Skírnir - 01.01.1869, Qupperneq 23

England.
FBJETTIB.
23
Englandi eru (sem víSar) lík HjaSningavígum, þar sem þeir taka
til vigs me8 morgunsárinu, er láu fallnir kveldiS á8ur. ViSburS-
irnir á Irlandi höfSu gert bæSi stjórnina og alla alþýSu manna
mjög áhugafulla, og eitt af mestu vandamálum þings og stjórnar
blaut því aS vera, aS gera slík nýmæli til laga og landsmála-
skipunar, aS Irum yrSi hughægra, en bætt úr mörgum vankvæSum,
er þar hafa átt sjer langan aldur. Gladstone og hans liSar vissu,
aS hjer mundi verSa hægt aS finna höggstaS á Tórýstjórninni, og
Disraeli mundi vart í irska málinu hlaupa fram fyrir Vigga, sem
hann gerSi i þingskapamálinu. Hjer mátti síSst undan aka, upp-
þot og samsæri Fenía, morS og ýms illræSi af þeirra hálfu höfSu
neySt stjórnina til aS taka en almennu griSalög Englendinga úr
gildi á írlandi, fulltrúar íra í málstofunum töluSu skorinort um
þau ókjör, er þjóSin ætti undir aS búa, og ýmsir aSrir, t. d. Bright,
tóku hiS harSasta á, aS mönnum væri svo lítil alvara aS bæta
hag og lög Irlands. Leigulögin og kirkjuskattarnir á Irlandi voru
nálega aSalefniS á málfundum, er ýmsir framsóknarmanna og
harSdrægustu mótstöSumenn stjórnarinnar hjeldu á ýmsum stöSum.
Mönnum þótti lítil hlít aS því, aS Disraeli hafSi boSaS nefnd-
arsetningu í Dýflinni til rannsóknar og álitagerSar í kirkjumálinu,
því nefndir eru optast seinfærar, eigi síSur á Englandi en annar-
staSar, og frá þeirri nefnd, er Russel hafSi sett í sama máli, var
ekki neitt komiS. Nálega allan marzmánuS til enda stóS í harSri
viSureign höfuSflokkanna í hinni neSri málstofu útaf írska málinu. í
þeirri hríS höfSu sig mjög frammi hinir harSvigustu úr liSi Gladstones,
Gray, Bright, Fortescue og írar, og höfSu jafnt í takinu lands-
leigulögin og kirkjuskattana. Fyrir rúms sakir megum vjer aS
eins nefna einstöku atriSi og uppástungur. John StuartMill hafSi
fariS fram á í ritlingi, aS gera leiguliSana á kirkjujörSum aS
landeigendum, en þaS fjekk engan róm á þinginu, og Tórýmenn
kölluSu slíkt sýnustu eignarán. Bright hjelt því fram, aS ríkiS
skyldi kaupa jarSir kirkjunnar og stóreignamanna, og skipta þeim
svo milli bænda, eSa selja meS lágu verSi, og mæltist þaS nokkuS
betur fyrir, aS minnsta kosti í Viggflokkinum. O’Loghen (Iri) og
Gray mæltu þunglega um landsleigulögin, og enn síSarnefndi
einkanlega um frumrjettindi ensku kirkjunnar á írlandi og hinar