem taldar vora úr
eigu Clarence Anglin. Myndimar eru einu um-
merkin sem fundist; hafa um fangana þrjá, eftir
að þeir hurfu úr klefum sinum.
Hálfu ári eftir flótta þremenninganna komust
tveir fangar út og í sjóinn. Annar gafst fljótlega
upp og skreið upp á sker, en hinn komst í land,
nær dauða en lífi. Þar gengu nokkrir unglingar
fram á hann og létu lögreglu vita. Hann var
fluttur aftur út í eyju. Þremur mánuðuin síðar
var fangelsið á Alcatraz lagt niður.
ir út í Alcatraz. Þeirra á
meðal var Vélbyssu Kelly.
og skömmu síðar bættist
annar frægur fangi við,
glæpaforinginn A1 Caþone.
Þeir urðu, líkt og allir aðrir
fangar, að sætta sig við
strangar reglurnar. Fangar
vora taldir 13 sinnum á
hverjum sólarhring og oftar
ef þörf var talin á. Þeir
fengu 20 mínútur til að mat-
ast og öll hnífapör voru tal-
in áðm- en þeir gengu úr úr
matsalnum, þar sem enginn
mátti segja orð. Þeir gátu
þó eklri kvartað undan
matnum, því ávallt var lögð
mikil áhersla á að hann
væri góður og næringarrík-
ur. Fangarnir gátu valið sér
rétt af matseðh dagsins, en
þeir urðu líka að gjöra svo
vel að ljúka við hann, því
annars áttu þeir á hættu að
missa eina máltíð úr.
Ef fangamir fóru út fyrir
hússins dyr á ákveðnum
tímum, þá urðu þeir að
halda sig í fangelsisgarðin-
um, en fangar hersins höfðu
mátt valsa um alla eyju.
Byssutumar voru reistir
við fangelsið og ræsum frá
því vandlega lokað með enn
fleiri stálrimlum. Vopnaleit-
arhlið vora á víð og dreif
um svæðið, svo enginn
fangi gat farið til eða frá
vinnusvæði án þess að
ganga í gegnum slíkt hlið
a.m.k. einu sinni. Þá era
ótaldar himinháar gadda-
vírsflækjumai' og ljóskast-
ararnir sem skimuðu um
eyna að nóttu. Af spamað-
arástæðum var hætt við að
byggja varðturn við eina
hlið vinnusalar og látið
nægja að setja stálnet fyrir
glugga. Fangamir vora
hins vegar fljótir að upp-
götva þennan snögga blett
á örygginu og reyndu oftar
en einu sinni að flýja þarna
megin eyjar, þar til yfirvöld
sáu sitt óvænna og byggðu
tuminn.
Fangi naut mikilla for-
réttinda ef hann hafði
vinnu. Þá þurfti hann að-
eins að dvelja í 18 tíma á
sólarhring í klefa sínum, en
fengi hann ekki að stunda
vinnu varð hann að hírast í
þröngum klefanum í 23
stundir á sólarhring. A
sjötta áratugnum aumkuðu
fangelsisyfirvöld sig yfir
fangana og lögðu útvarp í
klefana, svo fangar gátu
valið um tvær útvarpsrásir.
Að auki höfðu þeir ávallt
aðgang að þokkalegu bóka-
safni, en dagblöð og tímarit
vora ritskoðuð og allt efni
um glæpamenn og athæfí
þeirra klippt úr.
Saltmettuð steypan vart
mannheld
Fangelsisyfirvöld voru
hæstánægð með Alcatraz í
fyrstu, enda fór hver flótta-
tilraunin á fætur annarri út
um þúfur. Hins vegar var
dýrt að reka þessa fanga-
eyju og sjórinn, sem hindr-
aði flóttamennina, var jafn-
framt að eyðileggja fangels-
ið. Steypan, sem notuð
hafði verið við endurbygg-
ingu fangelsisins, var gljúp
og drakk í sig salt úr loftinu
svo veggimir vora vart
mannheldir lengur. Það
þótti ekki góð pólitík að láta
holræsi frá fangelsinu
liggja út í flóann og menn
sáu fí'am á gríðarlegan
kostnað við endurbætur.
Það var þó ef til vill mikil
umræða um annars konar
„endurbætur“ sem varð til
þess að fangelsinu var lok-
að. Föngum hafði tekist að
smygla bréfum út úr fang-
elsinu, þar sem þeir kvört-
uðu undan harðræði, en
niðurstöður opinberra
rannsókna voru hins vegar
ávallt á sömu leið, að aðbún-
ALRÆMDUSTU fangar Bandaríkjanna og þótt
víðar væri leitað gistu fangelsið við flóann.
Þeirra á meðal vom A1 Capone, Vélbyssu-Kelly
og „Fuglainaðurinn" Robert Stroud.
A1 Capoue var til vandræða
frá því að hann fór að standa
út úr hnefa og þegar liann var
rúmlega tvítúgur var hami bú-
inn að koma sér vel fyrir í
heimi glæpanianna. Ekki leið á
löngu þar til hann réði því sem
hann vildi í Chicago.
Bandaríska alríkislögreglan,
FBI, var sífellt á hælunum á
Capone, en henni gekk erfiðlega að sanna á hann
sakir. Honum gekk að sama skapi illa að feta
liinn þrönga veg heiðarlegs skattborgara og
skattsvik urðu honum að falli. Hann fékk samtals
11 ára fangelsi og afplánaði fyrstu tvö árin í
fangelsi í Atlanta, en var þá fluttur í nýja fang-
elsið, Alcatraz. Það voru mikil viðbrigði, því þai'
naut hann engra sén-éttinda, heldur var aðeins
fangi númer 85.
