Ný félagsrit - 01.01.1869, Side 308
308
Um fjárhagsmálið.
þótt svo væri hér fyrir mælt, ab málaskot þessi skyidi
ekki framar eiga sér stab, því frumvarp þetta er fortaks-
laust frumvarp til verulegra ríkislaga, þd aubvitab sé, ab
þab verbi ekki ab lögum á þessu þíngi. En vili menn
af nema málaskot til hæstarettar án þess þab verbi sett í
þessi lög, þá held eg því verbi ekki komib heim viö
grundvallarlögin. Skyldi nú einhver svara því, ab íslenzk
stjúrnarlög, sem áskili hinu íslenzka löggjafarvaldi rétt til
ab afnema málaskot til hæstaréttar, geti samt ekki fengib
gildi hvab Danmörk snerti án hlutdeildar ríkisþíngsins,
og ab þetta mætti nægja, þá svara eg: Nei, þaí> er ekki
núg, því sú hluttekníng í hinum íslenzku stjúrnarlögum,
sem vér látum oss lynda, eba réttara sagt ráfcuni þínginu
til ab láta sér lynda, einmitt af hlibsjúninni til Islands og
til þess ab gjöra stjúrninni hægra fyrir ab koma málinu
fram, þab er sú, ab ríkisþíngib skuli álykta já eba nei,
og slík ályktun getur ekki gengib í stab verulegra laga,
sem gjöri breytíngu á verksvibi hæstaréttar. þ>ab er því
mitt álit, ab fyrirvari nefndarinnar sé á svo gildum rökum
byggbur í formlegu tilliti, ab ekki hefbi einusinni þurft ab
setja hann meb berum orbum, ef vér hefbum ekki séb,
ab menn hafa ábur hugsab sér þetta á gagnstæban hátt.
Iiíkisþínginu mun á sínum tíma veita mjög örbugt ab
samþykkja hin íslenzku stjúrnarlög, ef þar yrbi nokkub í,
sem væri gagnstætt þessu. Og þú komib yrbi meb frum-
varp til laga, um breytíng á stöbu hæstaréttar í ríkinu,
jafnframt og ríkisþíngib væri æst samþykkis um hib
íslenzka stjúrnarlaga frumvarp, þá munda eg sem fast-
legast rába frá ab samþykkjast þetta. Ab mínu áliti er
þab mikil tryggíng fyrir Islendínga, ab geta skotib málum
sú breytíng er á orðin, að konúngur sjálfur var áður (að formi
til) ddmari í hæstarétti, en síðan grundvallarlögin komust á
er hann það ekki lengur. það er því í raun og veru formleysa
síðan, að skjóta íslenzkum málum til hæstaréttar, en miklu framar
yrði það þó, ef Island ætti sjálfsforræði.