Ný félagsrit - 01.01.1869, Page 190
190
Um fjárhagsmálið.
hetir vakafe fyrir honum, hvernig danska ríkisþíngife féllst
á alríkislögin á líkan hátt, þafe er afe segja óbeinlínis,
þar sem þafe samþykkti gildi þeirra laga, sem takmörkufeu
ríkislögin, eptir afe þafe var búife afe sjá alríkislögin. En
þá var allt öferu máli afe gegna; þá stófe alit öferuvísi á,
bæfei hvafe stjórnlögin snertir sjálf og eins hife stjórnlega
ásigkomulag, og afe mínu áliti er enginn vati á, afc eins
og nú stendur á ætti afe veita samþykki þetta beinlínis og
ekki öferuvísi. Hinsvegar held eg samt — í álitsskjalinu
er skýrt frá ástæfcunum — afe ríkisþíngife fyrst og fremst
geti leidt hjá sér þá spurníngu, sem hverjum einum dettur
í hug, hvort afe yfirhöfufc megi veita þetta samþykki mefe
lögum, efea hvort ekki eigi afe veita þafe samkvæmt ríkis-
lögum. Eg held nú, afe þafc geti orfeife gjört mefc lögum,
samkvæmt skilyrfei því, sem gjört var í kosníngarlögunum,
eptir afe ríkislögin voru sett, því vife þafe varfe Island
undanskilife þeirri kröfu, sem ríkislögin annars settu, og
því skilyrfci, sem þá varfe eptir, hlýtur afe verfea fullnægt
mefe lögum. En eg álít, afc vér ekki afe eins löglega
getum leidt þessa spurníngu hjá oss; eg álít, afe ríkisþíngifc
enn fremur geti sleppt öllu tilkalli til afe láta leggja hina
sérstaklegu íslenzku stjórnarskrá fyrir sig til samþykktar,
grein fyrir grein, og afe þafe geti veitt samþykki sitt mefe
einu atkvæfci, já efea nei, og þurfi ekki að íhuga hvert
einstakt atrifei í stjórnarskránni, hvort t. a. m., eins og
heimtafe hefir verife, eigi afe setja lávarfcastofu, eina mál-
stofu efca tvær málstofur á Islandi; þetta getur hver litife
á sem honum lízt, en eg held ekki, afe ríkisþíngife eigi afe
hafa afskipti af því, svo afe afealætlunarverkifc verfeur, afe
sjá um, hvort Danmörk og ríkislögum Danmerkur verfei
borgife, og þafe þykjumst vér hafa tekífe fullskýrt fram
mefe því, afe ríkisþíngifc eigi afe álykta um, hvort þafc sam-
þykki, afc stjórnarskipunin verfci gild. Undireins og þafc
er orfeife — og þafe skilyrfci má setja án þess afe sagt
verfci þarfyrir, afe vér höfum afskipti af hinum sérstak-