Alþýðublaðið - 24.12.1959, Qupperneq 11

Ritstjóri: Örn Eiðsson
Á S. L. hausti sótti
Sigurður Sigurðsson, í-
þróttaþulur Ríkisút-
varpsins þing norrænna
íþróttablaðamanna, sem
fram fór í Vejle. —
Skömmu eftir heimkom
una flutti hann snjallt
erindi um hinn glæsi-
lega íþróttaskóla í Vejle
og með góðfúslegu leyfi
Sigurðar birtum við hér
.kafla úr þessu erindi.
ÍÞRÓTTA9KÓLINN í Yejle er
ekki ríkisskóli, hann er sjálfs-
eignarstofnun, stjórnina skipa
fulltrúar íþróttasamtakanna
dönsku og bæjarráðsins í Vejle.
Stjórnandi skólans og upphafs-
maður er Svend Aage Thomsen
og á hann, öðrum fremur, heið
urinn af því, að hafa komið
skóla þessum á fót. Saga skóla-
málsins er annars ævintýri lík-
ust.
Svend Aage Thomsen var á
sínum tíma einn fremsti í-
þróttamaður Dana. Hann var
snjall tugþrautarmaður og bar
höfuð og herðar yfir landa sína
á því sviði árum saman, og
þess má geta til gamans, að
engum jóta hefur enn tekist
að stökkva hærra í hástökki
eða hlaupa grindahlaup á
skemri tíma en hann gerði fyr
ir næstum tveim áratugum.
Svend Aage er steinsmiður að
menntun. Nokkru eftir að hann
hætti íþróttakeppni, settist að
honum þunglyndi, en annars
var hann hinn mesti geðprýðis
maður og léttur í lund. Það sem
angraði hann var helzt það, að
hann hafði komist að raun um
það á ferðum sínum um land-
ið, að ungmennin, sem leggja
vildu stund á íþróttir, áttu
þess ekki kost að njóta .þeirra
til hlýtar, þrátt fyrir þá mögu-
leika, sem þjóðfélagið hafði
skapað þeim. Hann sá hvert
íþróttamannvirkið af öðru rísa
af grunni og ungmennin hópast
á íþróttasvæðin, en þar voru
fárir fyrir, sumsstaðar engir,
sem gátu leiðbeint unglingun-
um. Steinsmiðurinn ungi hafði
einnig ferðast nokkuð til ann-
ari'a landa og víða hafði hann
kynnst því, hvernig unglinga-
leiðbeinendur hlutu menntun
til þess að geta hjálpað íþrótta
æskunni á rétta braut. Hann
var ekki jafn hrifinn af öllu
sem hann kynntist í þessu efni,
en hann lærði eitt og annað
og smám saman myndaðist
með honum ákveðin skoðun um
það, hvemig vandamál þetta
yrði bezt leyst. Þetta varð þó
ekki til að bæta skap hans,
frekar hið gagnstæða. Eitt sinn,
er hann sat heima og var ó-
vénju hávær um þessar raun-
ir sínar, brást faðir hans reið-
ur við, en gamli maðurinn
hafði einnig sínar skoðanir á
hlutunum, og sagði: „Byggðu
þá sjálfur þennan íþróttaskóla,
sem þú ert að fjasa um, dreng-
ur“.
Þessi orð hljómuðu eins og
argasta spaug úr munni gamla
mannsins, en hann er nú einn
hindranir. Hann vann að lok-
um sigur, draumur hans varð
að veruleika, Svend Aage
Thomsen reisti íþróttaskólann
sinn.
Þegar hann hafði gert sín-
ar áætlanir, tók hann hjól-
hestinn sinn fram, dældi loft
í slöngurnar og hjólaði um Jót-
land þvert og endilangt í leit
að hentugum stað, þar sem
hann einnig gæti unnið hug-
mynd sinni lið. Það kom á dag
inn, að hentuga staði skorti
ekki og smátt og smátt vaknaði
áhugi fyrir hugmynd hans, fyr-
irhöfn hans var ekki til einsk-
is og svo fór að lokum, að menn
lofuðu honum gulli og græn-
um skógum, hann hlaut ekki
eingöngu fjárhagslegan stuðn-
ing heldur einnig siðferðilegan.
Og kaldasta dag ársins 1942,
tuttugasta og fimmta dag árs-
ins — frostið mældist 28 stig
— var Jóska íþróttaskólanum
valinn staður í Vejle.
i Svend Aage var nú ekki
lengur einn um hugmynd sína,
hann kom auga á það strax í
upphafi, að einum manni væri
um megn að ráðast í slíkt fyr-
irtæki. Hann samdi við félög
og einstaklinga, sem voru hon-
um sammála um þörfina fyrir
Danakonungur og Svend Aage við vígsluhátíðina 1958.
réiðu fé. Fljótlega var framlag-
ið hækkað í 40 þúsund og varð
áður en framkvæmdir hófust
64 þúsund danskar krónur, og
nöldurskjóður höfðu þegar orð
á því, „að hann Svend Aage
væri orðinn bænum nokkuð
dýr“. Og enn heyrast þessar
raddir, — nú, þegar bærinn
hefur lagt fram 150,000 krónur
til viðbótar, vegna stækkunar-
innar. En þeim fer fækkandi,
sem sjá eftir þessu fé, því skól-
600 riámskeið af ýmsu tagi
höfðu verið haldin, svo oft héf
ur verið þröngt á þingi. Þetta
eru ótrúlegar tölur. — Það er
líklega of mikið sagt að segja
að skólinn í Norðurmörk sá
heimsfrægur, þó hann hai'i
hýst nemendur frá næstum öil
um þióðum he ms, og hann hef
ur um árabil verið viðurkennd-
ur af kunnáttumönnum í Ev-
rópu sem .einn fremsti skáli
sinnar tegundar, þó þar væii
Draumur íþróttamannsins rættist
þeirra, sem meina það sem þeir
segja, og það vissi sonurinn,
°g þar sem hann var hlýðinn
sonur, gerði hann það sem fað-
írinri fyrirskipaði.
