Morgunblaðið - 18.05.1997, Qupperneq 56

9
<B>
AS/400 er
...með PowerPC
64 bita örgjörva
og stýrikerfí
CO) NÝHERJf
MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181,
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG MBL@CENTRUM.IS / AKUREYRI: KA UPVANGSSTRÆTI 1
SUNNUDAGUR 18. MAÍ 1997
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Mun færri með háskólamenntun hér heldur en almennt innan OECD
íslendingar á
eftir í þróun
háskólanáms
Tæplega
30 hjól-
um stolið
Á ÞRIÐJA tug reiðhjóla hvarf
frá heimilum eigenda sinna á
ísafirði í fyrranótt og hafa þau
verið að finnast vítt og breitt
um bæinn síðan. Um tíu hjól
rötuðu í vörslu lögreglu en um
hádegi í gær voru fimm hjól
ósótt til hennar.
Að sögn lögreglu á ísafirði
virðist svo sem einhveijir hafi
óhikað tekið til afnota þau hjól
sem þeir rákust á og knúið
hjólhestana óspart á ferðum
sínum milli staða.
„Hjól eru í reiðuleysi á víð
og dreif um bæinn eftir þessi
ævintýri. Við þekkjum að
einu og einu hjóli sé stolið
en þjófnaðir í svona miklum
mæli er nýr fyrir okkur,“
sagði lögreglumaður sem við
var rætt.
UPPLÝSINGAR sem sýna að hlut-
fallslega mun færri íslendingar hafa
lokið háskólanámi en yfirleitt í ríkj-
um Efnahags- og framfarastofnun-
arinnar (OECD) koma rektorum ís-
lenskra háskóla ekki á óvart. Rektor
Háskóla íslands telur að atvinnulífið
hafi ekki sóst eftir háskólamenntuðu
fólki í sama mæli og fyrirtæki er-
lendis og hann segir að íslendingar
séu 10-15 árum á eftir öðrum þjóð-
um í þróun náms á háskólastigi.
í samanburði menntamálaráðu-
neytisins kemur fram að 16-17%
Islendinga á aldrinum 25-45 ára
hafa lokið háskólanámi en það er
töluvert undir meðaltali 22 OECD-
ríkja sem sýnir að 23% fólks á þess-
um aldri hefur háskólamenntun.
Munurinn er enn meiri þegar ísland
er borið saman við hin Norðurlöndin,
þar sem 20-31% íbúa á þessum aldri
hafa lokið háskólanámi en hæst er
þetta hlutfall í Kanada, um 50%.
Hætta á hæfniskorti
Sem skýringar á þessum mismun
nefnir Sveinbjörn Björnsson há-
skólarektor meðal annars að hinir
gömlu atvinnuvegir landsmanna,
sjávarútvegur og landbúnaður, hafi
þurft fáa háskólamenntaða menn.
Þá veltir hann því fyrir sér hvort
vaxandi þjónustugreinar hafi ekki
haft trú á því að háskólamenntun
gæti komið þar að gagni.
„Eg tel að þetta sé mikið umhugs-
unarefni, ekki síst vegna aukinnar
samkeppni okkar við aðrar þjóðir á
vinnumarkaði sem stækkar sífellt,"
segir Jónas Guðmundsson, rektor
Samvinnuháskólans í Bifröst. Guð-
brandur Steinþórsson, rektor Tækni-
skóla íslands, óttast að of lítil aðsókn
í háskólanám, eða röng skipting að-
sóknarinnar sem bitnar á þeim grein-
um sem hafí beina skírskotun út á
vinnumarkaðinn, leiði til þess að upp
komi hæfniskortur og ekki verði eðli-
leg endumýjun í þessum greinum.
Framhaldsskólar fari lengra
Jónas leggur áherslu á samhengi
hlutanna. Skólamir þurfí að mennta
fólk sem atvinnulífíð kunni að meta
en stundum hafi á það skort. Skólam-
ir þurfí að kanna þörf fyrirtækjanna
og miða sitt námsframboð við það.
