Ný félagsrit - 01.01.1869, Page 41
Um fjárhagsmálið.
41
undirstöím. Fjárhag íslands og Ðanmerkur hefir áíiur um
lángan aldur verib blandaí) svo saman, ab þa& er nú
ómögulegt a& greina milli, svo rétt sé. En hér vií) bætist,
a& eptir hva&a réttarreglum sem menn fara vií) fjárhags-
abskilnab Danmerkur og Islands, þá hljóta menn, ef grund-
vallarreglum þessum hlutdrægnislaust er fylgt, a& komast
aö þeirri niímrstö&u, sem vissulega yrí)i Islandi svo rriikiö
í óhag, aí) landiö me& engu móti mundi sjá sér fært aí>
taka á móti slíkuin fjárhags-skilna&i. Sú einasta hag-
felda regla, sem fara má eptir til aí) skilja fjárhag Dan-
merkur og fslands, er því sú, af> taka allt eins og þa&
er nú komi&, og eptir því grei&a Islandi svo miki& tillag,
a& me& sanngirni ver&i krafizt, a& þíng þa& á Islandi, sem
fengi fjárforræ&in, gæti me& þessu tillagi sta&i& straum af
þeim útgjöldum, sem fyrst um sinn liggja fyrir, og seinna
meir færzt þa& í fáng, sem geti eflt velmegun landsins.
þa& hefir þannig enginn ágreiníngur veriö í nefndinni
um grundvallarreglu þá, sem tillagiö skyldi mi&ast vi&.
En ágreiníngurinn kom fyrst fram, þegar fariö var a&
tala um stærÖ tillags þess, er þannig skyldi greidt. Minni
hlutinn fellst á 1. gr. stjórnarfrumvarpsins; meiri hlutinn
þar á móti álítur, a& hi& fasta árgjald eigi aö setjast
ni&ur í 30,000 rdl., en er á hinn bóginn fús til a& hælska
brá&abirg&a - árgjaldiö til 20,000 rdl., sem þá eptir 12
ár ætti a& lækka um 1,000 dali á ári.
Um lei& og meiri hlutinn nákvæmar skal skýra ýms
einstök atri&i, sem hannxbyggir uppástúngu sína á, leyfir
hann sér fyrst a& leggja fram yfirlit yfir gjöld og tekjur
Islands um seinustu 15 árin, eins og þetta er tali& í
ríkisreikníngunum *.
') Frá 1850 til 1862 er þetta talið í Nýjum Félagsr. XXII, 66—67;
frá 1838 til 1849 og 1850 til 1863 í Nýjum Félagsr. XXIV,
128 — 129; sbr. Skýrsl. um landsh. III, 186—187.