Morgunblaðið - 14.10.1999, Page 38

LISTIR
' FIMMTUDAGUR 14. OKTÓBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Islenskar þýðingar á
sígildum fínnskum bók-
menntum verðlaunaðar
Morgunblaðið/Golli
Hjörtur Pálsson og Aðalsteinn Davíðsson. Á milli þeirra er fínnski
sendiherrann á Islandi, Tom Söderman.
MENNINGARSJÓÐUR íslands
og Finnlands hefur í ár veitt tveim-
ur íslenskum rithöfundum tvenn
þýðingarverðlaun. Þeir eru Hjört-
ur Pálsson, sem byrjaður er á nýrri
þýðingu Kalevala, þjóðkvæðabálks
Finna, og Aðalsteinn Davíðsson,
sem þýtt hefur skáldsögu Aleksis
Kivi, Sjö bræður, á íslensku í fyrsta
sinn.
Þýðingarverðlaunin voru afhent í
gær af sendiherra Finnlands, Tom
Söderman, að viðstöddum Nirði
Njarðvík rithöfundi og Þórunni
Bragadóttur deildarstjóra, sem
bæði eiga sæti í stjórn Menningar-
sjóðsins. Sendiherrann lagði í máli
sínu áherslu á hve geysimikið gildi
þýðing þessara tveggja sígildu
meginverka finnskra bókmennta
hefði.
„Kalevala, sem kom í fyrsta
skipti út 1835 og í nýrri og aukinni
útgáfu 1849, er verk Elíasar Lönn-
rot. Þjóðkvæðin eru sá grunnur
sem kvæðabálkurinn er reistur á,
en eigi að síður er hann að afar
miklu leyti listræn smíð Lönnrots,
sem var fjölhæfur menningarfröm-
uður og allt í senn; málfræðingur,
læknir, blaðamaður og skáld. Með
Kalevala var sýnt að mikið verk í
ljóðum var til orðið á finnsku og það
hafði örvandi áhrif á og ýtti mjög
undir þjóðarvakningu og menning-
arþróun í Finnlandi.
Sjö bræður eru það verk í lausu
máli sem þekktast er og löngum
hefur notið mestrar hylli í Finnl-
andi, en það kom út 1873. Höfund-
urinn, Aleksis Kivi, gaf sögu sinni
slíkt nýjabragð og auðgaði hana svo
með hugarflugi sínu að hún stakk
algerlega í stúf við bókmenntahefð
19. aldar. Bræðurnir sjö halda út í
óbyggðir til þess að reisa sér heim-
ili víðsfjarri boðum og bönnum
kirkju og þjóðfélags. Bræðurnir
taka út þroska sinn í því frelsi sem
þeir öðlast með þeim hætti. Mann-
lýsingamar eru iðulega bráðfyndn-
ar og stórsnjallar og hitta svo vel í
mark að margur Finninn sér þar
sjálfan sig enn þann dag í dag. Frá
kjarnmiklu og hressilegu tungutaki
bræðranna eru mnnin mörg föst
orðatiltæki sem fyrir koma í
finnsku," segir í fréttatilkynningu
frá finnska sendiráðinu.
Söngkona ver
doktorsritgerð
ÞÓRUNN Guðmundsdóttir söng-
kona varði doktorsritgerð við Indi-
ana University í Bloomington, Indi-
ana í Bandaríkjunum sl. vor.
Ritgerðin heitir „Historical and
stylistic aspects of the solo songs
by Páll ísólfsson and Jón Leifs“ og
fjallar um tónskáldin og framkvöðl-
ana Pál ísólfsson og Jón Leifs og
hvemig tónsmíðastfll þeirra birtist
í einsöngslögum þeirra.
Þórann lauk stúdentsprófi frá
MK árið 1980. Hún útskrifaðist í
söng og þverflautuleik frá Tónlist-
arskólanum í Reykjavík árið 1985
og vora aðalkennarar hennar El-
ísabet Erlingsdóttir og Bemharður
Wilkinsson. Hún stundaði fram-
haldsnám í Bandaríkjunum og lauk
fyrst mastersgráðu og síðan dokt-
orsgráðu frá Indiana University.
Aðalkennarar hennar þar vora Roy
Samuelsen og Klara Barlow.
Frá því að Þórunn kom heim frá
námi hefur hún haldið fjölda ein-
söngstónleika og komið víða fram
sem einsöngvari, m.a. með Kam-
mersveit Reykjavíkur. Hún hefur
gefið út geisladisk með sönglögum
Jóns Leifs og Karls 0. Runólfsson-
ar, og fyrir síðustu jól kom út geis-
ladiskur þar sem hún syngur ein-
söng með Kammerkór
Hafnarfjarðar. Þórunn starfar sem
Þórunn Guðmundsdóttir
söngkona og kennari við Tónlistar-
skólann í Hafnarfirði.
