Morgunblaðið - 11.01.1998, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 11. JANÚAR 1998 B 5
um til hugmynd i handritið um per-
sónurnar og aðstæður þeirra. „Eg
var staddur í húsi um páskana fyrir
tveimur árum þegar gerði skyndi-
lega óveður. Þetta var svona dagur
þegar foreldrar eru að skiptast á
börnum og keyra þau fi’am og aftur
á milli heimila. Vegna veðursins
höfðu öli barnaskipti ruglast og for-
eldrarnir voru að tefjast hér og þar í
bænum og úr þessu varð dálítill hóp-
ur af börnum sem urðu strandaglóp-
ar í húsinu. Ég var svo að spjalla við
þau og reyna að átta mig á því hver
ætti hvern og hvernig þau
tengdust hvert öðru. Þá
fann ég að börnin hrein-
lega hálfskömmuðust sín
fyrir foreldrana, sum
þeirra voru greinilega bú-
in að fylgja foreldrunum í
gegnum ýmsa hluti og
voru á því að þetta væri fólk sem
vissi ekki alveg hvað það vildi, væri
alltaf að lenda í sömu vandræðunum
aftur og aftur og ætti jafnvel svolítið
bágt. Auðvitað er ekki hlæjandi að
þessu en oft koma samt upp mjög
spaugilegar aðstæður. Sjáðu bara
fyi-ir þér stórar fjölskyldur þar sem
eru fyrrverandi og núverandi mak-
ar, alsystkin, hálfsystkin og fóstur-
systkin, allt galleríið. Fyrir ókunn-
uga er útilokað að átta sig á tengsl-
unum og íyrir nýja fjölskyldumeð-
limi, nýja maka t.d., getur það tekið
mörg ár. Þeir eru kannski komnir
útúr fjölskyldunni aftur án þess að
hafa nokkurn tíma náð þessu al-
mennilega."
- Getur verið að því fylgi ákveð-
inn léttir fyrir krakka að sjá mynd-
ina? Að sjá mjög tilfinningalega erf-
iðar aðstæður settar í manneskju-
legt og gamansamt samhengi.
„Ég vona það og ég held einmitt
að það sé gott fyrir ki-akka að sjá að
það eru stelpurnar sem eru skyn-
samar og eðlilegar en fullorðna fólk-
ið allt dálítið skrýtið og klikkað.
Börn halda nefnilega oft að allt sé
þetta þeim að kenna og hafi með þau
að gera.“
Mannblendin og vinnufús
- Það hefur vakið verðskuldaða
athygli hversu góður og eðlilegur
leikur barnanna er í myndinni. Vin-
konurnar tvær og sú stutta, tveggja
ára, eru hver annarri betri. Og
strákurinn gefur þeim ekkert eftir.
Er það sérstakur galdur að leik-
stýra börnum?
„Nei, það finnst mér ekki. Það
gildir það sama einsog um allt ann-
að i kvikmyndagerð að vera nógu
vel undirbúinn. Það er líka mjög
mikilvægt að gera sér grein fyrir
því fyrirfram að þegar maður er
með svona lítil börn þá verður að
áætla nægan tíma fyrir tökurnar."
- En það er ekki sama barn og
barn, er það?
„Nei, og það skemmtilega við að
vinna með börnum er hvað þau eru
ólík. Við prófuðum fjöldann allan af
tveggja ára börnum og þá uppgötv-
aði maður hvað þau eru þegar orðin
mótaðar persónur. Ann-
ars vegar er svona lítil
manneskja sem er glað-
lynd, jákvæð, samvinnu-
þýð og tekur öllu sem iyr-
ir ber með jafnaðargeði
en önnur fara inn í sig og
verða feimin og hrædd. Hún Bryn-
dís Sæunn Sigríður Gunnlaugsdótt-
ir, sem varð fyrir valinu og stóð svo
sannarlega undir öllum okkar vænt-
ingum, kom okkur sífellt á óvart.
Hún var svo mannblendin og vinnu-
fús og stöðugt tilbúin að læra eitt-
hvað nýtt. Og alltaf þegar við lögð-
um fyrir hana ný verkefni fann hún
skynsamlegustu lausnina. Það
þýddi heldur ekkert að reyna sama
bragðið við hana tvisvar, hún lærði
svo hratt.
Það er mjög skemmtilegt og
þroskandi að vinna með svona ung-
um börnum. Það er allt annað en að
vinna með fullorðnu fólki. Með full-
orðnum leikurum æfir maður atriði
og svo er það tekið upp nákvæm-
lega eins og um var talað. Með börn
er ekki hægt að gera ráð fyrir
þessu. Við bjuggum okkur þannig
undir tökurnar með Bryndísi að
hvert einasta atriði var teiknað eins
og teiknimynd. Hver einustu svip-
brigði og og hver einasta hreyfing
voru nánast fyrirfram ákveðin. Og
við gerðum ráð fyrir að ná ekki
nema nokkrum sekúndum af efni á
dag.
