Alþýðublaðið - 06.09.1959, Blaðsíða 4

Útgefandl: Alþý'öuflokkurinn. — Framkvæmdastj óri: Ingólfur Kristjánsson.
— Ritstjórar: Benedikt Gröndal, Gísli J. Ástþórsson og Helgi Sæmundsson
(áb.). — Fulltrúi ritstjómar: Sigvaldi Hjálraarsson. — Fréttastjóri: Björg-
vin Guðmundsson. — Símar: 14 900 — 14 901 — 14 902 — 14 903. Auglýs-
lngasimi 14 906. — Aösetur: Alþýöuhúsið. — Prentsmiðja Alþýðublaðsins,
Hverfisgata 8—10.
Afstaða Krags og Lange
UTANRÍKISRÁÐHERRAR Dana og Norð-
manna, Jens Otto Krag og Halvard Lange, töluðu
báðir við blaðamenn í Reykjavík í fyrradag og
ræddu þar meðal annars landhelgismálið. Ummæli
þeirra eru ótvíræð og staðfesta það, sem þeir hafa
áður sagt opinberlega. Krag og Lange eru vissu-
lega reiðubúnir til þess fulltingis við ísendinga
í landhelgisdeilunni, sem við getum vænzt. Og
stuðningur þeirra er mikils virði.
Alþýðublaðið hefur eftir Jens Otto Krag:
„Islenzki málstaðurinn í landhelgismálinu nýt-
ur samúðar í Danmörku. Danir eiga auðvelt
með að skilja aðstöðu íslendinga í máli sem
þessu, enda eiga þeir að nokkru við sama vanda-
mál að stríða við Grænland.“ Og Reykjavíkur-
blöðin hafa í gær eftir Lange: Alþýðubíaðið:
„Norðmenn munu eindregið styðja þá niður-
stöðu á ráðstefnunni í Genf vorið 1960, að
strandríki fái að ákveða fiskveiðilandhelgi sína
allt að tólf sjómílur.“ Morgunblaðið: „Ráðherr-
ann sagði ennfremur um afstöðu norsku stjórn-
arinnar til útfærslu landhelginnar, að hún myndi
berjast fyrir því á Genfarráðstefnunni, að sam-
komulag næðist um 6 mílna landhelgi og 6
sjómílna fiskveiðilögsögU þar til viðbótar, þann-
ig að strandríki hafi rétt til að útiloka fiskimenn
annarra þjóða frá því að veiða innan 12 sjó-
mílna.“ Tíminn: „Hann kvað Noreg fylgjandi 12
sjómílna fiskveiðatakmörkun og 6 sjómílna land
helgi og kvaðst vona, að meirihluti næðist um
það skipulag á sjóréttarráðstefnunni í Genf að
vori.“ Þjóðviljinn: „Á sjóréttarráðstefnunni sem
haldin verður á næsta ári munu Norðmenn fyígja
því að landhelgi verði 6 mílur og f iskveiðilögsaga
12 mílur og innan þeirra 12 mílna hafi strandrík-
ið allan xétt."“
Af þessu sést, hversu drengileg og skynsam-
leg sú framkoma Þjóðviljans var á síðasta fund-
ardegi utanríkisráðherra Norðurlandanna að á-
varpa þá sem andstæðinga íslendinga í landhelg-
isdeilunni og handbendi Breta. En í gær tekur
Tíminn mjög í sama streng jafnframt því sem
hann skýrir þó frá ummælum Halvards Lange á
blaðamannafundinum. Málgagn Framsóknar-
flokksins segir, að utanríkisráðherrar hinna Norð-
urlandanna skjóti sér með öllu undan því að taka
hreina afstöðu í landhelgisdeilunni. Þar fetaði
Tíminn í óheillaspor Alþýðubandalagsins í land-
helgismálinu. En íslenzki málstaðurinn er langt
utan og ofan við þær slóðir.
li 11 iH ... ...........
Opið í kvöld
Sextett Karls Jónatanssonar.
Söngkona Anna Maria.
Húsinu lokað kl. 11,30.
Dansað til kl. 1.
Hinar nýju leiðir, sem Eis-
enhower forseti Bandaríkj-
anna fer nú til þess að
tryggja frið með viðræðum
við Krústjov, hæstráðanda í
Kreml, munu hafa mikil á-
hrif á næstu forsetakosning-
ar í Bandaríkjunum, en bær
fara fram á næsta ári. Ekki
einungis koma þær til með að
auka líkurnar fyrir sigri repú-
blikana í kosningunum, held-
ur hafa bær mikil áhrif á val
frambjóðenda beggja flokk-
anna.