Þórann Guðmundsdóttir er fædd
árið 1960 og er dóttir hjónanna El-
ínborgar Stefánsdóttur og Guð-
mundar Benediktssonar læknis.
Dvínandi áhugi Islendinga á þýskum náms-
og rannsóknastyrkjum
Slök þýskukunnátta
helsta ástæðan
SLÖK þýskukunnátta meðal ís-
lendinga er ein helsta ástæða
dræms áhuga íslenskra náms-
manna og fræðimanna á styrkj-
um til náms og rannsókna í
Þýskalandi, að mati Oddnýjar
Sverrisdóttur, en hún er dósent
í þýsku við Háskóla Islands og
formaður stjórnar Goethe
Zentrum. í viðtali við Hans-
Bodo Bertram, skrifstofustjóra
menningardeildar þýska utan-
ríkisráðuneytisins, í Morgun-
blaðinu í liðinni viku komu fram
ákveðin vonbrigði yfír því að Is-
lendingar nýttu sér þessa styrki
ekki nema að takmörkuðu leyti.
„Skýringin er að töluverðu
leyti sú að fólk treystir sér ekki
á þetta málsvæði með þá mála-
kunnáttu sem það hefur,“ segir
Oddný, sem telur nauðsynlegt
að lögð verði meiri áhersla á tal-
mál í þýskukennslu fram-
haldsskólanna. Hún telur það
ennfremur vaxa mörgum í aug-
um að þurfa að taka inn-
tökupróf sem reynir á þýsku-
kunnáttuna en útlendingar sem
hyggja á nám í þýskum háskól-
um þurfa að standast próf í
þýsku áður en þeir fá þar inn-
göngu. Það þýði í raun að nám-
stíminn lengist um a.m.k. eitt
misseri og rnargir setji það fyrir
sig. Hingað til hefur ekki verið
hægt að taka þetta próf hér á
landi en nú er að heíjast við
Goethe Zentrum í Reykjavík
námskeið sem lýkur með sam-
bærilegu prófí.
Stundum einungis fjórir um-
sækjendur um fjóra styrki
Nýlega voru auglýstir styrkir
til náms í Þýskalandi; fjórir heils
árs styrkir til háskólanáms, þrír
sumarstyrkir til að sækja þýsk-
unámskeið og nokkrir sex mán-
aða styrkir til vísindamanna til
námsdvalar og rannsóknastarfa.
Að sögn Oddnýjar er mjög mis-
munandi hve margir sækja um
styrkina. „Það hafa komið ár
þar sem einungis fjórir umsækj-
endur hafa verið um þessa fjóra
ársstyrki, en ásóknin í þá er
mjög sveiflukennd," segir hún.
Oddný segir styrkina mjög
góða, auk þess sem ársstyrkirn-
ir séu oft framlengdir. Þá séu
innritunargjöld í þýska háskóla
mjög lág, ólíkt því sem tíðkist
t.d. í bandarískum og breskum
háskólum. Hluti af skýringunni
á minni ásókn í þýsku styrkina
telur hún þó einnig að geti verið
aukið framboð ýmiskonar
styrkja í öðrum löndum.
BOKASALA í sept
Rðð Titill/ Höfundur/ Utgefandl
1 Iceland-Country and eople-ÝmÍS tungumál / Bernard Scudder. Myndir Páll
Stefánsson / lceland Review
2 Dönsk-íslensk / íslensk-dönsk orðabók / Ritstj. Sigurlín Sveinbjarnardóttir og
Svanhildur Edda Þórðardóttir / Orðabóka útgáfan
3 Ensk-íslensk / íslensk-ensk orðabók / Ritstj. Sævar Hilbertsson / Orðabókaútgáfan
4 Heimspekisaga / Gunnar Skirbekk og Nils Gilje / Háskólaútgáfan
5-6 Almanak Háskóla Íslands-Árið 2000 / Þorsteinn Saemundsson hefur reiknað
/ Háskóli íslands
5-6 Amazing lceland-ÝmÍStungumál/SigurgeirSigurjónsson/Forlagið
7 Uppvöxtur litla trés / Forrest Carter / Mál og menning
8 Iceland-Life and nature / Bernard Soudder. Myndir Páll Stefánsson / lceland Review
9 Geitungurinn / Árni Árnason og HalldórBaldursson / Æskan
10 Ensk-íslensk / íslensk-ensk orðabók / Ritstj. Hrefna Arnalds / Mál og menning
Einstakir flokkar: ÍSLENSK OG ÞÝDD SKÁLDVERK
1 Uppvöxtur litla trés / Forrest Carter / Mál og menning