Það sem maður hefur áhyggjur af
með svona ung börn er að þau
hvekkist og vilji ekki halda áfram.
Það þýðir ekkert að segja við
tveggja ára barn að ef það mæti
ekki þá verði því stefnt fyrir brot á
samningi. Ef barn fær leiða á verk-
efninu þá nær málið einfaldlega
ekki lengra. Þess vegna eru menn
oft að tryggja sig með því að nota
tvíbura. En Bryndís stóð sig eins og
hetja. Það var alveg sama á hverju
gekk yfir daginn, hún kvaddi alltaf
alla með kossi og kom brosandi aft-
ur næsta morgun.“
Leikhæfíleikar
ekki nóg
Það segir sig sjálft að
tveggja ára kvikmynda-
leikarar verða ekki tíndir
upp af götunni og Bryndís Sæunn
Sigríður var valin úr stórum hópi
barna. Ari segir að af fenginni
reynslu séu prufurnar mjög mikil-
vægar því samhliða því að finna
börn með góða leikhæfileika þá sé
jafn mikilvægt að fmna börn sem
hafa þá þolinmæði og lundarfar sem
kvikmyndatökur útheimta. „Einu
sinni var ég búinn að velja strák
sem stóð sig afskaplega vel í stuttri
leikprufu en þegar hann komst að
því að það tók ekki hálftíma heldur
sjö daga að taka upp hálftíma langa
mynd, þá missti hann algjörlega
áhugann."
- Hvað þarf til?
„Það þarf viljann til að ljúka
verkefninu. Það þarf áhuga og
ánægju af vinnunni sjálfri. Það er
ekki hægt að freista barna með pen-
ingum. Þeir eru abstrakt í huga
barna, tíu þúsund eða hundrað þús-
und á dag skipta ekki meginmáli.
En það er líka mikill munur á því að
vinna með stálpuðum krökkum eins
og stelpunum Freydísi og Bergþóru
eða með smábörnum. Þær voru
búnar að fullæfa hlutverkin sex vik-
um fyrir tökur og kunnu textann
svo gjörsamlega að þær þurftu
aldrei að rifja upp eitt einasta orð,
heldur gátu leikið sér með mismun-
andi áherslur fram og til baka.
Þetta var líka nauðsynlegt svo tök-
urnar yrðu ekki alltof stressandi
fyrir þær; textinn, hreyfingarnar og
túlkunin voru algjöriega greypt í
þær svo þær gátu gengið að þessu
afslappaðar og öruggar."
Ekki hægt að stoppa
Á þessu ári eru liðin átján ár frá
íslenska „kvikmyndavorinu" svo-
kallaða þegar tvær íslenskar kvik-
myndir voru frumsýndar, Land og
synir og Óðal feðranna. Ari var að-
stoðarkvikmyndatökumaður við
Land og syni og hefur því verið
þátttakandi í íslenskri kvikmynda-
gerð frá (endur)fæðingu hennar til
fúllorðinsára. Hann segir að þróun-
in hafi orðið gríðarleg; kannski
einna mest í fagmennsku við undir-
búning og vinnubrögð á tökustað.
„Það sem gerist á upptökustað er
lokapunktur á löngu ferli. Það er í
rauninni verið að pakka
inn hlut sem þegar er bú-
ið að ganga frá að öðru
leyti. Að ætla sér að
breyta texta eða ræða
túlkun við leikara er út í
hött, þegar sólin er að
síga og aðeins hálftimi er eftir af
deginum. Eftir þvi sem meiri pen-
ingar eru í kvikmyndagerðinni er
hægt að undirbúa sig betur. Áður
var hlaupið af stað með kvikmynda-
tökuvélina og tekið upp þar til film-
an var búin eða menn þurftu að fara
í aðra vinnu. Það voru engir pening-
ar til að gera eitt eða neitt. Smám
saman hafa menn séð að hagkvæm-
ast er að undirbúa sig sem best, það
kostar í rauninni minnst og sparar
dýrasta liðinn sem er tíminn á töku-
stað. Ég get nefnt sem dæmi að nú
þegar tökur eru að hefjast á
Myrkrahöfðingjanum þá er búið að
æfa öll atriðin og ákveða nánast
hverja einustu töku og myndvinkil
nærri sex mánuðum fyi'ir tökur.
Síðan er þetta slípað og myndin
klippt í huganum fram og til baka.
Þegar svo komið er á tökustað þarf
ekki að hafa áhyggjur af þessu,
enda bætast við nægir nýir óvissu-
þættir sem berjast þarf við, einsog
veður og birta.
Kvikmyndataka gengur eins og
færiband sem færii' alla, sem á því
eru, á jöfnum hraða upp á tjaldið.
