Morgunblaðið - 14.10.1999, Síða 57

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
FIMMTUDAGUR 14. OKTÓBER 1999 57
Gigt og
hjúkrun
Hrönn Ragnheiður
Önundardóttir Guðmundsdóttir
GIGT er almennt
heiti yfir meira en
100 tegundir sjúk-
dóma sem allir ráð-
ast að einhverju leyti
á stoðkerfi líkamans.
Þekktustu gigtsjúk-
dómamir meðal al-
mennings em líklega
iktsýki (RA) og slitg-
igt. Helstu einkenni
era þreyta og slen
sem getur varað svo
mánuðum skiptir,
hitavella, verkir og
stirðleiki í vöðvum
og liðum, minnkuð
matarlyst, megrun,
slæmt næringarást-
and og svefnörðugleikar. Ein-
kennin geta komið hægt og sígandi
eða hellst yfir í einum vettvangi.
Gigt
Margir möguleikar eru
fyrir hendi, segja þær
••
Hrönn Onundardóttir
og Ragnheiður
Guðmundsdóttir til að
bæta líðan gigtveikra.
í slæmu gigtarkasti felst með-
ferð gigtveikra á sjúkrahúsi aðal-
lega í hvíld, verkjastillingu og jafn-
vel lyfjagjöf í æð eða liði til að
hemja sjúkdóminn. Þegar tekið er
á móti gigtveikum skjólstæðingi
inn á deild þarf að finna heppilegt
rúm, helst rafstýrt, rétta dýnu sem
styður vel við líkamann, heilsu-
kodda og létta sæng. í slæmu gigt-
arkasti finnur fólk fyrir öllum auka-
þunga á líkamann og gerir hann
fólki erfiðara fyrir að hreyfa sig.
Hver meðferð er einstaklingshæfð
og er markmið hennar alltaf að
skjólstæðingar okkar geti lifað sem
eðlilegustu lífi án þess að vera mik-
ið upp á aðra komnir.
Eitt af meginhlutverkum hjúkr-
unarfræðinga er að veita fræðslu
og meta líðan og ástand sjúklinga.
Það sem háir gigtveikum mest í
bráðagigtarkasti era verkir. Verk-
irnir geta stafað t.d. af bólgu í liðum
eða æðavegg eða af spenntum og
stífum vöðvum. Verkir gigtsjúkl-
inga era verstii' á morgnana og er
sá hluti dags notaður til lyfjameð-
ferðar og til að hjálpa skjólstæðing-
um að komast fram úr rúmi, þvo
sér, klæða og snyrta. Oft taka þess-
ar sjálfsögðu athafnir 1-11/2 klst.
og er mikilvægt að stuðla að því að
gigtveikir spari orku til að geta
framkvæmt þessar einföldu athafn-
ir daglegs lífs.
Margir möguleikar eru fyrir
hendi til að bæta líðan gigtveikra.
Má þar nefna verkjameðferð og
jafnvægi milli hvíldar, slökunar og
hreyfingar. Gigtveikir ná illa djúp-
um svefni og þykja þreyta og orku-
leysi oft verst, verri en verkir, því
fólk getur vanist stöðugum verkj-
um en illa síþreytu. Markmið
verkjameðferðar í bráðagigtarkasti
era því að skjólstæðingar okkar nái
að sofa. Þessir möguleikar lækna
ekki gigtsjúkdóma en þeir draga úr
einkennum og bæta líðan og lífs-
gæði gigtveikra.
Þegar versta gigtarkastið er af-
staðið tekur við fræðsla, mat á
áhrifum breyttrar lyfjameðferðar,
mat á sjálfsbjargar- og hreyfigetu
einstaklingsins og sjúkra- og iðju-
Sérvenlun með
silkitré & silkiblóm
Lauaaveai Ba. '
Laugavegi 63, Vitaitígsmegin iími 551 2040
þjálfun. Fræðsla þarf að skipa stór-
an sess við meðferð sjúkdómsins og
miða að því að gera sjúklinginn að
stjórnanda hans. Skjólstæðingar
okkar þurfa að hafa næga þekkingu
á gangi sjúkdómsins og meðferðar-
möguleikum hans, til að geta tekið
ábyrgð á eigin heilsu.
Nauðsynlegt er að gigtveikir
stundi styrkjandi og liðkandi æf-
ingar og læri að þekkja sínar eigin
líkamlegu takmarkanir. Þeir verða
að endurskoða flestar daglegar at-
hafnir sínar og breyta lifnaðarhátt-
um sínum. Að ganga upp stiga eða
halda á þungum innkaupapoka get-
ur valdið slæmum verkjum í marga
daga.
Hjúkranarfræðingar era tengil-
iðir við aðrar fagstéttir sem koma
að meðferð ogpndurhæfingu skjól-
stæðingsins. Á gigtardeild Land-
spítalans vinna læknar, hjúkranar-
fræðingar, sjúkraliðar, sjúkra-
þjálfarar og iðjuþjálfar ötult starf
til að létta gigtveikum lífið. Með-
ferðin þarf að miðast við einkenni
sjúkdómsins á hverjum tíma og er
markmiðið að stilla verki, spara
orku og safna þreki. Margt er hægt
að gera til að bæta líðan skjólstæð-
inga okkar þó ekki sé enn hægt að
lækna gigtsjúkdóma. Með tilkomu
nýrra lyfja má þó telja að framtíðin
sé björt.
Höfimdar eru hjúkrunarfræðingar á
gigtardeild Landspítalans.
Ný sending
Buxna-
dragtir
Opið daglega kl. 10-18,
laugardaga kl. 10-14.
Nýtt kortatímabil
m m
tískuverslun
v/Nesveg, Seltjarnarnesi
Sími 561 1680
*
Ný sending af glæsilegum húsgögnum
Húsgögn, rúm, dýnur, koddar og fleira fyrir svefninn
o
VERSLUNIN
LYSTADÚN
SNÆLAND
SUútuvogji 11 • Sími 568 5588
LOÐ - LOÐASETT - MAGAÞJALFAR - ÆFINGATEYGJUR - SIPPUBOND - ÞREKPALLAR
BiJJÍJÍJsi Oö Jtj^JýJ ilATfÆKI
MBSTA LAND8INS AP ALLSKYNS ÞRKK- OQ ilFINQATAIKJUIÍ. mwm TOPÞ MIRKl.
Pro 335 ÆFINGA-
BEKKUR
Fjölnota æfingabekkur,
með mörgum æfinga-
möguleikum.
Fyrirferðarlítill og
þægilegur í notkun.
Stgr. 30.510.-
AB-SHAPER MAGAÞJALFI
Frábær magaþjálfi sem styrkir maga-
vöðvana og gefur skjótan árangur.
ÖRNINN0*
STOFNAÐ192S
- ÞREKTÆKJADEILD -
Skeifan 11, sími 588 9890
Stgr. 7.485.
RAOCREIDSLUR

GUMMIVARIN HANDL0Ð - HANDGRIP - PULSMÆLAR - OKLAÞYNGINGAR - CURLSTANGIR