Hinar „nýju leiðir11 Eisen-
howers er tilraun háns til að
verða forseti friðarins, síðasta
tilraun hans til bess að ger-
ast forseti sem komandi tím-
ar minnast sem mikils leið-
toga á friðartímum. En fyrir
forráðamenn demókrata og
repúblikana er „feinkaviðtals“
diplómatía hans erfitt vanda-
mál, rétt fyrir forsetakosn-
ingar.
Ef Eisenhower tekst að ná
einhverjum jákvæðum ár-
angri í viðræðum sínum við
Krústjov, er augljóst að sá
fulltrúi, sem þing repúblik-
ana velur í framboð við for-
setakosningarnar, sem fram
eiga að fara í nóvember 1960
hefur miklar líkúr til þess að
verða kjörinn forseti. Demó-
krötum er þetta ljóst og þeir
vita einnig alltof vel, að för
Nixons til Sovétríkjanna og
Póllands, þýðir aukið traust
almennings á honum og gerir
' hann líklegan forsetakandí-
dat. Álit manna á Nixon hef-
ur tekið miklum breytingum
undanfarið, eins og fjölmarg-
ar skoðanakannanir hafa sýnt.
Það er undir því komið hvort
friðarsókn Eisenhowers heppn
ast eða ekki hvort Nixon verð
ur forsetaefni eða ekki, enda
þótt hann eigi sjálfur ekki

FORSETA-
KJÖR í
óbeinan bátt í þeim samning-
um, sem nú hafa leitt til hinna
gagnkvæmu heimsókna odd-
vita stórveldanna tveggja.
Kosningasérfræðing-
AR demókrata óttast að sig-
ur þeiröa í síðustu þingkosn-
ingum muni ekki endast þeim
til sigurs í forsetakosningum.
En repúblikanar eiga í mikl-
um erfiðleikum. Á bingi
flokksins bar sem forsetaefn-
ið verður valið, munu senni-
lega eigast við Nixon vara-
forseti og Nelson Rockefeller,
fylkisstjóri í New York, en
hann hefur nýlega svo gott
sem ákveðið að hann sé til í
slaginn. Eisenhower forseti
hefur ekki á neinn hátt að-
stoðað Nixon, sem þegar í
stað eftir komuna frá Sovét-
ríkjunum lagði af stað í ferða-
lag um Bandaríkin í þeim til-
gangi að notfæra sér hina
góðu frammistöðu austan járn
tjalds til að hafa áhrif á kjós-
endur í heimalandi sínu. För-
setinn hefur algerlega haldið
sér utan við deilur innan
flokksins um forsetaefnið og
hvað eftir annað lýst yfir að
hann muni ekki reyna að
hafa áhrif á val eftirmanns
síns. Sömuleiðis er það vitað,
að forsetinn lét Nixon ekki í
té neinar upplýsingar varð-
andi hina nýju afstöðu Eis-
enhowers til fundar með
Krústjov og vissi Nixon ekk-
ert um undirbúninginn að
fundum þeirra f.yrr en um
leið og hann hélt til Moskvu,
og hafði hann fyrirskipanir
um að minnast ekki á þá nema
Rússar minntust á þessi fund
arhöld að fyrra bragði.
DeMÓKRATAR, sem ekki
geta gagnrýnt utanríkisstefnu
Eisenhowers án þess að eiga
á hæt+ii að tapa kjósendum,
eru enn...,að leita að „mann-
inum“, frambjóðanda, sem
unnið gæti kosningarnar. Ad-
lai Stevenson er enn mjög
líklegur og sterkur frambjóð-
andi enda þótt hann hafi fall-
ið í tvennum kosningum.
Hann og John Kennedy eru
taldir líklegir til að verða
sterkir frambjóðendur, ef þeir
verða boðnir fram saman,
Stevenson sem forseti og
Kennedy varaforseti.
Innan skamms verður á-
kveðið um framboðin og enda
þótt það sé almennt álitið í
Bandaríkjunum að heppileg-
asta framboð repúblikana sé
Nixon-Rockefeller, bá er það
óhugsandi þar eð Rockefeller
hefur sagt að ekki komi til
mála /-5 hann verði varafor-
setaefni. Ekki leikur vafi á að
forsetakosningarnar í Banda-
ríkjunum haustið 1960 verða
afdrifaríkar og mikilvægar í
sögu landsins og áhrifa þeirra
mun gæta um heim allan.
Hannes
á ho
r n i n u
★ Um nýja stórbyggingu
við Aðalstræti.
★ Ráðhúsið þar.
★ Það, sem arkitekíinn
skrifar árið 2200.