Það er ekki hægt að stoppa þegar
Kvikmynda-
taka er eins
og óstöðvandi
færiband
Börnin hálf-
skömmuðust
sín fyrir for-
eldrana
einu sinni er farið af stað. Það borg-
ar sig því að vera vel undirbúinn áð-
ur en hoppað er á bandið. Ái-angur-
inn verður líka í samræmi við það.
Ef maður veit ekki nákvæmlega
hvað maður ætlar að gera skilar það
sér upp á tjaldið. Það era meiri lík-
ur á að vinna í lottóinu heldur en að
kraftaverk gerist á tökustað. Því
nákvæmari undirbúningur, því auð-
veldari eftirleikur."
Ari tekur Stikkfrí sem gott dæmi
um mikla og nákvæma undirbún-
ingsvinnu sem hafi skilað sér á síð-
ari stigum vinnslunnar. „Vegna
Biyndísar litlu voru nánast allir
skotvinklar fjTÍrfram ákveðnir og
endanleg samsetning myndarinnnar
sömuleiðis. Myndin var eiginlega
klippt fyrirfram. Tökutíminn var
nokkuð langur en eftirvinnslan tók
stuttan tíma sem sést best á því að
tökum lauk í október og myndin var
frumsýnd á jólum.“
Það er skammt öfganna á milli í
kvikmyndagerðinni. Þar er stokkið
á milli alda og hugmyndafræði eins
og ekkert sé sjálfsagðara. Úr mann-
eskjulegri fjölskyldumynd í Reykja-
vík nútímans er stefnt beint inn í
myrkasta tímabil Islandssögunnar,
sautjándu öldina, með galdrafári og
villutrúarkenningum. Myrkrahöfð-
ingi Hrafns Gunnlaugssonar biður
vestur á Barðaströnd. Ari ypptir
öxlum og brosir, „...svona er þetta
bara.“
Dansnámskeið

Þjóðdansafélags
Reykjavíkur
hefjast 12. janúar 1998 að Álfabakka 14a.
Gömludansanámskeið á mánudögum
kl. 20.30 og kl. 21.30
Verð krónur 6.000,00 12 skipti
Barna og unglinganámskeið
á þriðjudögum eða laugardögum
Verð á námskeiðunum eru:
3-5 ára kr. 3.500.-,
6-8 ára kr. 5.000,-,
9 ára og eldri kr. 6.000,-
Ath. Systkinaafsláttur 25%.
Framhaldsnámskeið í Línudansi
þriðjudaga kl. 20.00
íslenskir VÍKIVAKAR
á fimmtudögum kl. 20.30
Upplýsingar og innritun í síma 587 1616
tiLframfí
Markaðs-
og sölunám
• Tölvur • Lögfræði
• Enska • Tollskýrslugerð
• Markaðsfræði • Námsstefnur
• Tölfræði og aðferðir • Starfsþjálfun
• Stjórnun • Lokaverkefni
f lok mai höföu 60% þeirra
sem útskrifuóust 2. maí
|k fengið vinnu við sitt hæff.
sem 1
jjlk fengi
§li

Almennt
Stutt og hnitmiðað skrifstofunám
starfsnám í takt
vió þarfir
vinnumarkaðarins.
• Tölvur
• Enska
• Bókhald
• Islenska
• Verslunarreikningur
• Vélritun
•Tollskýrslugerð
• Námsstefnur
• Starfsþjálfun
Starfsþjálfun
í fyrirtækjum veitir
nemendum mikilvæga
innsýn í þarfir
atvinnulífsins.
Alhliða töivunám
• Grunnur og • Stýrikerfi og netkerfi
Windows umhverfið • Alnetið
• Ritvinnsla • Hópvinnukerfi
• Töflureiknir • Gerð kynningarefnis
• Gagnavinnsla • EnskU'/bókfærsluva!
• Myndvinnsla • Námsstefnur
• Umbrot • Lokaverkefni
Opiö hús 17.
Innritun er
hafin í síma
588 5810
Fjármála-
og rekstrarnám
• Tölvur • Lögfræði
• Enska • Tollskýrslugerð
• Bókhald • Námsstefnur
• Fjármál og • Starfsþjálfun
reikningsskil • Lokaverkefni
• Rekstrarfræði
Vlðurkenndur elnkaskóll
Skóli sem bygglr á 23 ára
reynslu og hefð
Nám sem lelðlr tll aukinna
starfsmögulelka
Skólinn starfar i takt vlð
þarHr atvtnnulífsins
Faxafeni 10 • Framtíðin • 108 Reykjavík
Sími: 588 5810 • Bréfasími: 588 5822
AIH nám I skólanum er að
fullu lánshsefft
Skóllnn undlrbýr nemendur
fyrlr störf á 21. öldlnni
Hvergi á fslandl er að flnna
betrl aðstöðu fyrlr nemendur
VIÐSKIPTA- OG
TÖLVUSKÓLINN