Ný félagsrit - 01.01.1869, Side 188
188
Um fjárhagsmálið.
rainnsta kosti einúngis allraseinast, borib á gúma. þessi
sameiginlegi liæstirettur var einn samtengíngarhlekkurinn
í hinu dansk-norska einveldisríki, og ætti einnig ab vera
þafe í sambandinu vib Island, enda held eg ab þab megi
segja, ab Islendíngar eigi þab ab oss, ab mikilsvarbandi
lagadeilur, daubasakir o. sv. frv. eigi, eba ab minnsta
kosti megi, ver&a rannsakabar af slíku dúmsvaldi, sem
æfinlega hlýtur ab veita miklu meiri tryggíngu, en dóms-
völd þau, sem nú eru e&a sett kunna a& verba á íslandi,
án þess eg viii nibra þeim í neinu. Annab lítib atri&i er
þab, sem borib var upp á fólksþínginu meb fnllum rétti,
nefnilega, ab þegar Danmörk tekst á hendur ab kosta
hinar reglulega póstferbir miilum Danmerkur og Islands,
og stjórna þeim, þá lei&ir af því, aí> þegar ísland fær
rétt til ab leggja á skatta, og þá líka á siglíngar og afnot
hafnanna, þá má þab samt ekki leggja neinn skatt á póst-
ferbirnar, því þab væri sama, og aí> Island gæti lagt skatt
á hinn danska ríkissjób. I stjórnarskrá Islands — eg þræbi
þá röb á greinunum, sem er í uppástúngu vorri — fær ís-
land svo fjarska mörg málefni til umrá&a, a& af málefnum
þessarar tegundar ver&a ekki ýkja mörg eptir, er þa&
getur átt neitt um a& sælda saman vi& Danmörku. Hin
einasta samtengíng, er a& þessu leytinu ver&ur, auk
hæstaréttar, þa& er sú, a& rá&herra íslenzku málanna á
a& sitja í ríkisrá&i konúngs og ábyrgjast gjör&ir sínar
fyrir ríkisþínginu, en af því lei&ir aptur, a& hann getur
ekki haft neina stjórnarábyrgb fyrir alþíngi. Aptur á
móti er þa& vitaskuld, a& þa& er a& eins hin æ&sta stjórn,
sem á þenna hátt á a& eiga a&setur sitt í konúngsríkinu,
og vera falin á hendur rá&herra, sem hefir ábyrgb gjörfca
sinna fyrir ríkisþínginu, en öll hin eiginlega umbo&sstjórn
á a& vera íslenzk, í henni eiga a& vera eintómir íslend-
íngar, ef þess er kostur, hún á a& hafa a&setur sitt á
Islandi og bera ábyrgb beinlínis fyrir alþíngi, eptir reglum
þeim, sem settar ver&a í stjórnarskrá íslands. þetta er