í ævintýrunum gömlu hefði
það reynzt auðvelt að gera
þennan draum að veruleika, en
í þessu nútímaævintýri var úlf-
urinn grimmi ekki í einu, held-
ur mörgum dulargerfum og það
tók langan tíma að yfirvinna
hann. Hefði steinsmiðurinn
ekki verið eins harður og efn-
ið, sem hann vann við, hefði
úifinum áreiðanlega tekist að
éta hann upp til agna. En hann
var harkan uppmáluð og hon-
um tókst að yfirstíga allar
jólskan íþróttaskóla. Þetta var
einnig nauðsynlegt þegna þess,
að óþægilegt er og raunar ó-
leyfilegt, að einstaklingur hefji
fjársöfnun sjálfum til til handa
með samskotum og öðrum ráð-
um, og það vantaði peninga,
mikla peninga.
Það var engin tilviljun, að
Vejle varg fyrir valinu, þegar
skólanum var valinn staður.
Forráðamenn bæjarins sýndu
Svend Aage fagurt svæði í
Norðurskógi, sem ekki var of
nálægt siálfum bænum og ekki
heldur of langt frá. Bærinn
bauð honum tíu tunnur lands
— með öllu ókeypis — og einn
ig 20 þúsund króna framlag í
Á þessari mynd sjáíð þið hluta af íþróttamannvirkjum íþrótta
skólans í Vejle, en skólabyggingin er mjög umfangsmikil og
eiginlegai röð af stórhýsum. sem tengd eru saman í eina heild
með smærri byggingum. Á myndinni sést stökkhretti sund-
laugarinnar, en það er eins. þriggja og fimm metra. Sund-
laugin sjálf er 12,5 x 25 metrar. Til dæmis um stærð skólans
má geta þess, að lengsta vegalengd innanhúss í beina línu
er 120 metrar.
inn hefur verið mjög góð aug-
lýsing fyrir bæinn og dregið að
fjölda ferðamanna. Og þó erf-
itt sé að ákveða, hve miklar
ferðamannatekjur bærinn hef-
ur haft aðe'ns vegna skólans,
er það álit þeirra, sem til
þekkja, að bærinn hafi þegar
fengið framlag sitt endurgreitt
að fullu.
Þá þakka menn skólanum
bað. að undanfarin ár hefur
Vejlebær haft á að skipa einu
fremsta knattspyrnuliði Dan-
merkur.
Það voru fleiri en hinir vísu
stjórnendur Vejlebæjar, sem
styrktu Svend Aage í upnhafi.
Vejlebanki lánaði 100 000 krón-
ur til skólans, ríkissjóður lán-
aði 125.000 og loks fékk stofn-
unin 42 þúsund króna hagnað
af sölu svonefndra „múrsteins-
merkja“.
Allt þetta gerðist á hernáms-
árunum og þess vegna tókst
ekki að fullbyggia skólann þeg-
ar í fyrstu atlögu. Sem betur
fer, segja forráðamenn skólans,
því ef svo hefði farið, hefði
skólinn aldrei orðið neitt lík-
ur bví, sem hann er nú eftir
stækkunina en segja má, að
byggingu skólans hafi ekki lok
ið fyrr en árið 1958, þó hann
væri starfræktur í 16 ár í bráða
byrgðahúsnæði, og það er
undravert, hverjum árangri
stjórnandi skólans, kona hans
og örfáir samstaa’fsmenn, náðu,
við bessi skilyrði. Sá hluti
skólabyggingarinnar, sem not-
aður var þessi 16 ár, er aðeins
tuttugasti hluti af núverandi
bvggingum skólans. Skólastarf
ið hefst 3. iúlí árið 1943 og fram
til ársins 1958 höfðu sótt skól-
ann yfir 20.000 nemendur og
lengi einn minnsti skólafim-
leikasalur heims. Þá venaöi
honum vel í samkeppninni við
samskonar skóla í nágranna-
löndunum og þrátt fyr'r smæ'ð'
sína var honum líkt við hinar
fráfæru _ íþróttastofnanir
Finna. Ýmsir íþróttaflokksr
hafa búið sig undir stórátök á
vegum skólans. árið 1952 æfðu
finnskir frjálsíþróttamenn sig
þarna undir Olympíuleikana,
einnig knattspyrnuliðið
finnska. Þá hefur landslið
norskra frjálsíþróttamanna
dvalið oftar en einu sinni við
æfingar í Vejleskólanum og
frægasti frjálsíþróttamaður
Norðmanna, Egil Danielsen,
var mánuði lengur, en ætlunin
var í upphafi og hann varð
einmitt nokkrum mánuðum síð
ar Olympískur meistari í spjót-
kasti og setti nýtt heimsmet
við það tækifæri.
'tiiimiiisitiiiiMiiiimmiiiiiiMitiiiiiiiiiiiimitiiiiiiiuuMi
/jb róttasíð-
an óskar
lesendum
sínum
gledilegra
•iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuminsiHb
Alþýðublaðið — 24. des. 1959