Alþýðublaðið - 10.07.1959, Blaðsíða 4

70 ára í dag

tftgefandi: Alþýðuflokkurinn. Ritstjórar: Benedikt Gröndal, Gísli J. Ast-
þórsson og Helgi Sæmundsson (áb.). Fulltrúi ritstjórnar: Sigvaldi I-íjálm-
arsson. Fréttastjóri: Björgvin Guðmundsson. Ritstjórnarsímar: 14901 og
14902. Auglýsingasími: 14906. Afgreiðslusími: 14900. — Aösetur: Alþýðu-
húsið. Prentsmiðja Alþýðubiaðsins. Hverfisgata 8—10.
Rússar og síldin
Það eru uggvænleg tíðindi, sem Síldarútvegs-
nefnd hefur að segja þjóðinni. Einn höfuðmarkað-
ur íslendinga fyrir saltsíld, við sunnanvert Eystra
-salt og í Sovétríkjunum, virðist vera að hrynja.
Um þetta leyti í fyrra var talin örugg sala á yfir
220 000 tunnum, en nú er aðeins samið um 40.000
og veik von um teljandi viðbót. Hvað er að gerast?
Framkvæmdastjóri Síldarútvegsnefndar, Gunn-
ar Flóvenz, hefur skýrt svo frá, að höfuðorsök
þessara alvarlegu vandræða séu stórauknar
síldveiðar Rússa sjálfra. Og það sem ískyggilegra
er: Þegar Rússar hafa meira en nóg af síld, byria
þeir þegar í stað að flytia hana út og eyðileggja
aðra markaði fyrir íslendingum í Austur-Þýzka-
landi.
Alþýðublaðið hefur margoft bent á hinar
stórfelldu ráðstafanir Rússa, Pólverja og Aust-
ur-Þjóðverja til að auka fiskiskipaflota sinn,
skipabyggingar þessara þjóða, rannsóknir og
yfirleitt fjáraustur í fiskveiðar. Rússar veiða nú
þegar f jórum sinnum meira fiskmagn en Islend-
ingar, um 2.000.000 lestir, og ætla að auka þetta
upp í 4.000.000 á fáum árum. Hvað verður um
íslendinga, ef Sovétríkin byrja að flytja út
frystan fisk, saltfisk og skreið og eyðileggja aðra
markaði okkar á sama hátt og þeir hafa nú fárið
með síldarmarkaðinn í Austur-Þýzkalandi?
Ekki er hægt að ásaka neina þjóð fyrir að
beita öllum ráðum til að auðga efnahagslíf sitt.
En heilbrigð skynsemi virðist mæla með því, að
hver þjóð leggi áherzlu á það, sem hún hefur
beztar aðstæður til að gera á hagkvæman hátt.
Þess vegna er það furðulegt, að meginlands-stór-
veldi skuli beita styrk sínum til að ryðjast út á
reginhaf og spilla þar afkomumöguleikum ey-
þjóðar, sem hefur bezta aðstöðu allra til að draga
fisk úr sjó — og á raunar fáar aðrar auðlindir að
lifa af.
Skyldu ekki vera hernaðarlegar ástæður fyrir
því, að Rússar sækja svo fast að eignast sjómenn
og flota? Skyldi það ekki vera þáttur í útþenslu-
stefnu heimskommúnismans, að koma upp sjó-
mannastétt, sem síðar gæti mannað kafbátaflot-
ana, ef á þyrfti að halda? Um leið verða Rússar
óháðir fiskkaupum og geta eyðilagt fiskmarkaði
smáþjóða eins og íslendinga, en þar með náð á
þeim kverkataki.
íslendingar minnast þess, að erfiðleikar
voru miklir með markaði í Sovétríkjunum
skömmu eftir að kommúnistar hröktust úr
nýsköpunarstjórninni 1946. Og nú, nokkrum
mánuðum eftir að kommúnistar fóru úr vinstri
stjórninni, virðist sagan vera að endurtaka sig.
Er þetta tilviljun — eða viðskiptastefna Sovét-
ríkjanna aðeins tæki í þjónustu hinna pólitísku
áhugamála heimskommúnismans?
Síldarsalan í ár er mjög alvarlegt mál fyrir
íslendinga. Hún gefur þeim tilefni til að íhuga
vandlega viðhorf þjóðarinnar til markaðsmála
sinna og þar með efnahagslegrar tilveru. Geta
stórveldin ekki lifað án þess að fótum troða smá-
nki, sem aðeins vill fá að draga fisk úr sjó sér
lífsviðurværis og selja harin fyrir aðrar nauð-
synjar til milljónanna, sem á meginlöndum húa?