★ Ábyrgðin gagnvart
framtíðinni.
SILLI OG VALDI tilkynna
að þeir ætli að reisa stórhýsi á
lóðinni þar sem þeir verzla nú
við Aðalstræti. Varla myndu
þeii- tilkynna þetta ef bæjaryf-
irvöldin væru ekki búin að sam-
þykkja bygginguna á þessum
stað. Ekki myndi ég gefa sam-
þykki mitt til slíkrar stórbygg-
ingar þarna. Ég myndi segja við
þessa dugmiklu og myndarlegu
verzlunarmenn. „Nei, takk, ekki
þarna, heldur annars staðar“.
ÉG myndi segja: „Þið eigið
líka Fjalaköttinn. Rífið hann
og byggið þar. Ég vil hafa svæð-
ið frá Bröttugötu og alla leið
út í Túngötu frjálst og óbundið
handa framtíðinni. Ef til vill
mun ég fara að tillögu Ágústs
Jósefssonar og ætla Ráðhúsinu
stað þarna“. — Og ef þeir settu
upp skeifu, þá myndi ég segja:
„Þið megið ekki vera svona frek
ir. Þið verðið að gæta að því,
að þið eigið ekki eftir að lifa
nema hálfa öld eða svo, en
krakkarnir okkar og.krakkarn-
ir þeirra og allir krakkar fram-
tíðarinnar eiga að, njóta borgar-
innar og við verðum öll að búa í
haginn fyrir þá“.
ÞAÐ verður skrifað um
Reykjavík á næstu öldum. Ég
þykist viss um, að yfirarkitekt
Reykjavíkur Valdó Sillas muni
gefa út bók árið 2200 og þar
muni standa meðal annars: „Ég
hef rannsakað sögu bygginga við
Aðalstræti á umliðnum öldum.
Rétt eftir miðja 20. öldina voru
uppi kayí'men.n í höfuðstaðnum,
—• og mun ég einn afkomandi
þeirra, þeir verzluðu á hverju
götuhorni, og af því að þeir
seldu ágætar vörur og voru dug-
legustu kaupmenn borgarinnar
á þeim tíma, efnuðust þeir vel
og höfðu mjög góð sambönd.
ÞEIR náðu tangarhaldi á
helstu lóðum við Aðalstræti og
ruddu þar í burtu gömlum bygg
ingum til þess að reisa þær sem
enn standa. Þegar þeir kröfðust
þess að byggja á lóðinni nr. 10
varð mikill úlfaþytur og var því
mótmælt kröftuglega meðal ann
ars af ákaflega framsýnum blaða
manni, sem kallaði sig Hannes
á horninu — og enginn veit hver
var, en með því að kaupmenn-
irnir neituðu að selja borgar-
stjóranum fyrsta flokks vörur,
sem þeir einir höfðu á boðstól-
um, knúðu þeir hann til þess
AF ÞESSUM sökum var hið
fyrsta byggingastæði höfuðborg
arinnar eyðilagt með þessum
stórbyggingum og hefur það orð
ið til þess að torvelda allt skipu-
lag vesturhæjarins og Miðbæjar
ins. Ég legg eindregið til að
kjarnorkugeislum verði nú beint
að þesum köstulum og þeim eytt
á einni nóttu, en síðan verði all-
ur Miðbærinn skipulagður að
nýju.“ — Vilja þeir Silli og
Valdi fá slíkan dóm frá einum
af merkustu afkomendum sín-
um?
ANNARS er þetta alls ekki
neitt gamanmál. Ég hygg að hug
myndin um-Ráðhús í Tjörninni
sé dauð. Ég held að jafnvel þeir,
sem léðu samþykki sitt til þess
að setja Ráðhúsið þar hafi sjálf-
ir fallið frá því, bókstaflega gef-
ist upp fyrir almenningsálitinu.
Ég hugsa líka áð engin skynsam-
legri tillaga hafi komið fram en
tillaga Ágústs Jósefssonar um að
setja þetta musteri á hornið
milli Túngötu og Bröttugötu, —
Aðalstrætis og Garðastrætis.
VIÐ HÖFUM byggt eins og
bjánar. Við munum alltaf sjá
eftir því að Herkastalinn skuii
hafa verið settur þar sem hann
er, og Morgunblaðshöllin mun
um alla framtíð verða þyrnir í
augum Reykvíkinga.
Ilannes á horninu.
ÚTGEFENDÖR!
Tökum að okkur próf-
arkalestur. Upplýsingar
í síma 19622 og 19985
fýrir hádegi daglega.
4 6. sept. 1959 — Alþýðublaðið