Ný félagsrit - 01.01.1869, Page 218
218
Um fjárhagsmálið.
því haffci nefndin enga ástæírn til ab segja álit um þafe,
hvernig ætti afe sjá svo fyrir, afe Island þyrfti ekki afe leita
til stjárnarinnar efea ríkisþíngsins um fjártillag. þafe var
þessvegna þýfeíngarlítife, einsog þá stáfe á, hvort tillagife
væri fast efea laust. þegar lagt er saman hife fasta og
lausa tillag, sem þá þegar var stúngife uppá af tveim
minni-hlutum fjárhagsnefndarinnar, þá koma út 42,000 rd.
Nú vil eg spyrja, hvort þafe se þá svo fjarskalega undar-
legt, efea menn þurii afe verfea hlessa, þú þessar 42,000 rd.,
eptir 8 — 9 ár, og eptir afe alþíng Íslendínga heflr fengife færi
á afe segja álit sitt um málife, se vaxnar upp í 60,000 rd.
þetta er hvorki svo furfeanlegt, né svo dsamkvæmt sjálfu
sér, sem mönnum sýnist. þess er afe gæta, afe ríkisþíng-
inu getur stafeife hérumbil á sama, hvort þaö veitir til-
lagife sem fast efea laust, því þafe, sem vér köllum fast
tillag, er þú ekki öferuvísi en svo, afe því má breyta mefe
lögum, og ríkisþíngife getur verife úhrætt um, afe þafe
getur komife sér saman vife stjúrnina — og þau hvoru-
tveggju hafa yfirráfein og valdife — um afe setja tillagife
nifeur, þegar því verfeur komife vife-, efea þá afe koma því
á, er opt hefir verife talafe um, en ávallt skotife á frest,
sem er afe Ieggja gjöld á Island til ríkismálanna. Sökum
þessa get eg ekki skilife, afe ríkisþínginu standi þafe á svo
mildu, hvafe verfeur fast tiliag ög hvafe til bráfeabirgfea.
En þar á múti er eg sannfærfeur um hitt, — og eg vil
vona, afe sú sannfæríng muni einnig ryfeja sér til rúms
hjá hinum virfeulegu þíngmönnum — afe þafe mun hafa
mjög mikil áhrif á framgáng stjúrnarmálsins á Islandi,
afe Íslendíngar megi eiga þafe vist, afe þeir fái þafe tillag,
er þeir rnunu þarfnast um svo lángan tíma, sem nú verfeur
yfir séfe, mefe þeim skilmálum, afe ekki verfei hægt afe
taka þaö af þeim nema svo afe eins, afe stjúrnin og ríkis-
þíngife komi sér saman um þafe. Afe öferum kosti mundi
þeim eflaust ekki þykja svo úhult um búife, afe þeir vildi
ráfeast í afe takast á hendur stjúrn sinna mála uppá eigin