Alþýðublaðið - 13.06.1959, Blaðsíða 5

Guðmundur Sveinsson:
ÞAÐ er kurteisisskylda að
kvitta fyrir tilskrif. Tveir
guðfræðingar hafa heiðrað
mig með svari við stuttri
grein, er ég birti í Alþýðu-
blaðinu 26. apríl síðastl. Grein
mín var rituð til að átelja á-
reitni í garð síra Einars
Guðnasoiiar sóknárprests að
Reykholti í sambandi við
síðasta biskupskjör.
Annar greinarhöfundurinn,
Matthías Frímannsson, er ung
ur guðfræðingur. Hann svíð-
ur sáran undan ritsmíð minni.
Undrar það engan, er les svar
hans. Vill hann endilega eigna
sjálfum sér og nokkrum ung-
mennum heiðurinn af lúaleg-
asta þætti áreitninnar. Vill
ekki deila honum með öðrum,
sem líklegra þótti. Skal sú
sæmd ekki af þeim tekin.
Grunsemd nokkra vekur þó
minnisleysi greinarhöfundar.
Man hann með engu móti
hver líklegastur þótti kandi-
dat frjálslyndra við biskups-
kjörið. Sá féll þó, að því er
talið er, á kostum sínum, of-
urkappinu. Sálgreinendur
myndu ætla minnisleysi þetta
eiga rót að rekja til óþægi-
legra endurminninga.
Hinn greinarhöfundurinn,
síra Sigurbjörn Á. Gíslason,
er kempa mikil. Hann á ó-
skipta aðdáun alþjóðar fyrir
stefnufestu og karlmennsku.
Við hann er ljúft að eiga orða-
stað um guðfræði. Þekki ég
fáa betri skriftafeður.
Síra Sigurbjörn og reyndar
ungi guðfræðingurinn líka,
hneykslast á smáklausu í
grein minni þar sem forsjón-
ar er getið. Ekki fjallaði grein
mín um forsjónina, en farið
að þekktri íslenzkri málvenju.
Eitthvað mun erlendur hugs-
unarháttur villa hér um fyr-
ir greinarhöfundum, nema
verra sé. í umvönduninni
hendir unga guðfræðinginn
það ,,óhapp“ að nota „forsjón11
í sömu merkingu 0g ég gerði
í grein minni og sanna'r íslend
ingseðli sitt. Kempan aldna
gætir sín betur og fellur ekki
á eigin bragði. Var það engin
von um svo fiman bardaga-
mann sem síra Sigurbjörn er.
Hitt er svo allt annað mál
og fyrri gréin minni með öllu
óviðkömandi, að kristna menn
greinir á um hlut forsjónár-
innar í íífi nianna og atriðum
ýmsum. Skal ég ékki skorast
undan umræðum um það at-
riði, þótt ég þséttist ekkert
tilefni til þeirra gefa í nefndri
grein.
Ekki verður allt sem skeð-
ur rakið til guðlegrar forsjón-
ar að kristnum lífsskilningi,
Til þess á tvíhyggjan þar of
djúpar rætur. Þó er hitt jafn-
víst, að yfir lífinu öllu vakir
forájón Guðs. Þessi mótsögn
er eitt þeirra vandamála trú-
ar, sem fremur er hjartans en
heilans að skynja. Frásögn af
litlu átviki bregður ef til vill
betra ljósi yfir vanda þennan
en langar útlistanir. Maður
nokkur lærður fræddi áheyr-
endur á undrum lífs og sköp-
unar. Hann gerði tilraun að
lýsa stórfengleik alheims.
Meðal áheyrenda var kona
ein. Er fyrirlesarinn gaf kost
á að béra mætti fram spurn-
ingar, gat hún ekki orða bund-
Bifröst, 23. marz 1959.
izt: „Hvernig má það vera, að
Guð getj í ómæli sköpunar
sinnar skeytt nokkuð um ve-
sæla mannveru og líf henn-
ar?“ Ræðumaður svaraði:
„Það fer alveg eftir því hve
smár eða stór sá Guð er, sem
þér trúið á“. — Viðurkennd
mun sú staðreynd að forsjón-
ar gætir því meir sem guðs-
hugmynd manna er . æðri,
færra það sem Guð líður en
leyfir ekki. Um þetta þarf
ekki að fræða slíkan alvöru-.
mann í trúmálum sem síra
Sigurþjörn Á. Gíslason er.
Síra S'igurbjörn segist eiga
annað erindi með grein sinni
en ræða forsjónina. Ber rit-
gerð hans því vitni. Ekki er
þó érindi hans að ræðá raun-
verulegt efni greinar minnar,
áreitnina í garð síra Einars.