SÍÐASTLIÐNA mánudags-
nótt var Saar-héraS endanlega
sameinað Vestur-Þýzkalandi að
fullu og öllu. S’tjórnmálalega
var það sameinað Þýzkalandi
1. janúar 1957 eftir að hafa
verið undir stjórn Frakka í
ellefu og hálft ár, og lengst af
verið þrætuepli Bonn og París-
ar. En á mánudag var Saar
svo endanlega sameinað Þýzka-
landi efnahagslega enda þótt
til þess hafi ekki átt að koma
íyrr en 1. janúar 1960.
Á mánudagsnótt voru toll-
bómurnar á landamærum Saar
og Þýzkalands fluttar 160 kíló-
metra vestur á bóginn til landa
mæra Frakklands. Þessa dag-
ana standa yfir peningaskipti
í Saar, undanfarið hafa stórir
vörubílar flutt vestur-þýzk
mörk til Saar, sem skipt verð-
ur fyrir franska franka, seín
verið hafa hinn opinberi gjald-
miðill héraðsins.
Það er hin mikla efnahags-
lega þýðing Saar-héraðsins,
sem hefur valdið því að Frakk-
ar hafa slegið eign sinni á það
eftir tvær heimsstyrjaldir sem
einskonar stríðsskaðabætur af
hendi Þjóðverja. Saar er að-
eins 2500 ferkílómetrar á
stærð en þar er að finna ein-
hverjar auðugustu kolanámur
Evrópu og háþróaðan stáliðn-
að. Kolaframleiðslan er 17
milljónir tonna árlega og stál-
framleiðslan 3,5 milljónir
tonna.
Eftir heimsstyrjöldina fyrri
var Saar undir umsiá Þjóða-
bandalagsins til ársins 19355,
en kolanámurnar -voru á þeim
tíma starfræktar af frönsku
stjórninni. 1935 sameinaðist
Saar Þýzkalandi eftir að þjóð-
aratkvæðagreiðsla þar að lút-
andi hafði farið fram. 1945 var
Saar svo innlimað efnahags-
lega í Frakkland, en stjórn-
málalega hafði héraðið sjálf-
stjórn undir yfirstjórn Frakka.
Þjóðaratkvæðagreiðsla þar
1955 leiddi í ljós að yfirgnæf-
andi meirihluti íbúanna var
hlynntur sameiningu við Þýzka
land og 1956 var undirskrifað-
ur samningur milli Frakka og
Þjóðverja um innlimun Saar í
Þýzkaland. Með tilliti til hinn-
ár miklu efnahagslegu þýðing-
ar, sem Saar hefur fyrir
Frakka, var svo um samið, að
héraðið skyldi ekki sameinast
Þýzkalandi efnahagslega fyrr
en þremur árum eftir að hin
stjórnmálalega sameining hefði
fram farið.
Ýmsar ráðstafanir hafa verið
gerðar til þess að tap Saar yrði
Frökkum ekki til skaða. Sér-
staklega hefur verið unnið að
því að hvetja Saarbúa til þess
að kaupa franskar vörur. M. a.
er tollasamningurinn þannig,
að franskar vörur eru ódýrari í
Saar en í Frakklandi og Yest-
ur-Þýzkalandi. Undanfarin ár
Framhald á 10, síðu.
Magnúsdóttir
í DAG á 70 ára afmæli frú
Jónína Magnúsdóttir, Álfa-
skeiði 43, hér í bæ. Jónína er
fædd suður á Yatnsleysu-
strönd, dóttir hjónanna Ingi-
bjargar Jónsdóttur og Magnús
ar Magnússonar, sem þá
bjuggu á Ásláksstöðum.
í foreldrahúsum ólst hún
upp. Á unglingsárum fór hún
til vandalausra eins og flestir
unglingár á þeim tíma, til að
vinna fyrir sér. Þá var ekki
eins .mikið um skólagöngu og
nú. En lífið kenndi oft beiur
unglingunum en langar setur
á skólabekk. Þó hefði mátt
vera meira um fræðslu en
hægt var að veita sér.
Frú Jónína_ lærði af lífinu
þær dyggðir, sem bezt hafa
dugað íslenzku þjóðinni. Hún
lærðr að gera fyrst kröfu til
sín, svo til annarra. Jónína
eignaðist duglegan og myndar
legan mann. Hann var ættað-
ur af Vatnsleysunni, sonur
Ólafar Helgadóttur og Jónas-
ar Guðmundssonar. — Hét
Helgi.
Nú blasti lífið við ungu
hjónunum, en fljótt dró ský
á loft. Helgi drukknaði 24.
marz 1916, eftir þriggja ára
hjónaband, — en hún orðin
ekkja með tvö börn, pilt og
stúlku. Það var mikið reiðar-
slag fyrir 'alla fjölskylduna,
því með honum drukknaði
bróðir Helga og mágur, mað-
ur Ingibjargar systur hans. —
Getur lesandinn gert sér í
Framhald á 10. síðu.
H a n n es
á h o r n i n u
★ Enn hafa baráttuíús-
arnir ekki hreinsað
eftir sig.