Sveinbjörn segir að íslendingar
séu á eftir öðram þjóðum í þróun
náms á háskólastigi. Vegna saman-
burðar við Bandaríkin og Kanada
nefnir hann að þar sé helmingur
þeirra sem stunda nám á háskóla-
stigi í styttra starfsmenntanámi í
skólum sem hann kýs að nefna hér-
aðsháskóla. Hann sér fýrir sér að
þessi þróun verði hér og nefnir til
marks um það að nú ljúki um helm-
ingur hvers árgangs stúdentsprófí í
stað 10% fyrir 30 áram. Þó ekki
skili allir sér í háskólanám muni
sókn í það aukast í framtíðinni.
Hingað til hafí vantað skóla til
að taka við fólki sem ekki hyggur á
lengra nám í rannsóknarháskóla.
Þetta hafi þó verið að þróast í rétta
átt og nefnir Sveinbjörn Samvinnu-
háskólann, Tækniskóla íslands og
nú fyrirhugaðan Verslunarháskóla.
Hann telur einnig að það ætti að
styðja góða framhaldsskóla í því að
fara lengra, bjóða upp á 1-2 ára
starfsnám á háskólastigi.
■ Reykjavíkurbréf/28
L ög um samn-
ingsveð og hækk-
un sjálfræðis
LÖG um samningsveð og ný lög-
ræðislög, sem fela í sér hækkun
sjálfræðisaldurs úr 16 árum í 18
ár, voru samþykkt á seinasta starfs-
degi Alþingis í gær. Fundum Al-
þingis var frestað um miðjan dag
í gær til septemberloka.
Lög um samningsveð voru sam-
þykkt með 35 atkvæðum gegn 17.
Tveir þingmenn sjálfstæðisflokksins,
Guðjón Guðmundsson og Kristján
Pálsson, greiddu atkvæði gegn lög-
^txnum. Einn stjómarandstæðingur,
Kristinn H. Gunnarsson, Alþbl.
greiddi atkvæði með afgreiðslu
framvarpsins. Fjórir þingmenn
greiddu ekki atkvæði, Guðmundur
Hallvarðsson, Sjálfstæðisflokki og
alþýðubandalagsmennimir Hjörleif-
ur Guttormsson, Svavar Gestsson
og Steingrímur J. Sigfússon.
Margir þingmenn gerðu grein
fyrir atkvæði sínu við afgreiðslu
framvarpsins. Sighvatur Björgvins-
son, formaður Alþýðuflokksins,
sagði að með lögunum væri opnað-
ur möguleiki á því að gefa erlendum
Iánardrottnum íslenskra útgerð-
arfyrirtækja möguleika á að taka
veð í sameiginlegri auðlind þjóðar-
innar.
Kristján Pálsson Sjálfstæðis-
flokki sagði að með lögunum væri
verið að heimila veðsetningu afla-
heimilda með skipi og sagði lögin
veikja sameignarákvæði 1. greinar
fiskveiðistjómarlaganna. Hjálmar
Ámason, Framsóknarflokki, sagði
skýrt samkvæmt frumvarpinu að
óheimilt væri að veðsetja kvóta. Það
sjónarmið kæmi fram í skýringum
virtra og óháðra lögmanna.
Ráðherra borinn
þungum sökum
JÓHANNA Sigurðardóttir, þing-
flokki jafnaðarmanna, sakaði Pál
Pétursson félagsmálaráðherra, við
utandagskrárumræður á Alþingi í
gær, um að hafa gefið Alþingi rang-
ar upplýsingar fyrr í vetur í þeim
tilgangi að sverta félagslega hús-
næðiskerfíð.
Jóhanna hélt því fram að ný
skýrsla Ríkisendurskoðunar um fé-
lagslega íbúðakerfið sýndi að upp-
lýsingar sem ráðherrann gaf á Al-
þingi í vetur um kostnað í félagslega
kerfinu samanborið við almenna
N—''kerfið væru rangar. Jóhanna og fleiri
stjórnarandstöðuþingmenn sögðu
við umræðurnar að til álita kæmi
að ráðherrann yrði dreginn til
ábyrgðar samkvæmt lögum um ráð-
herraábyrgð. Jóhanna sagði svör
Ríkisendurskoðunar staðfesta svo
grófa fölsun ráðherra að til greina
kæmi að draga hann fyrir landsdóm.