Capone greindist með kynsjúkdóminn sýfilis
eða sárasótt þegar hann kom til Alcatraz, en
liann neitaði meðferð. Sjúkdómurinn leiddi til
taugaskeminda og þá fyrst þáði hann hjálp. Það
var hins vegar um seinan og næstu árin var liaun
meira og minna í fangelsissjúkrahúsum. Eftir að
afplánun hans lauk dvaldi hann á heimili sínu í
Miami og lést þar 48 ára gamall.
„Fuglamaðurinn"
Robert Stroud var dæmdur í 12 ára fangelsi
fyrir morð, en í fangelsinu réðst hann á starfs-
mann og fékk 6 mánaða dóm til viðbótar. Síðar
stakk hann fangavörð til bana. Hann var dæmdur
til dauða, en fyrir þrábeiðni
móður hans var dóminum
breytt í lífstíðarfangelsi. Hann
hóf fuglárækt í Leavenwoi'th-
fangelsinu og varð mjög fróðu-
r imi kanarífugla, enda leyfðu
fangelsisyfirvöld honum að fá
tvo klefa undir tóm-
stundagaman sitt. Sumir
sögðu að visu að áhugi hans
hefði mótast mjög af því, að
hann fékk spíra í ómældu magni til að nota við
tilraunir sínar.
Eftir 33 ár í faugeisi var Stroud fluttur í
Alcatraz árið 1942. Þar fékk hann ekki að hafa
fugla, en hann ritaði tvær bækur um þá, sem enn
þykja ágæt fræðirit.
Hann átti sífellt von á náðun frá Bandarfkjafor-
seta, þótt hann ætti sér formælendur fáa.
Hollywood lióf að gera kvikmynd eftir ævisögu
hans árið 1955, en þar var farið frjálslega með
staðreyndir, til dæmis var því haldið fram að
fuglarækt hans væri á Klettinum.
Þegar Stroud var að dauða kominn, árið 1963,
kom til tals að náða hann. Robert Keunedy dóms-
málaráðherra leit hins vegar svo á að Stroud
væri þegar á heinúli sínu, enda hafði hami verið í
rúm 50 ár í fangelsi. Ilann lést skömmu síðar.
Vélbyssu-Kelly
George „vélbyssa" Kelly var ágætlega mennt-
aður og af ríkum ættum, en ákvað að landabrugg
og bankarán væm vænlegri leiðir til auðs en
menntaveguriun. Hann varð alræmdur þegar
hann rændi auðkýfingi og
krafðist lausnarfjár, sem hami
og fékk. LÖgreglan náði að
rekja slóð hans um 16 ríki og
hann náðist loks í Memphis.
Hann var dæmdur í Iífstíðar-
fangelsi og var einn af þeim
fyrstu sem fluttur var til
Álcatraz.
Kelly var aldrei til vand-
ræða í Aleatraz. Hanu var síð-
ar fluttur aftur til Leavenworth-fangelsisins, en
þar fékk hann hjartaáfall og lést. Aldrei reyndi
því á beiðni hans um náðun.
Fangavörður í
Alcatraz í
aðaigangi
fangelsisins, sem
fangar kölluðu
Broadway. Þennan
gang gengu allir
fangar um, þegar
þeir komu fyrst í
fangelsið. Við enda
gangsins, fyrir
framan matsalinn,
var klukka og
svæðið fyrir neðan
hana hét að
sjálfsögðu Times
Square.
aður fanga væri viðun-
andi. Það breytti hins veg-
ar engu um, að kjörorð
þjóðfélagsins urðu endur-
hæfíng fanga, en ekki
refsing og því tilkynnti
Robert Kennedy dóms-
málaráðherra árið 1963 að
fangelsinu á eyju pelikan-
anna yrði lokað.
Hersetin af Indíánum
A næstu áram ræddu
menn af og til um hveraig
eyjan á flóanum kæmi að
bestum notum. Auðugur
Texas-búi vildi byggja þar
skemmtigarð, þar sem
ferðalög út í himingeiminn
yrðu meginþema. Arið
1969 hófst nýr kafli í sögu
eyjarinnar, þegar hópur
Indíána lagði hana undir
sig. Indíánamir, sem
slriptu hundraðum þegar
„hemám" Alcatraz stóð
sem hæst, gripu til þessa
ráðs til að vekja athygli á
aðbúnaði frambyggja Am-
eríku. Þeir buðust til að
greiða fyrir eyjuna með
glerperlum og skartklæði
og vísuðu þar til kaupa
hvítra manna á Manhatt-
an-eyju árið 1626. Þeir
sögðu einnig, að eyjan
væri áreiðanlega kjörið
vemdarsvæði Indíána,
jafn einangrað frá nútíma
þægindum og gróður-
snauð sem hún væri og
engar væru þar veiðilend-
umar.
Þeim tókst ætlunar-
verk sitt, Indíánunum, því
fjölmiðlar fjölluðu mikið
um dvöl þeirra og þeir
áttu samúð almennings.
Hins vegar heltust margir
þeirra úr lestinni og
tveimur áram eftir að þeir
lögðu eyjuna undir sig
hvarf hinn síðasti þeirra á
braut.
En eyjan er þama enn
og fangelsisbyggingarnar
líka. Núna sigla ferða-
menn út í Alcatraz, borga
aðgangseyri og fá afhent
segulbandstæki og heyrn-
artól. Svo rölta þeir um
eyjuna og hlusta á sögu
þessa fangelsis, sem
aldrei gerði nokkrum
manni nokkuð gott.