Enn byrgja aukaatriði útsýn
hans.
Orð féllu um það í grein
minni, að almenningur skipti
prestum í þrjá flokka og not-
uð ákveðin heiti í sambandi
við þá skipting: Bókstafs-
menn, frjálslyndir og skoð-
analeysingjar. Síra Sigur-
björn kannast við tvo fyrr-
nefndu flokkana ög heiti al-
mennings á þéim, en fellur
ekki nafngiftin. Er þar við
aðra en mig að sakast.
Vel get ég fallizt á, að „bók-
stafsmenn“ er óheppilegt
nafn, þótt almennt sé notað.
Allir eru kristnir menn eins
og síra Sigurbjörn bendir rétti
lega á „bókstafsmenn“,
byggja trú sína á helgum rit-
um og vitnisburði þeirra. Af
þessum sökum nefhdu Arab-
ar bæði Gyðinga og kristna
,,bókstafsfólkið“. Ætti' heiti
þetta því síður en svo að vera
uppnefni eins og kollega minn
telur.
Túlkun bókstafsins greinir
kristna menn í flokka. „Játn-
ingamenn“ eða „kennisetn-
ingamenn“ væri fremur rétt-
nefni á þeim, sem nú eru
manna á meðal við þókstaf
kenndir. Þeir halda flestir
fast við ákveðnar og fornar
túlkanir trúarlærdómanna og
géra þær en ekki ritninguna
að æðstum dómstól. Viðhorf
frjálslyndra er annað, siðbót-
arinnar. Þeir virða játningar
ög kennisetningar sem skiln-
ing fyrri tíðar manna, en telja
þær ekki hindra nýja túlkun,
er varpa kvnni annarri birtu
. yfir trúarsannindin. Þetta ér
Fframhald á 10. síðu>.
FRAMSÓKNARMENN segja, aS þjngmenn Alþýðu-
flokksins hafi ekki haft LEYFI eða UMBOÐ til að mynda
núverandi ríkisstjórn, EKKI VERIÐ TIL ÞESS KJÖRN-
IR. Staðreyndir:
1) Alþýðuflokksþingmönnum fjölgaði um tvo við
Hræðslubandalagið. Framsókn vann hins vegar
fjóra: Björgvin Jónsson, Halldór E. Sigurðsson, Sig-
urvin Einarsson og Eirík Þorsteinsson.
2) Sú rödd hefur aldrei heyrzt úr röðum Alþýðuflok.ks-
ins, að þessir menn séu ekki fullgildir og frjálsir þing
menn Framsóknarflokksins, þóft þéir séu kjörnir mfeð
Alþýðuflokksatkvæðum. Framsókn ein sýnir svo óf-
ríkisfullan hugsunarhátt.
3) Hermann Jónsson neitaði kröfum Alþýðuflokksins
varðandi efnahagsmál og sleit vinstrá stjórninni án
* nokkurs' samráðs við Alþýðuflokkinn. Þar með sleit
hann á eins ótvíræðan háít og hugsast gat samstarf-
inu.
Þiögmfenn Alþýðuflokksins hafa staðið málefnalega
við stefnuskrá umhótaflokkanna frá 1956 eins og fram-
ast hefur verið unnt. Þeir háfa þjónað hagsmunum um
hjóðenda sinna í hvívetna — hvort sem Framsókn líkar
betur eða ver.
DÁNARMíNNING
FRU URA ROSINKRAN
RllllillllIIIIIIIllllltUIIIIIUIIItlllltlllllllllUIIIUUIUIIIIIIIII
r
I Crerokee
j indíánar
I enn tíl
| CHEROKEE, Norður-
| Carolina. — Cherökeé-
| Indíánana þekkja flestir
1 unglingar úr Indíánasög-
1 um. Þeir voru herskáir og
| grimmir en eins og aðrir
| kynþættir innfæddra í
| Ameríku hafa þeir nær
I því liðið undir lok. Örfá-
1 ir þeirra eru þó enn við
1 líði og nú hafa nokkrir
| framtakssamir menn
| byggt indíánaþorp í Norð-
| ur-Carolina og húa þar
| eintómir Cherokee-Indí-
= ánar á sama hátt og for-
| feður þeirra gerðu um
1 aldaraðir áður en hvítir
| menn komu til landsins.
| í þorpi þessu, sem er raun
| verulega safn yfir sögu og
| menningu Cherokee-Indí-
I ánanna, eru fjölmargir
1 gripir fornir og merkileg-
| ir. Indíánarnir klæðast
i fornum búningum, smíða
| eintrjáninga, vefa körfur
I eða móta leirker. Þarna
riiliiiiiiiiiiíiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitliiiiiiHiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiíiiiiKiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiuitiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiRifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiií
géta ferðamenn séð hyern
ig hinir innfæddu Indíán-
ar lifðu hfmu arþusund
um saman.
