Ný félagsrit - 01.01.1869, Blaðsíða 28
28
Um fjárhagsmálið.
þau byrja meí> dánægju, leynt eöa ljóst, ellegar a?> vera
sem allra nápínulegastir, a& láta sem allra minnst í té til
naufcsynja landsins, og þarmefe aí> halda vií> þessum hinum
illa kur? — þa& er aí> vísu satt, ab me&an ísland er
eitt sér mel) þenna kur, þá er þaí> afllaust; en gáum aí>
því, af> smá ríki þurfa meíi samlyndis allra sinna þegna,
og gleymum ekki heldur, ab sá tími gæti komif), af> Island
stæf>i ekki einmana. Vér höfum dýrkeypta reynslu í þeim
efnum. Ætli þaö væri þá ekki viturlegra af> sjá vif>
þessu í tíma, þegar þaf> er ekki dýrkeyptara en svo, því
þ<5 hér sé um mikifi af> tefla frá sjónarmi&i Islands, þá
er þa& lítilræ&i frá voru sjónarmi&i; þa& er ekki miki&
móti því, sem til allskonar útgjalda er tali& í ríkisreikn-
íngi vorum, og hins vegar ver&ur þa& nóg til þess, a&
Íslendíngar geti byggt á þeim stofni grundvöll framfara
sinna, gó&ra og mikilla — því þa& held eg sé óyggjanda,
a& slíkar framfarir eigi Islendíngar í vændum. þa& segja
allir, og a& minnsta kosti margir þeirra sem hafa vit á,
og hafa haft færi á a& kynnast íslandi, a& þar sé margar
og miklar au&suppsprettur, sem ekki þurfi anna& til a&
opna en nokkub meiri dugna& af hendi þjó&arinnar, og
haganlegan styrk af hendi stjórnarinnar. Nú er þa&
margreynt, a& sjálfsforræ&i vekur menn til allrar atorku,
og því skyldi þa& þá ekki ver&a á íslandi? — Menn
geta einnig sé& þa& á ástæ&um frumvarpsins, a& stjórnin
og alþíng hafa hugsa& um a& koma mörgu til lei&ar, sem
ekki hefir geta& fengib framgáng sökum efnaleysis hínga&til,
en mundi gjöra stórmikib a& verkum ef fé fengist og því
væri heppilega vari&. Eg efast ekki um, a& sá tími muni
koma, þó ekki ver&i me& vissu sagt hvenær, a& Island
geti láti& nokkub í té til styrktar ríkinu hér ni&ri, ef
þíngiö tekur nú af skarið og sker úr me& sanngirni og
göfuglyndi; a& minnsta kosti mun þá Island komast svo
lángt, a& það geti verið án þess styrks, sem það nú fær.
Gad (frá Kaupmannah.) kva& sér þykja þa& bágt, a&