Ný félagsrit - 01.01.1869, Side 191
Um fjárhagsmálið.
191
legu málefnum íslands — fær alþíng ásamt konúngi lög*
gjafar, skattkvabar og fjárveitíngar rátin, og ríkisþíngií) á
ekki framar vií) þau. J)aí) er nú samt aubsætt, aí) þau
atvik geta hugsazt, er snerta réttindafar beggja landanna
— eg bií> menn aí) gefa gaum a& því, afe í nefndarálitinu
er tekife fram, afe þafe sé ekki núg, afe þau snerti danska
hagsmuni, heldur danskt réttarfar — og eigi afe eiga
vife bæfei í Danmörk og á Islandi. þegar svo er, þarf
samþykkis frá báfenm. Komi ágreiníngur efea vati um,
hvort eitthvafe snerti ísland eingaungu — þafe er aufekennife
á hinum sérstaklegu málefnum Islands — efea Danmörk
um leife, þá verfeur afe kvefea á um, hvernig skera skuli úr
því. — þafe getur nú ekki orfeife á þann hátt, sem ætlazt
er til í stjórnarskrár-frumvarpinu mefeal fylgiskjalanna,
meö konúngsúrskurfei. þafe er sjálfsagt, afe stjúrnin verfeur
íyrst um sinn afe skera úr því; hún verfeur afe ráöa vife
sig, hvert hún vill halda mefe málife, en fyrir fullt og allt
verfcur ekki skorife úr þessu mefe konúngsúrskurfei, né heldur
á þann hátt, sem leifcréttíng fólksþíngsins fer fram, nefni-
lega mefe ályktun konúngs í ríkisráfeinu; þafe er einhver
endurminníng frá dögum einvaldsstjórnarinnar. þafe er
aufevitafe, afe mefe ríkislaga-ákvörfeun mætti fela konúngi afe
skera úr slíku, en afe öferum kosti væri þafc ólögmætt, og úr
því engin slík ákvörfeun birtist, þá hlýtur afe verfea skorifc úr
ágreiníngnum mefe lögum. þegar svo vill til, eins og eg
veik á nýlega, afe sama ráfestöfunin snertir réttindafar
beggja landa, þá er þafe sannfæríng mín, afe slík lög muni
mjög sjaldan koma fyrir, t. a. m. einsog þau eru, sem
Svíþjófe og Noregur hafa átt svo bágt mefe afe koma sér
saman um, hin svonefndu millumríkislög, en þafe hefir
samt þókt sjálfsagt afe búazt vife, afe slík lög geti komife
fyrir, og höfum vér því gjört uppástúngur um, hvernig
farife skuli mefe slík mál og skorife úr þeim. Enn er þafe,-
sem eg þó lield óþarft afe slá varnagla vifc, t. a. m. afe
Island færi afe kvefea upp ríkisályktanir efea ályktanir unv