Ný félagsrit - 01.01.1869, Page 39
Um fjárhagsmálið.
39
þar fullu lagagildi, þángafe til nákvæmari ákvaríianir yrfci
gjörðar um þau atriBi, sem vegna fjarlæg&ar Islands og
sérstaks ástands væri ástæ&a til a& reyna ab koma fyrir
á þann hátt, sem hentugri væri fyrir landif).
Eitt af þeim atri&um, sem ávallt hefir þótt ástæ&a
til ab koma ö&ruvísi fyrir, er fjárhagsmál íslands. Allir
hafa verið samdóma um þaö, Danir og Islendíngar, a& fjárrá&
ríkisþíngsins, hva& ísland snerti, hef&i ymsa dumflýjanlega
galla í för me& sér, af því a& menn hér eru svo ókunn-
ugir ástandi þessarar fjarlægu eyjar, þar sem svo mörgu
hagar ö&ruvísi en hér. Bæ&i frá dönsku og íslenzku
sjónarmi&i hafa menn veri& saindóma um, a& fyrirkomu-
lag fjárhagsmálanna yr&i í alla sta&i hentugra og tryggi-
legra, ef alþíng fengi forræ&i yfir þeim tekjum og gjöldum,
sem a& eins snerta Island. Eins og alþíng hefir óska&,
a& vald sitt yr&i rýmka& í þessu efni, þannig hefir þa&
hva& eptir anna& án mótmæla komi& fram í ríkisþínginu,
a& þa& væri fúst til a& láta vald þetta af hendi, og meira
a& segja, a& þa& væri fúst til a& leggja fé í sölurnar fyrir
Island, þó ekki a& rétti, heldur a& eins af sanngirni.
þafe hefir ei a& sí&uí sýnt sig, a& fyrirkomulag á
fjárhagsmálefnum Islands hefir verife meiri vanda bundife,
en menn hug&u í fyrstu. Margt og mikife hefir verife
rædt um mál þetta, bæ&i í nefnd þeirrí, sem sett var af
konúngi 20. september 1861, og sí&an á alþíngi, og þó
a& menn ver&i a& játa, a& vi& umræ&ur þessar hafi vand-
inn mínkafe og máli& skýrzt, er þó vandanum engan-
veginn þannig burt rýmt, a& neitt sé fyrir höndum, sem
getur sagzt a& vitna um þaö samkomulag, sem úrslit
málsins ver&i byggt á til fulls og alls.
Bíkisþíngife hefir híngafe til ekki tekife þátt í me&fer&
máls þessa; þa& er fyrst lagt fyrir ríkisþíngiö til full-
kominnar me&fer&ar og ályktunar me& frumvarpi því til
laga um fjárhagsmál íslands, sem dómsmálará&gjafinn
hefir lagt fyrir fólksþíngife 8. október þ. á., og þíngi&