★ Atvinnubifreiðar-
stjóri segir álit sitt
á umferðamálunum
★ Þeir, sem aka á oísa-
hraða eiga að missa
ökuleyfi.
★ Þeir sem ekki taka
tillit til aðstæðnanna
verða að taka afleið-
ingunum.
HVORKI Heimdellingar né
Kommúnistar hafa gert hreint
fyrir sínum dyrum. Flyksur
þeirra hanga rifnar og tættar á
staurum og grindum víða um
bæinn ennþá. Svo lítur út fyrir
að þeir álíti að þeir megi sóða
allt út kringum sig og skipta sér
síðan ekki af neinu. Ég veit
ekki betur en bannað sé að
hengja upp áróðursmiða í borg-
inni, en hvort sem er eða ekki,
ættu þessi samtök að sjá sóma
sinn í því að hreinsa tætlurnar
af straurunum. Þetta gerðu
ungir Framsóknarmenn — og
hinum er sannarlega ekki vand-
ara um.
ÉG VUL mælast til þess við
lögreglustjóra eða þá aðila, sem
sjá um hreinlæti í borginni, að
þeir tilkynni þessum samtökum
að þau verði innan ákveðins
tíma að taka áróðursplöggin nið
ur — og ef þau gera það ekki,
þá verði það gert á þeirra kostn-
að. Alltaf er verið að áminna
fólk um að hreinsa til á lóðum
sínum. Ekki er minni ástæða
til að krefjast þess að félög, sem
hengja upp áróðursmiða taki þá
niður.
ÉG RÆDDI við atvinnubif-
reiðastjóra í gær af tilefni slys-
fara undanfarið. Hann sagði með
al annars. „Mig furðar á því, að
ekki skuli hafa orðið fleiri slys
á horni Miklubrautar og Löngu
hlíðar en raun er á. í fyrsta lagi
hefur vinnan staðið þarna svo
lengi og sára lítil regla verið á
umferðinni. f öðru lagi er beygj-
an af Miklubraut á Lönguhlíð
svo kröpp að segja má að hún
sé alveg í vinkil“.
EN ÚT AF þessu fór hann að
ræða um umferðamálin almennt
— „Ég hef ekið fólksbifreið í 12
ár og aldrei hefur hent mig neitt.
Ég hef ekki einu sinni skrapað
annan bíl og minn hefur heldur
ekki orðið fyrir því. Galdurinn
er einfaldlega sá, að aka nógu
varlega, að taka aldrei „sjans-
inn“, að fara nógu hægt. En
þetta er erfitt. Ég hef mjög oft
orðið fyrir því að farþegar hafa
heimtað að ég æki hraðara.
FÓLK er svo óstundvíst. Það
fer ekki fyrr en á allra síðustu
mínútunni í bíó eða leikhús og
ekki er þetta betra þegar fólk
fer á böll. Svo kemur það oft
fyrir, að það gleymri aðgöngu-
miðunum 'heima — og þá er
þess krafist að maður aki í log-
andi hvelli. Út úr þessu hef ég
lent í stímabraki. Ég læt engan
farþega skipa mér fyrir verkum.
Ég ber sjálfur ábyrgðina. Og ég
segi alltaf það sama: Það er
betra að koma seint með heila
limi en komast slasaður.
ÞAÐ er stórfurðulegt hvað
sumir aka hratt. Ég hef þráfald-
lega séð menn á Hringbraut-
inni til dæmis, á allt að 70 km.
hraða og þó má alltaf búast við
að börn skjótist framhjá bílum
sem standa. Ég get ekki skilið
ábyrgðarleysi manna. Ég held
að sektir og viðurlög séu of lág
Það er glæpur að brjóta um-
ferðareglur. Glanni á ekki að fá
að aka bíl. Hann er hættulegur
eins og glæpamaður með ríting
eða annað vopn í hendi.
MAÐUR á erfitt með að gera
kröfur til barna. Aðeins verður
að leiðbeina þeim eins vel og
hægt er. En til fullorðinna veg-
farenda má gera kröfur. Og
margir þeirra sýna enn meira
ábyrgðarleysi, frekju og tillits-
leysi en jafnvel bílstjórar. Allt
þetta þarf að laga — og það hef-
ur sýnt sig að kennslan og leið-
beiningprnar duga ekki alveg.
Þess vegna þarf líka að beita
meiri hörku.“
ÞETTA sagði atvinnubifreið-
arstjórinn. Það er hægt að benda
á einstaka bifreiðastjóra í
Reykjavík, sem aka gætilega, ■—
sett og af mikilli nákvæmni. —
Aldrei hefur neitt hent þessa
menn. Hitt /’ allt annað mál, að
stundum er ekki hægt að forða
slysi, en margar ástæður geta
leitt til slyss. Það sanna dæmin.
Hannes á horninu.
4 10. júlí 1959 — Alþýðublaðið