Ný félagsrit - 01.01.1869, Síða 167
Um fjárh&gsmálið.
167
nú þegar ákve&ií) í tilskipuninni 8. marts 1843, hvaí> telja
skuli til serstakra íslenzkra inála, en á hinn bóginn
mun ekki af hálfu Dana verba haft hií) minnsta á móti,
a& gjöra hina sérstaklegu stjórnarskipun fyrir Island svo
fullkomna og yfirgripsmikla, sem landið, eptir ásigkomulagi
þess, á nokkurn hátt getur risií) undir. þab er ekki abeins
fjarlægb Islands og sérstakir Iandshættir, heldur og þjóbar-
einkenni landsmanna hvab túngu þeirra og sögu snertir,
sem hefir haft þab í för meb sér, aö Islendíngar verba
nú aí> álítast eins og sérstök grein Norburlandabúa, mefc
sjálfsforræfci; og þeir hafa þannig rétt til afc kreíjast
þeirrar vifcurkenníngar á þjófcerni sínu, sem vér Danir
ættum afc vera seinastir manna til afc virfca afc vettugi;
þetta hefir og verifc orsök til þess, afc menn hér hafa
ekki haft nógu ljósa þekkíngu á málefnum Islands og
þörfum þess. Hifc bezta mefcal til afc koma landinu upp,
og efla velmegun landsmanna, er afc koma á framkvætndar-
stjórn í landiuu sjálfu, og, afc svo miklu leyti sem mögu-
legt er, leggja hana í hendur Islendínga mefc sérstaklegu
íslenzku þjófcþíngi mefc nægu valdi. þafc er því jafnt í
hag Danmerkur og Islands, afc land þetta fái svo mikifc
sjálfsforræfci og svo frjálsar hendur, sem sameinazt getur
vifc krapta þess og samband vifc hifc danska ríki. þafc
virfcist nú, sem sambandi þessu sé fullkomlega borgifc,
ef Island í öllum almennum málum heldur áfram afc
lúta undir löggjafarvald (!) og stjórn ríkisins eptir grund-
vallarlögunum, sem sjálfsagt ekki getur orfcifc breytt eptir
samkomulagi milli löggjafarvalds Danmerkur og Islands;
og þar næst ef yfirstjórn hinna sérstöku íslenzku mála
af konúngi afc eins er falin á hendur ráfcgjafa, sem
hefir ábyrgfc fyrir ríkisþínginu. þafc virfcist og, sem hifc
takmarkafca sjálfsforræfci, er Island sem hjálenda getur
átt heimtíng á, sé fullkomlega tekifc til greina í yfirliti
því, sem stjórnarfrumvarpsins 2. grein inniheldur yfir
þau mál, sem leggjast eigi undir sérstakt íslenzkt löggjafar-