Ný félagsrit - 01.01.1869, Page 57
Um fjárhagsmálið.
57
kunni af> koma, álíkar þessum, af hendi stjórnarinnar;
því þessar kröfur eru ekki, segir hann, af Islands hálfu,
heldur af hálfu stjórnarinnar fyrir Island. þaf) hefir verif)
sagt optar en einusinni hér á þíngi, af> þaf> væri ísjárvert
af> halda lengur áfram þeirri aí>ferf> viö Grænlendínga, sem
nú er höffe, aÖ neyfia þá til afe selja vörur sínar mefe
lágu veröi, en kaupa meö háu; en þó á þaö nú aö vera
ástæÖa móti stjórninni, af> hún kemur mef> þær kröfur
Islands vegna, sem eru miklu lægri en þær, sem Islend-
íngar heimta. Íslendíngar heimtu í nefndinni 120,000 rd.;
þeir vildu afe vísu láta draga frá 20,000 rd. til almennra
ríkisþarfa, en þar urfiu þó eptir 100,000 rd. — Nú er
stjórnin komin nifur á helmíngi minna í föstu árgjaldi,
og þafe er þó töluverÖur afsláttur til móts vif> íslenzku
kröfurnar. Afe ööru leyti er þaö ómögulegt af> segja,
hver árgjaldsupphæf) sé hin rétta; þaf) hefir nefndin sýnt,
sem rannsakaöi þetta mál. þaí) er enn eitt merkilegt
atrifei, sem fram er komiö, aö Islendíngar hafa nú farife
ofanaf því, af> heimta árgjaldife sem réttarkröfu; þeir hafa
hliferafe til, og afe þeirra Ieyti er útlit fyrir, aö stjórnar-
málsdeilan geti komizt til sætta. Stjórnin hefir lækkaÖ
kröfurnar, og byggt einkum á því, sem stúngiö var uppá
af þeim tveimur: hinum æÖsta embættismanni í íslenzku
stjórninni hér (Oddg. Stephensen) og hinum fyrveranda
ríkisþíngsmanni, Tscherning ofursta. þetta þykir mér miklu
máli skipta, því eg er viss um, aö hinn síöarnefndi
þíngmaöur hefÖi aldrei fariö svo lángt, ef hann heföi
ekki sannfærzt um, aö bæöi væri þetta sanngjarnt í sjálfu
sér, og þarmeö forsjálegt aÖ gánga aÖ því. Af því
uppástúngan byggist á þessum grundvelli, þá get eg
líka fellt mig viö aö gánga því fetinu framar, sem
stjórnin hefir nú viljaö gánga. Meiri hlutinn hefir sjálfur
játaö, aö ekki væri mögulegt aö ákveöa þá réttu upphæö
árgjaldsins, til aö leysa Island út úr fjárhagssambandinu
■viö Danmörk, en þó hefir meiri hlutinn jafnframt þókzt