Ný félagsrit - 01.01.1869, Síða 270
270
Um fjárhagsmálið.
ab segja, afe Kaupmannahöfn mefe þessu hafi verife veitt
sörleg hlynnindi, rétt eins og þafe heffei ekki verife naufe-
synlegt, eptir kríngumstæfeunum á þeim tímum — afe ís-
lenzka verzlunin afe mestu legfeist híngafe afe. — Eg legg
einkum áherzlu á þetta, af því afe vör höfum frá upphafi
álitife þessar ýkja miklu kröfur Islendínga á nokkrum
rökum byggfear og haldife, afe þeir heffei nokkurnveginn
gildar skafeaböta réttarkröfur til Danmerkur fyrir þann
órétt, sem þeir heffei lifeife; þessvegna held eg, afe þafe sé
rángt afe skýrskota nú til verzlunarinnar, því þafe gjörir
ekki annafe, en afe dreifa villuljdsi yfir allt málife. — Loks
vil eg geta þess, afe menn geta verife á ymsu máli um
þafe, og svo var í nefndinni, hvort tillagife skyldi aukife
lítife eitt, efea hvort tímabilife, sem bráfeabirgfeatillagife á afe
standa, skyldi verfea sett til 10 efea 12 ára; en þetta
skiptir litlu. Hitt þykir mér miklu skipta, afe þegar lands-
hluti efea hjálenda — áfean var þafe kallafe skattland, en
þafe þykir mér skríngilegt afe kalla svo land, sem lifir af
sköttum annars lands, en borgar ekki þessu landi neina
skatta (!) — eg á hér vife Island, þarf bráfeabirgfeatillags vife,
þá ætti þ<5 ekki afe festa þetta tillag fyrir allar ökomnar
tífeir, heldur ætti þó Danmörk, sem veitir tillagife, afe mega
hafa hlifesjón mefe, hvort þessa tillags þyrfti mefe þegar
tímar lifei, og á hve miklu efea litlu væri þörf. þessvegna
var ætífe talafe um árabil í hinum fyrstu umræfeum í
þessu máli, svo afe löggjafarþíngife hér ætti þar á eptir afe
rannsaka, hvort endurnýja skyldi tillagife, um hversu mörg
ár ætti afe lofa því og hversu stdrt þafe ætti aö vera.
þetta særfei nú hina svo köllufeu sjálfstilfinníngu Islendínga;
•—sú tilfinníng lýsir sér nú margvíslega: sumir vilja vera
nægar sannanir til, sem sýna, að rentukammerið kom hinum
fyrri konúngs kaupmönnum (sem allir voru Danskir) inn í
verzlunina, og lánaði þeim hús, skip og vörur til að spara
eptirlaun þeirra.