Alþýðublaðið - 19.06.1959, Qupperneq 5

'Ávarp forsœtisráðherra á Þjóðhátíðardaginn
Háttvirtir á'heyrendur,
nær og fjær!
17. JÚÍNl, þjóðhátíðardagur
Islendinga, er, eins og allir
vita, fyrst tilorðinn sem slik-
ur vegna þess að þann dag,
árið 1811, fæddist Jón Sig-
urðsson, forustumaður ís-
lendinga í frelsisbaráttunni
og brautryðj andi á svo mörg-
um sviðum í sambandi við
endurreisn þjóðarinnar. Svo
mikið hefur íslenzku þjóðinni
þótt um hann vert, að hún
hefur gert fæðingardag hans
að hátíðisdegi sínum. Með
þessu hafa íslendingar viljað
votta afreksmanninum hina
dýpstu virðingu og sitt inni-
legasta þakklæti fyrir það
hversu hann ruddi braut þjóð
sinni á leið til fr.amfara í óll-
um greinum þjóðlegs sjálf-
stæðis: í stjórnmálum og fjár
gæzlu, í verzlun og atvinnu-
rekstri, í menntun og þj'óð-
legum vísindum og fræðum.
Viðfangsefni hans voru víð-
tæk: Öll þjóðleg efni að fornu
og nýju Og öll útlend egni,
sem hann taldi ■ að verða
mættu til heilla og eflingar
þjóð hans. Vinnuforögð hans
voru ávallt vinnubrögð vís-
indamannsins, sem jafnan leit
ar hins sanna og rétta í hverju
máli og kvikar þar aldrei frá,
hvað sem við liggur og í húfi
er. Áróður í eiginhagsmuna-
skyni, fyrir sjálfan sig eða á-
ikveðinn hóp, þekkti hann
ekki, Iheldur miðaði hann
jafnan allt sitt starf við það,
sem til heilia horfði, fyrir
Þjóðina lafoa. Slíkur maður
var Jón Sigurðsson, og svo
hafa flestar skoðanir hans og
störf verið talin hafin yfir
alla gagnrýni í vitund þjóð-
arinnar, að hver sá, sem gat
vitnað til Jóns Sigurðssonar
um stuðning við sitt mái, gat
með réttu ávallt talið sig
standa föstum fótum. Alls
þessa er gott að minnast í
dag, þegar við einnig minn-
umst afmælis hins unga end-
urreista íslenzka lýðveldis,
sem stofnað var á þessum
degi fyrir 15 árum. Það er því
ekki óeðlilegt að spurt sé:
Hvernig mundi Jón Sigurðs-
son riú líta á baráttu þjóðar
sinnar fyrir bættri afkomu,
fullkomnara menningarlífi og
auknu frelsi, ef hann væri
hér á meðal okkar? Ég ætla
mér ekki þá dul að svara þess
ari spurningu, en ég held að
það væri þarft verk að sem
flestir íslendingar reyndu að
velta spurningunni fyrir sér
og freistuðu þess að kryfja
Emil Jónsson,
forsætisráðherra.
hana til mergjar. Ég tel, og
ég er raunar alveg viss um,
að slíkar hugrennirigar gætu
gefið okkur þarflegar vís-
bendingar um hvort rétt sé
stefnt á ýmsum sviðum. Á því
verður ekki talinn nokkur vafi
að ýmsum okkar þýðingar-
förnum árum, og á;það fyrst
og fremst við efnahagsaf?
komu alls almennirigs: í land-
inu, sem sennilega e’r nú beti’i
og jafnari en í nokkru af ná-
góð efnahagsafkoma sé nauð-
syn, þá er ekki þar með allt
fengið og fjarri því. Og
hvernig er svo grundvöllur-
inn undir efnahagsafkom-
unni? Er ihann tryggur?
Þeirri spurningu ætla ég að
enginn geti svarað hiklaust
og skilyrðislaust játándi. Þar
er fyrst að atfouga að grund-
völlurinn er fyrst og fremst
eirihæfur veiðiskapur, að lang
samlegia mestu leyti, en veiði
skapur getur ávallt brugðizt
til beggja vona. Og þar að
auki eigum við um hann við
erfiðleika að stríða, sem ekki
er á okkar færi eirina að leysa.