HINN 6. þ. m. andaðist frú
Lára Rósinkranz, 53 ára að
aldri, á heimili sínu í Reykja-
vík. Banamein hennar var
hjartabilun.
Frú Lára var Seyðfirðing-
ur, dóttir Stefáns kaupmanns
Steinholts og Jóhönnu, konu
hans.. Þau áttu tvö börn, Frið-
þjóf og Láru. Hann var nokkr-
um árum eldri en systirin.
Stefán andaðist meðan Lára
var barn að aldri. Þá vorú
miklar samgöngur yfir hafið,
frá Austfjörðum til Vestur-
Noregs. íslendingar áttu víða
innangengt í Noregi og J'ó-
hanna Steinholt flutti þangað
með börn sín og settist að í
Stafangri. Friðþjófur var þá
fullfær verzlunarmaður en
Lára átta ára. Hún gekk í
skóla í Noregi og varð óvenju-
legá fær í hljómlist og tungu-
málum. Móðir hennar og bróð
ir voru allfús að dvelja leng-
ur í Noregi, en þegar Lára
var 18 ára tók hún sér í munn
orð annars íslendings og sagði
„Út vil ég“. Að hennar ráði
flutti fjölskyldan aftur til ís-
lands, og til Akureyrar. En
flest ungt fólk leitar innan
tíðar suður yfir heiðar og svo
fór Láru Steinholt og gekk í
þjónustu Krabbe vitamála-
stjóra. Oft er gert ráð fyrir
að skrifstofustúlkan sé aðeins
óaðskiljanlegur hluti af rit-
vélinni. En Lára fékk stærra
verkefni á sinni skrifstofu.
Hún var vélritari, bókhald-
ari, bréfritari á erlendum mál
um og íslenzku, og síðast en
ekki sízt var hún gjaldkeri
vitamálanna og hafði ein lykla
völd að kassanum þegar
Krabbe var burtu á ferðalög-
um. Þó að hún talaði norsku,
sem móðurmál, hafði hún jafn
framt numið sænsku, þýzku
og ensku. Þessi þekking kom
henni nú að góðu haldi. Með-
an Lára var í Noregi hafði
hún alltaf lesið íslenzkar
bækur og stundað móðurmál-
ið með áhuga, eftir heimkomu
til Akureyrar. Hún gat upp-
fyllt allar kröfur um mál-
þekkingu, sem gerðar voru á
Vitdmálaskfifstofunhi, en Hitt
þótti líka skipta miklu máli,
hversu henni var létt um öll
störf og úrræði. Vitamála-
stjóri var alinn upp í Dan-
mörku og ekki fullfær í ís-
lenzku ritmáli. Lára ’S'tein-
holt bætti úr þörfum, svo'að
eigi var betur gert.
Ungar stúlkur una venju-
lega vel við skrifstofustarfið!
nokkra stund, en sjá samt í
móðu framtíðarinnar hilla
undir heimili, mann og böm
bak við ritvélina. Svo fór um
Láru Steinholt. í Reykjavík
kynntist hún Guðlaugi Rós-
inkranz. Þau voru nálega jaf'n
gömul, áttu að baki hliðstæða
þroskabraut, dvöl í litlum
kauptúnum og sveitum, sjálf-
nám, skólagöngu erlendis,
heimþrá til landsins og vak-
andi starfsþrá. Þau giftust og
stofnuðu heimili vo.rið 1932,
Guðlaugur var þá orðinn lífið
og sálin í mörgum framfara-
fyrirtækjum. Eitt af áhuga-
málum hans voru samvinnu-
byggingar. Ungu hjónin sett-
ust að í einu slíku húsi og þar
varð þeirra framtíðarheim-
ili. Frúin hélt áfram að starfa
hjá vitamálastjóra enn um
stund. Hún vildi eiga þátt í
að afla fjár til heimilismynd-
unar. Vitamálastjóri og sam-
starfsfólkið vildi ekki missa
hana af skrifstofunni meðan.
annars var kostur.
Guðlaugur Rósinkranz og
kona hans áttu gott og glað-
vært heimili, þrjú börn, tvær
dætur og einn son. Þar var
mikið stdrfað á góðu Iheimili.
Fjölskyldan stóð þétt saihan.
Innan tíðar voru dæturnar
(Fwmhald á 1«.
Alþýðuhlaðið — 13. júní 1959 J|