Fjölnir - 02.01.1835, Blaðsíða 8

8
Enn J)au helztu atriöi, er við sífeldlega raunum hafa
fyrir augurn, og láta vera okkar leíöarvísir, eru fiessi.
Fyrsta atriðið er nytsemin. Allt sem í ritinu sagt
verður stuöli til eínhvurra nota. Til þess útheímtist,
að J)að snerti líf og athafnir manna, og reýni aö brjóta
þær skorður, sem settar eru skynsamlegri frainkværad
og velvegnun, annaðhvurt af náttúrunni eða mannlegu
felagi ellegar að iiinan frá manninum sjálfum — því
uudir [)essa þrjá ílokka, enn ekki fleíri, má þær allar
heíinfæra. Ilvað nú fyrst snertir mótspyrnu náttúrunnar,
J)arf ekki annað enn bera samau liðna og nálæga tíma,
til að sannfærast um , hvaö miklu mannleg skynsemi
dag frá degi kemur til vegar, og hvurnig menn nú
hafa brotiö ótal skorður, sem náttúran setti fyrri alda
inönnum. Ekkert lýsir betur mannlegri hátign , enn
hvurnig allir hlutir , dauðir og lifandi , eru komnir í
mannsins [ýónustu. Ilann temur jafnvel yfirgáng og
ofurebli höfuðskepnanna , og leíðir þær til að fremja
sinn vilja og flýta sínum fyrirtækjum. Hann sækir ekki
að eíns , eínsog í fornöld , gullið í fylsui jarðar , og
lætur liennar yflrborð bera ser fegurstu og fágætustu
urtir til yndis og hagsmuna, og temur villudýrin, eða
tekur fuglana í loptinu , og dregur að ser fiskinn lír
sjónuin; lieldur lætur liann iní vind, eld og vatn taka
við úr [)ví, og vinna aö [m sem náttúran veítir, og
áður [)urfti manna hendur til. Yerksmiðja, sem dálítill
Iækur, vindblær eða hitagufa kemur í hreífíngu, af-
kastar nú því sem [nisund hendur megnuðu ekki áður.
Meíra að segja: maðurinn veítir eínni höfuðskepnu
sigur yfir annari, og lætur eína stemma stigu fyrir
hinnar yfirgángi. Jörðina lætur hann varna sjónum
að vaða uppá laudið, og fljótunum að streýma litúr
farveg sínum. Vindur og sjór hafa ætíð veriö voldugir