Ný félagsrit - 01.01.1869, Side 172
172
Um /járhagsmálið.
fram af Íslendínga hendi, mun hún verba tekin til
greina, en vitaskuld er þa&, a& þetta getur a& eins orfeife
eptir lögurn, sem ríkisþíngib samþykkir og konúngur staö-
festir. Enn sem komií) er hefir samt sem áíiur engin úsk
komib fram af hálfu Islendínga um slíka hluttekníngu,
og hetír því ætlan ríkislaga-þíngsins í þessu efni rætzt.
En eins og menn þá ekki vildu neyfca uppá Islendínga
þessum sæmdarrétti, en létu hins vegar 'þessa hluttekníngu
standa þeim til boba, þannig ber eptirlei&is aö gefa gaum
báturn þessum atriöum. Hér er því stúngife uppá, aö urn
leiö og fyrirvarinn um rétt Islands er en&urnýjaöur, veröi
Íslendíngum gefin fuil vissa fyrir því, ab máli þessu skuli
ekki ver&a ráöi& til lykta án samþykkis alþíngis. þ><5 að
ríkisþíngið eptirleiðis eins og hínga& til hafi löggjafar-
valdið í öllum almennum ríkismálum, einnig hvað ísland
snertir, ver&ur það þú a&eins undantekníng, þegar hin
sérstaklegu mál Islands eru or&in svo mörg, a& lög, sem
gefin eru um almenn ríkismál, eigi beinlínis vi& á íslandi
(t. d. lög um réttindi innborinna manna). En þareð
enginn vafi á a& vera á því, hver almenn lög einnig gildi
á Islandi, er stúngib uppá, a& þetta verði beinlínis tekið
fram í lögunum sjálfum, og a& þau þá ver&i kunngjörð
á Islandi, ekki að eins á Dönsku, heldur og á Islenzku.
þegar nú nefndin fer a& tala um fjárhagsmálið sjálft,
sem hefir svo mikla þý&fngu í þessu máli, er hin brýnasta
hvöt til að taka þa& skýrt og skorinort fram, a& ríkis-
þíngið er ekki bundið vi& þær meiníngar, kröfur e&a tilboð
me& ymsum skilmálum, sem híngaðtil hafa komið fram
bæ&i hér og á Islandi, þegar rædt hefir veri& um þetta,
mál. Ríkisþíngið hefir hér frjálsar hendur (I), og getur því
sí&ur áliti& ástæ&u tii, a& hinar ymsu tillögur stjórnarinnar
í þessu máli geti hnekkt rétti þess í nokkru, sem tillögur
þessar hafa veriö talsver&um breytíngum undirorpnar, bæði
a& efni og formi til, og einnig me& tilliti til þess, hversu
mikiö skyldi látið í té vi& ísland, og hversu lengi tillagið