Til þess að treysta þennan
’grundvöll þarf að renna und-
ir hann fleiri stoðum. At-
vinnulífið þarf að verða fjöl-
breyttara, þannig að bregðist
ein stoðin, taki önnur við. Ég
á hér við að við höfum mörg
skilyrði til þess, íslendingar,
fyrst og fremst vegna okkar
miklu orkulinda, að taka upp
stóriðju á íslandi í miklu
stærri stíl en orðið er, og hef-
Ur þó hin síðustu árin verið
hafin nokkúr viðleitni í þá átt,
og þess að væntá að sú starf-
semi eflist og þróist í nánustu
framtíð. Er þá skotið enn
nokkrum styrkum stoðum und
ir efnafoagsstarfsemina í land-
inu. — Ýmislegt fleira mætti
telja en ég skal aðeins nefna
eitt. í viðskiptum okkar við
útlönd hefur jafnan, og kann-
ski sérstaklega hin síðustu ár
verið teflt á mjög tæpt vað. —
Gjaldeyrisvarasjóðir eru eng-
ir, en í þeirra stáð vaxandi
skuldir. Þetta verður að breyt
ast. Öryggi fæst ekki í efna-
hagslífi þjóðarinnar nema í
þessu fáist fljótlega gagngerð
breýting, hætt verði að eyða
meiru en aflað er, o» farið
að dæmi hyggins bónda, að
eiga jafnan nokkrar fyrning-
ar.
eirihlít. Ég minni á að íslerizka
lýðveldið, þó að 15 ára sé, hef-
u.r ekki enn sett sér stjórnar-
skrá. Ekki gengið frá grund-
vaHarreglum um samfoúð þegn
anna, sem öll önnúr lög og
reglur eig.a að bvggjast á, Út
' af fyrir sig er þáð kannski
ekki óeðlilegt að þetta hefur
dregizt, því að það þarf vel að
vanda, sem lengi á að standa,
en verður þó að gerast fyr en
seinna. Þó að Þessu verki sé
ekki lokið ætla ég þó að viss
atriði, viss grundvallaratriði,
liggi skýrt fyrir, sem yfirgnæf
andi meiri foluti þjóðarinnar
er einhuga um að verði að
tryggja-. Ég. nefni fáein. Jafn-
rétti þegnanria verður að
toyggja, þannig að enginn geti
setið yfir annars hiut, og eng-
inn hafi .forréttindaaðstöðu
fram yfir annan,, hvorki ein-
staklingur né hópar rnanna.
Frelsi einstaklinganna verð
ur að 'íryggja. í því sambandi
má minna á hið ferns konar
frelsi, sem foinn mikilfoæfi for
seti Bandaríkjanna, Franklin
D, Roosewelt, gerðist tals-
maður •' fyrir í síðustu heims-
styrjöld, ■
lþfrelsi til að tjá'sig í ræðu
og riti,
búalöndum okkar. Efo þó að'
■■■■■■■■■■■■
■ ■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■(!■■■■
!■■■■■■■■■■■■■■■■
gimm sínu
ÞAÐ þýðir ekki að neita þeirri staðreynd íslenzkra
stjórnmála,. að flokkar verða að vinna saman til að
mynda ríkisstjórnir. Þrátt fyrir það þykist maddama
Framsókn vera' hneyksluð ofan í tœr yfir nökkurr,a mán-
aða samstarfi Aljþýðuflokksins vi ð Sjáifstæðisflokk-
inn. En hvað um maddömuna sjálfa?
Jú, hún þekkir ííhaldsfoerrana. Hún hefur setið með
þeim í stjórn samtals 14 ár síðan 1930, en ekki nema
12 áv í stjórnurti án íhaldsins. Enginn flokkur hefur
unnið svo mikið með íhaldinu sem framsókn.
Samstjórnir íhalds og framsóknar voru í landinu
á þessum árum: 1932, 1933, 1934, 1939, 194)0, 1941,
1942, 1947, 1948, 1949, 1950, 1951, 1952, 1953, 1954;
1955 og 1956.
