Ný félagsrit - 01.01.1869, Blaðsíða 345
Um fjárhagsmálið.
345
enn, því a?> reikníngar íslands ern til enn í skjalasöfnum
ríkisins og á Islandi, þegar nokkur vill sko&a þá. Eptir
þeirri stefnu, sem reikníngamál þessi eru komin í, þá er
þa& oríiin nauðsyn fyrir oss, af íslands hálfu, a& leggja
oss sem mest fram um rannsókn þeirra, því þá er varla
a& efast um, a& vér munum bæfci finna ítarlegari sann-
anir fyrir kröfum vorum, og ymsar fleiri nýjar kröfur,
sem betra er afc hafa en án afc vera. Mefc því móti
fengjum ver líka smásaman tældfæri til, afc komaDönum
í skilníng um þetta atri&i, og fá þá til a& gefa því meiri
gaum en híngafctil, þar sem þeir klifast nú a& eins á því,
aö reikníngar vorir nái engri átt, kröfur vorar sé öbil-
gjarnar, útilbærilegar og övi&urkvæmilegar, án þess afc
fara fram í reikníngana e&a kröfurnar mefc rökum, og
sýna hvafc skakkt sé, ef þa& væri nokkufc. Einn afþíng-
mönnum á fólksþínginu hefir sýnt áþreifanlegt dæmi uppá,
hversu nákvæmlega danskir menn íhuga þetta atrifci, og
af því þafc er einn hinn merkilegasti og valinkunnasti
þíngmafcur a& öfcru leyti, Hother Hage, sem á í hlut,
lögfrófcur mafcur og í marga stafci velviljafcur landi voru
og þjófc, þá skulum vér geta þess sérílagi. Hann færir
til, afc verzlanin á Grænlandi gefi af sé? í ár (1868)
122,333 rd.; ef nú Grænlendíngar, segir hann, risi upp
eptir 50 ár, og heimtu&u í skafcabætur fyrir verzlunar-
einokunina allt þafc fé, sem runni& hefir til Danmerkur
öll þau ár, sem einokunin hefir haldizt, en léti sér þó
nægja höfufcstólinn leigulausan, þá gæti Danir ekki sagt
annað, en a& þetta væri sanngjörn krafa, eptir því sem
tekifc hefir verifc í sama strenginn þar sem Island á í
hlut1. — þetta á líklega a& vera tekifc sem dæmi til a&
*) Sjá bls. 56.