Páll Pétursson hafnaði ásökunun-
um og sagðist standa við svar sitt
frá því í vetur. Sagðist hann ekki
vita upp á sig neina sök.
Davíð Oddsson forsætisráðherra
tók til máls við umræðuna og lýsti
fullu trausti á störf ráðherrans.
Hann sagði ásakanir stjórnarand-
stöðunnar fyrir neðan allar hellur,
ómaklegar og svívirðilegar. „Ef
menn eru að vitna í landslög er rétt
að menn gangi alla leið og beri fram
tillögu og standi við hana,“ sagði
Davíð.
Forsætisráðherra sagði að tilvís-
anir þingmanna Alþýðuflokks í lög-
skýringar Ólafs Jóhannessonar pró-
fessors til að beija á félagsmálaráð-
herra væra afskaplega óviðfelldnar.
Sagðist hann á sínum tíma hafa
verið á þingpöllum þegar þingmenn
sama flokks veittust að Ólafi Jó-
hannessyni. „Það vora stórkostlegar
ásakanir og ég vildi ekki búa við
þá sögu að hafa gert slíka hluti.“
Tilraun til
línræktar
HAFIN er tilraun til ræktunar á líni
hér á landi. Þessa dagana er verið
að sá í akra á fjórum stöðum á
Suður- og Vesturlandi og næsta
vetur verða svo gerðar tilraunir með
mismunandi aðferðir við úrvinnslu.
í lín- eða hörplöntunni era langar
trefjar sem úr er spunninn þráður
til vefnaðar eða til fyllingar í hús-
gögn eða fatnað.
Hugmyndin var að sá hörfræjum
um allt land í þessari tilraun en
ekki tókst að fjármagna svo um-
fangsmikið verkefni að sögn Jóns
Guðmundssonar sérfræðings hjá
Rannsóknastofnun landbúnaðarins
en hann stjómar ræktuninni. Rækt-
unin fer fram á Korpu, í Birtinga-
holti, á Þorvaldseyri og Hvanneyri
en á síðastnefnda staðnum hafa ver-
ið gerðar tilraunir með línræktun í
nokkur ár.
í fyrri tilraunum hefur reynst erf-
itt að ná vinnsluhæfu hráefni úr
plöntunum en Jón segir að uppsker-
an í haust verði notuð til að prófa
ýmsar aðferðir við úrvinnsluna, með-
al annars með notkun ensíma.
Morgunblaðið/Einar Falur
Sigur í fyrsta leik
ÍSLENSKA landsliðið í hand-
knattleik sigraði það japanska í
setningarleik heimsmeistara-
mótsins, sem hófst í borginni
Kumamoto í Japan i gærmorgun.
Lokatölur urðu 24:20 eftir að
staðan í leikhléi var 14:10 íslend-
ingum í vil. Patrekur Jóhannes-
son, sem á myndinni er í þann
mund að gera eitt marka sinna i
gær, var besti maður liðsins. Fór
hreinlega á kostum og gerði níu
mörk úr ellefu skotum. Markverð-
irnir, Guðmundur Hrafnkelsson
og Bergsveinn Bergsveinsson,
iéku einnig vel og segja má að
liðsheild Islendingahafi verið
sterk. Næsti leikur íslcndinga
verður gegn Alsír í dag og hefst
leikurinn kl. 10 að íslenskum tíma.
■ íþróttir/14,16
Viðbúnaður
vegna þotu á
einum hreyfli
NEYÐARVIÐBÚNAÐUR var á
Reykjavíkurflugvelli í gærmorgun
eftir að tilkynning barst frá lítilli
einkaþotu í aðflugi að hún hefði
aðeins afl á einum hreyfli. Suður-
götu var lokað fyrir umferð.
Þotan var að koma frá Manchest-
er í Englandi hingað til lands. Yfir
Sandskeiði, um klukkan 10.04, lét
flugmaður hennar flugturn vita að
hann hefði þurft að drepa á öðrum
mótornum.
Þrátt fyrir skamman aðdraganda
var boðaður viðbúnaður í gegnum
neyðarsíma. Þotan lenti klukkan
10.18 og gekk lendingin að óskum.
MORGUNBLAÐIÐ kemur
næst út miðvikudaginn 21.
maí.