2 Sjálfstætt fólk / Halldór Kiljan Laxness / Vaka-Helgafell
3 Híbýli vindanna / Böðvar Guðmundsson / Mál og menning
4 Egilssaga / / Mál og menning
5 Stjörnurnar í Konstantínópel / Halla Kjartansdóttir valdi efni / Mál og menning
6-7 Bjargið barninu / Margaret Watson / Ásútgáfan
6-7 Brennu-Njálssaga / / Mál og menning
8 Meistari Jirn / Joseph Conrad / Mál og menning
9 Gestaboð Babette / Karen Blixen / Bjartur
10 Engin spor / Viktor Arnar Ingólfsson / Mál og menning
ÍSLENSK OG ÞÝDD LJÓÐ
1 Hávamál-Ýmis tungumál / / Guðrún
2 Eddukvæði / Gísli Sigurðsson sá um útgáfuna / Mál og menning
3 úr landsuðri og fleiri kvæði / Jón Helgason / Mál og menning
4 Sálmabók íslensku kirkjunnar / Lögin valdi Róbert A. Ottósson / Skálholt
5 Gimsteinar: Ljóð 16 höfunda / Ólafur Haukur Árnason valdi / Hörpuútgáfan
ÍSLENSKAR OG ÞÝDDAR BARNA- OG UNGLINGABÆKUR
1 Geitungurinn / Ámi Árnason og Halldór Baldursson / Æskan
2 Blómin á þakinu / Ingibjörg Sigurðardóttir / Mál og menning
3 Anna getur það / Walt Disney / Vaka-Helgafell
4 íslensku dýrin / Halldór Pétursson / Setberg
5-6 Stafakarlamir / Bergljót Arnalds / Virago
5-6 Ég veit af hverju kengúrur eru með poka / Jenny Wood / Æskan
7 Snúður og Snælda / Pierre Probst / Setberg
8 Bangsímon hittir Kaninku / Walt Disney / Vaka-Helgafell
9 Orðabusl / Margrét E. Laxness / Mál og menning
10 GÓða nótt BÓbÓ Bangsi / Lee Davis / Mál og menning
ALMENNT EFNI OG HANDBÆKUR
1 lceland-Country and people-Ýmis tungumál / Bernard scudder. Myndir Páii
Stefánsson / lceland Review
2 Dönsk-íslensk / íslensk-dönsk orðabók / Ritstj. Sigurlín Sveinbjamardóttir og
Svanhildur Edda Þórðardóttir / Orðabókaútgáfan
3-5 Ensk-íslensk / íslensk-ensk orðabók / Ritstj. Sævar Hilbertsson / Orðabókaútgáfan
3-5 Heimspekisaga / Gunnar Skirbekk og Nils Gilje / Háskólaútgáfan
3-5 Almanak Háskólans-Árið 2000 / Þorsteinn Sæmundsson hefur reiknað
/ Háskóli Islands
6 Amazing Iceland-Ýmis tungumál / Sigurgeir Sigurjónsson / Forlagið
7 Iceland-Life and nature / Bernard Scudder. Myndir Páll Stefánsson / lceland Review
8 Ensk-íslensk / íslensk-ensk vasaorðabók / Ritstj. Hrefna Arnalds / Mál og menning
9 Land / Páll Stefánsson / lceland Review
10 íslenska steinabókin / Kristján Sæmundsson / Mál og menning
Bókabúðir sem tóku þátt ( könnuninni
Höfuðborgarsvæðið:
Bókabúð Máls og menningar, Laugavegi
Bókabúð Máls og menningar, Síðumúla
Eymundsson, Kringlunni
Penninn-Eymundsson, Austurstræti
Penninn, Hallarmúla
Penninn, Kringlunni
Penninn, Hafnarfirði
Utan höfuðborgarsvæðisins:
Bókabúð Keflavíkur, Keflavík
Bókval, Akureyri, KÁ, Selfossi
\ J\ rf
>\0
Samantekt Félagsvísindastofnunar á sölu bóka í september 1999 Unnið fyrir Morgunblaðið,
Félag íslenskra bókaútgefenda og Félag bóka- og ritfangaverslana. Ekki eru taldar með þær
bækur sem seldar hafa verið á mörkuðum ýmiss konar á þessu tímabili, né kennslubækur.
Sýnmgum lýkur
Nýlistasafnið
SÝNINGUNNI Sænskt bein í
íslenskum sokki - íslenskt bein í
sænskum sokki og sýningu bel-
gíska listamannsins Lucs
Franckaerts í Nýlistasafninu,
Vatnsstíg 3b í Reykjavík, lýkur
sunnudaginn 17. október. Sýn-
ingu Islandsdeildar Amnesty
International í setustofu safns-
ins lýkur einnig þennan dag.
Sýningarnar eru opnar daglega
frá kl. 14-18, nema mánudaga.