Sá flokkur, sem á sér slíka fortíð, hlýtur að vera að
gera að gamni sínu, þegar hann ræðst á aðra fyrir nokk-
urra mánaða samstarf við Sjálfstæðisflokkinn,
En vándamálin eru fleiri.
, . Farsæl lausn efnahagsmála,
mestu malum hafi verið þok- þg ag nauðsynleg sé, er ekki
að mjög vel áleiðis á und’an-
2) frelsi til trúarlegra iðk-
ana,
3) frelsi frá skorti og
4) frelsi frá ótta.
Ýmsu fleiru mætti þarna
bæta við. — Réttaröryggi þegn
anna verður að tryggja, rétt
ungs fólks til menntunar og
þroska, fullorðinna Vinnu-
færra manna og kvenna til at-
vinnu, og vanheilla og aldrað-
ra til mannsæmandi lífs. Það
kann að verða sagt að nokkuð
af þessu sé óskhyggja og tæp-
ast framkvæmanlegt, en ég er
þeirrar skoðunar að allt Þetta
sé vel framkvæmanlegt ef
þjóðin stendur saman um það,
og vill að þjóðfélag okkar sé
byggt á heilbrigðum. grund-
velli, þar sem þegnunum- líður
vel, og samhugur og félags-
hyggja ríkir. Það verður á-
uiiiiiiiiMmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHimimiMiiiiciiiiiiiniiuiin
reiðanlega enginn hamingju-
samur af því einu að hugsaj
um sjálfan sig. Ég hygg þvert
á mótj að 'hinnar sönnu lífs-
hamingju sé fyrst og fremst
að leita í því að vinna fyrir
aðra, greiða götu þeirra og öði!
ast samúð Þeirra hvort sem um*
er að ræða fjölskylduhópinn,
þá sem erfiðast eiga uppdrátt-
ar eða bara alla, sem til næst.
Framhald af 5. síðu.
Þessi blinda stúlka fékk ný- g
lega skólastyrk til að dvelj- Éj
ast um tíma í Hollandi. Hún |
er bandarísk og stundar nám §i
í þjóðfélagsfræði við háskól- |
ann í Adelphi. Hún missti 5
sjónina þriggja ára að aldri 3
og hún fer allra sinna ferða |
í fylgd hundsins síns. |i
Matvörur
TIL þess að almenningur
eigi auðveldar ameð að fylgj-
ast með vöruverði birtir skrif
stofan eft'ljrfarandii ;skrá yfir
últiscjíuvjcrð nokkura vöþuteg-
unda í Reykjavík, eins og það
reyndist vera 1. þ. m.
Verðmunurinn sem fram
klemur á nokkrum tegund-
anna, stafar af mismunandi
innkaupsverði og' eða mis-
munandi tegundum.
Nánari upplýsingar um
vöruverð eru gefnar á skrif-
stofurini eftir því sem tö.k eru
á, og- er fólk hvatt til þess að
spyrjast fyrir. ef því. þýkir á-
stæða til. Upplýsingarsími
skrifstofunnar er 18336.
og nýlendu-
vörur. Lægst. Hæst.
Rúgmjöl pr. k. Kr. 2,85 '3.05
Hveiti pr. kg. — 3.25 4.05
Haframjöl pr. kg. 3.80
Hrísgr. pr. kg. — 6.55 »6.80
Sagógr. pr. kg. — 5,25 5,60
Kartöflum. kg. — 5,80' 6.05
Te 100 gr. pk. — 9.75 10.55
Kakao ¥2 lbs. — 12.40 12.45
Suðusúkkl. kg. — 96.30 98.60
Molasykur kg. — 6.60 7.00
Strásykur kg. — 4.35 5.10
Ppðursykur kg. — 5.45 6.15
Rúsínúr st.l. k. ■—- 30.80 38.35
Sveskjuf 50//60 — 45.30 50.25
Kaffi br. m. kg. 36.00
Framhald á 10. síðu.
Alþýðublaðið — 19. júní 1959' §